اقتصاد۲۴- منطقه آزاد قشم در مسیر دستیابی به اقتصاد پایدار در حال برندسازی پرورش آبزیان از جمله میگو و ماهی در طی سال‌های اخیر بوده است. این مسیر در عینحال یکی از راه‌های تامین امنیت غذایی کشور با استفاده از ظرفیت‌های دریایی در این منطقه است. از این روی طی سال گذشته چندین مورد پروژه‌های اقتصادی با سرمایهگذاری‌های دلاری و ریالی در جهت توسعه صنایع غذای دریایی کشور افتتاح شده است. در یکی از آخرین مراحل افتتاحیه‌های منطقه آزاد قشم در اردیبهشت ماه امسال، نخستین مزرعه پرورش میگو به شیوه فوق متراکم کشور و مزرعه پرورش ماهی در دریا با سرمایهگذاری شرکت طلایه داران امین قشم به بهرهبرداری رسید. این دست پروژه‌ها در سال ۹۹ نیز طی مراحل مختلف افتتاح شده است و تا منطقه آزاد قشم بتواند رکوردار پرورش میگو و ماهی کشور شود و از طریق برندسازی آن صادرات آن به دیگر کشور‌ها را در دستور کار قرار دهد.
برندسازی صنایع شیلاتی قشم
صادرات محصولات شیلاتی یکی از مهمترین راهکار‌های کشور برای دست یابی به اقتصاد بدون نفت، محسوب میشود. یکی از مباحث مهم در تجاریسازی صنایع شیلاتی و افزایش صادرات آن، مسلح کردن پرورش آبزیان به تکنولوژی‌ها و روش‌های روز است. به ویژه که ظرفیت زیادی نیز در منطقه آزاد قشم برای تحقق این هدف نهفته است. تا کنون ۱۸ گونه میگو در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان شناسایی شده است که میگوی «موزی» که از نظر تجاری در رده دوم جای دارد، عمدتاً در آب‌های استان هرمزگان صید میشود. همین امر یک ظرفیت و موقعیت ویژه برای منطقه آزاد قشم به حساب میآید و از همین رو این منطقه از سال ۹۶ تمرکز خود را بر تبدیل شدن به برند جهانی گذاشت و تولید حداقل ۲۰ هزار تن میگو به عنوان هدف اولیه در طرح توسعه پرورش میگوی این جزیره به عنوان هدف اولیه تعیین شد و این ظرفیت به تدریج افزایش پیدا کرد. به طوریکه پیشبینی میشود حداقل ۲۵ هزار تن محصول بتوان در قشم تولید کرد و در راستای توسعه صادرات محصولات شیلاتی شرط سازمان منطقه آزاد قشم با سرمایه گذاران نیز این بوده است که ۸۰ درصد از محصول تولیدی صادر شود.
طی سال‌های اخیر افتتاح پروژه‌های پرورش آبزیان در جزیره قشم به نحوی افزایش یافته است که در حال حاضر صادرات میگو از منطقه آزاد قشم به کشور‌های اروپایی، روسیه و چین انجام میشود و سازمان منطقه آزاد قشم تلاش میکند تا صادرات بلند مدت برای در دست گرفتن بازار کشور‌های هدف را در دستور کار قرار بدهد.
دو گام بزرگ برای توسعه صنایع شیلات قشم
صنایع شیلاتی قشم با آغاز سال ۱۴۰۰ مورد توجه مسئولان منطقه آزاد قشم قرار گرفته است؛ به گون‌های که در اردیبهشت ماه امسال با حضور ویدئو کنفرانسی رییس جمهور، ۳ پروژه پرورش میگو هامور طلایی قشم، تعاونی میگو دشت کُنار سیاه و تعاونی دریانوردان با ظرفیت تولید سه هزار و ۶۸۰ تن میگو در سال افتتاح شد. این پروژه‌ها به ترتیب در زمین‌هایی به مساحت ۱۴۸ هکتار، ۵۵ هکتار و ۲۲۰ هکتار به بهرهبرداری رسیده است و ظرفیت بالایی از پرورش میکو در قشم را نشان میدهد.
