اقتصاد ۲۴ - ارزش بیت‌کوین طی یک ماه تقریباً نصف شد. آشفتگی شدید در این بازار خیلی از افرادی که بعد از ریزش شاخص بورس پول‌های خود را از بازار سهام خارج کردند و سرمایه‌های خود را وارد بازار رمز ارزها کردند، گران تمام شد. البته همچون سناریویی که سال گذشته برای بازار سهام اتفاق افتاد، اینبار نیز این سرمایه‌گذاران خرد هستند که ضرر خواهند کرد. ۲۵ ماه می، قیمت بیت‌کوین به ۳۷ هزار دلار رسید درحالیکه این ارز دیجیتالی در ۱۴ آوریل، یعنی بیش از یک ماه پیش به ۶۴ هزار و ۸۹۵ دلار نیز رسیده بود. یعنی ارزی آن کمتر از نصف شد. باید دید چرا این تلاطم شدید اتفاق افتاد و سرمایه‌گذاری در بازار بیت‌کوین در حال حاضر مفید است یا نه.
شاهین شایان آرانی، مشاور ارشد بین‌الملل در حوزه سرمایه‌گذاری و بورس با اشاره به سقوط ارزش بیت‌کوین در بازار جهانی اظهار داشت: مشکلی که رمز ارزها به طورکلی دارند این است که همچون ارزهای دیگر پشتوانه اقتصادی ندارند. ارزها بر مبنای ارزش اقتصادی ارز به وجود می‌آید و منطق اقتصادی پشت آن است که مبتنی بر ارزش اقتصادی است. بیت‌کوین، اتریوم و سایر رمز ارزها چنین منطقی ندارند. قاعده‌ای بین یک سری افراد است که به عنوان یک کلوپ با هم تفاهم کرده‌اند تا یک مبنای معاملاتی به نام رمز ارز ایجاد کنند. رمز ارزها یک مبنای معاملاتی دیجیتالی است که طی یک سری الگورتیم‌ها و دستور العمل‌هایی ساخته شده است.
او ادامه داد: افرادی که عضو این کلوپ یا شبکه معاملاتی هستند، کد دارند و همه نیز باید مورد تایید اکثریت این کلوپ قرار گرفته باند تا عضو آن بشوند. هیچ کس نیز از بیرون نمی‌تواند ورود کند؛ مگر به کسب اجازه.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: در چنین ساختاری مبنای دیجیتالی به نام رمز ارز تعریف شده که دارای امنیت است و برحسب یک ساختار تراکنشی به نام بلاکچین که امنیت را بالا می‌برد، معامله می‌کنید. به طور کلی وجود ارزهای دیجیتالی اشکالی ندارد. اما اینکه آن را تبدیل به یک فضای سرمایه‌گذاری و یک فضای معاملاتی در سطح کلان اقتصادی خیلی خطرناک است.
وی افزود: این مکانیزم و مبنای معاملاتی که پشتوانه اقتصادی ندارد و صرفاً بر مبنای تفاهم و تعریف گروهی ایجاد شده، به راحتی می‌تواند دستخوش تلاطم قرار بگیرد، چون ناظری هم بر این ارز و معاملاتش وجود ندارد.
مکانیزم خود ناطر رمز ارزها
آرانی با بیان اینکه رمز ارزها یک مکانیزم خود ناظر دارند، گفت: فقط اعضا هستند که بر آن نظارت می‌کنند. نظارت آن‌ها نیز بر نحوه معامله نیست بلکه نظارت بر افراد معامله‌گر است. فضا خیلی انعطاف پذیر است. در این فضا هر کسی به راحتی می‌تواند عرضه و تقاضای بازار را دستخوش تلاطم کند.
او ادامه داد: اگر حجم بالایی برای عرضه به بازار بیاید، به راحتی دستخوش تلاطم می‌شود و قیمت‌ها را پایین می‌آورد و اگر تقاضا زیاد شود، قیمت‌ها نیز بالا می‌رود. چون ناظری نیست که ارزش منطقی و عادله را متعادل کند، این بازار نیز به راحتی بالا و پایین می‌شود. همانکاری که در کشور‌ها توسط بانک مرکزی برای ایجاد تعادل در ارز انجام می‌دهد. یورو اگر تغییر قیمت دارد، دریک بازه‌ای اتفاق می‌افتد. بانک مرکزی اروپا این ارزش‌ها راکنترل می‌کند، به این علت که نمی‌خواهد بگذارد تلاطم در اقتصاد به وجود بیاید و به این ترتیب به دنبال ثبات اقتصادی هستند.