بیشتر بخوانید: نقش چشمگیر قشم در ایجاد امنیت غذایی / سهم ۸۶ هزار تنی در افق پرورش ماهی در قفس
همچنین شرکت کیان یزدان قشم با ۴۸۰ حوضچه، بهطور میانگین که ظرفیت تولید ۴۰ تُن میگو در هر هکتار را دارد، در مقایسه با روش سنتی (با برداشت حدود ۷ تُن در هر هکتار)، جهشی درزمینه تولید میگو در صنعت غذایی کشور رقم خواهد زد که در اردیبهشت ماه افتتاح شد. این پروژه نخستین مزرعه پرورش میگو به شیوه فوق متراکم کشور در قشم است.
همچنین در مرحله پیشین افتتاحیه‌های رئیس جمهوری، منطقه آزاد قشم با ۸ طرح حوزه شیلات و پرورش آبزیان و با سرمایهگذاری ۲ هزار ۹۹۶ میلیارد ریال حضور داشته است. فاز اول پرورش ماهی در قفس متعلق به شرکت‌های شرکت هیراد کاوه ساحل قشم و شریف دریا پویان قشم است که با سرمایهگذاری یک هزار و ۶۷۳ میلیارد ریال و درمجموع با ظرفیت تولید ۶ هزار تن ماهی در سال افتتاح شد و همچنین ۶ مجموعه پرورش میگو متعلق به شرکت‌های دریانوردان، صافی دریای قشم، پدیده صدف قشم، اتحاد مهر کانی، عظیم ساحل قشم و شرکت تعاونی میگو دشت کنار سیاه قشم با سرمایهگذاری یک هزار ۳۲۳ میلیارد ریال در بین این پروژه‌ها وجود دارد.
درمجموع با آغاز به کار ۶ طرح پرورش میگو که در دی ماه سال گذشته به بهرهبرداری رسیده است، ۶ هزار ۱۲۰ تن به ظرفیت تولید میگو و با بهرهبرداری از این ۲ طرح پرورش ماهی در قفس ۶ هزار تن به ظرفیت تولید ماهی کشور افزوده شده است.
بالا بردن توان زیرساختی برای صنایع شیلاتی
یکی از مباحث زیرساخت صنایع پرورش میگو که اخیراً درحال پیگیری است، تامین برق مزارع پرورش میگو است که به محدودیت‌های اعتباری سازمان منطقه آزاد قشم وهمچنین نبود محل اعتبار برق در بودجه سازمان، ضروری است که بخش خصوصی دراین زمینه مشارکت کند.
مومنی در این خصوص گفت: در این راستا ما سه پیشنهاد عملی ارائه کردیم که شامل استفاده از نیروگاه خورشیدی، استفاده از ژنراتور برق و سومی سرمایهگذاری بخش خصوصی و مشارکت آن با سازمان منطقه آزاد قشم در تولید برق است.
به سوی تولید انبوه میگو ماهی
به نظر میرسد با سیاستگذاری‌های انجام شده تا ۲ سال آینده نام قشم در زمره بالاترین تولید کننده میگوی پرورشی کشور مطرح خواهد شد. طبق گفته منصور آزاد، مدیر شیلات کشاورزی منطقه آزاد قشم؛ تولید حداقل ۱۰ هزار تُن میگو در جزیره قشم تا پایان سال ۱۴۰۰ با تکمیل چرخه تولید مزارع ۹ گانه پرورش میگو به روش سنتی و بهره برداری از ۶ مرکز تولید میگو به روش متراکم، دور از دسترس نیست.
در حوزه تولید ماهی نیز پرورش ماهی در قفس در دستور کار قرار دارد. براساس ظرفیت‌های جزیره قشم و آب‌های اطراف آن، در سند برنامه ششم توسعه، ظرفیت تولید ماهی در قفس برای قشم ۸۴ هزار تُن در سال منظور شده است.
هرچه هست برای توفیق در راستای اهداف شیلاتی منطقه آزاد قشم با تاکید بر حمایت از سیستم متراکم و فوق متراکم پرورش میگو و جایگزین روش‌های صنعتی با جای روش میتوان به پیشرفت خوبی رسید. به ویژه که جزیره قشم در صنایع مختلفی برندسازی شده است و تحقق این هدف باری از روی دوش اقتصاد کشور بر می‌دارد.