بیشتر بخوانید: چرا بیت کوین ریزش کرد؟
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در رمز ارزها ما چنین پدیده‌ای نداریم و کسی نیست که تعادل را در بازار ایجاد کند و ارزش آن را حفظ یا کنترل کند. به همین دلیل نیز تلاطم در این بازار خیلی بالا است. همانطور که دیدیم آقای ایلان ماسک که مالک تسلا موتورز است و خیلی هم رفتار‌های سوداگرانه و هیجانی در بازار انجام می‌دهد، ناگهان اعلام کرد که یک میلیارد دلار بیت کوین می‌خواهم به این حوزه وارد کنم.
او ادامه داد: این مسئله باعث شد که ذهنیت در بازار رمز ارز بیت‌کوین اینطور شد که ایلان ماسک می‌خواهد به این میزان رمز ارز بخرد و تقاضا در بازار افزایش می‌یابد. در نتیجه همین موضوع قیمت نزدیک به ۶۰ هزار دلار رسید، کمتر از یک سال به این رقم رسید. بعد از آن اعلام کرد که این اقدام را نخواهد کرد، چون مطرف انرژی آن زیاد است و محیط را آلوده می‌کند.
آرانی با اشاره به اینکه چین در حال وضع قوانین و نظارت بر بیت‌کوین است، گفت: چینی‌ها وقتی دیدند که ماینینگ رمز ارزها باعث تلاطم در اقتصادشان شده، اعلام کردند که قانون و قاعده برای آن تعیین خواهیم کردو هر دو مورد موجب شد تا قیمت بیت‌کوین به ۳۳ هزار دلار برسد. به این معنا عملاً ارزش آن نصف شد. البته دیروز کمی بالاتر آمده است
پول‌های کثیف در بازار ارزهای دیجیتال
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه سوداگران به شدت در بازار ارزهای دیجیتال فعال هستند، گفت: هیچ ثباتی بر این بازار حاکم نیست؛ بنابراین این بازار برای کسانی که قصد سرمایه‌گذاری دارند، اصلاً مناسب نیست. برای کسانی که از این بازار برای نقل و انتقال منابع مالی استفاده می‌کنند، اشکالی ندارد، اما مقطعی باید این کار را انجام دهند. این بازاری نیست که بتوان از آن در یک اقتصادی پویا و در حال رشد استفاده کنیم. اما اینکه تبدیل به ابزاری برای سودجویی و سوداگری شده است، اصلاً درست نیست.
وی افزود: خیلی از منابع و پول‌های کثیف قاچاق و منابع حاصل از خرید و فروش مواد مخدر نیز به این بازار می‌آید، چرا که بی‌نام است و مالکان یا معامله‌گران با کد با هم در ارتباط هستند. به اعتقاد من رفتاری که چین انجام داد درست بود و این بازار باید توسط بانک مرکزی قانونمند شود.
او با تشریح قانونمند کردن بازار در چین بیان کرد: این بازار در حال حاضر ۳ محور دارد. یکی مربوط به ماینینگ یا استخراج بیت‌کوین است که بعضاً برق زیادی هم مصرف می‌کنند که برخی می‌گویند این خاموشی‌های اخیر هم به دلیل وجود همین ماینرها برای استخراج بیت‌کوین است. این قسمت حتماً باید قانونمند شود.
آرانی ادامه داد: در عینحال باید از این ارز فقط و فقط برای نقل و انتقال پول در سطح بین‌المللی استفاده کنند. لزومی ندارد که این بازار بدون پشتوانه برای سرمایه‌گذاری استفاده شود. این مسئله نظارت لازم دارد و خیلی هم وجود بیت‌کوین در این زمینه مفید است. به نظر من لازم است قانونگذاری شود تا از آن به عنوان ابزار سرمایه‌گذاری استفاده نشود تا این نوسانات را محدود کنیم.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در بازاری که کنترل نمی‌شود و بازیگران بزرگی نیز در آن هستد، سرمایه‌گذاران خرد نابود می‌شوند. اصلاً برای سرمایه‌گذاری مناسب نیست و مردم همه زندگی خود را در این راه از دست خواهند داد؛ بنابراین قاعده‌مند کردن بیت‌کوین در حوزه استخراج ماینرها، استفاده برای نقل و انتقال پول و عدم استفاده به عنوان ابزار سرمایه‌گذاری از جمله مسائلی است که باید دنبال شود.
وی تصریح کرد: در حوزه استخراج بیت‌کوین از آنجا که نرخ برق در ایران سوبسیدی است، برای استخراج کنندگان منفعتی ایجاد می‌شود و برق زیادی هم مصرف می‌کنند. این مسئله باید قاعده‌مند و کنترل شود. چین نیز چنین کاری را انجام داده است. نرخ برق اگر آزاد باشد، اصلاً این میزان از استخراج بیت‌کوین توجیه اقتصادی ندارد.