اقتصاد۲۴- رشد کم‌سابقه قیمت خودرو در دولت دوم تدبیر و امید همچنان مؤثر بر اقتصاد ایران و همچنین شرایط جامعه است و به نظر می‌آید حالا نگاه‌ها به سمت سیاست‌های کلان درباره این صنعت و بازار در دولت پیش‌روست. علاوه بر این ماجرای تصمیم مجلس مبنی بر ارائه خودرو در بورس و همچنین مخالفت وزارت صمت هم یکی از چالش‌های این بازار در چنین روز‌هایی است و در همین روز‌های خبرساز هم وزیر صمت از لزوم عرضه خودروی باکیفیت داخلی و همچنین افزایش داخلی‌سازی خودرو‌های مونتاژی می‌گوید؛ دوراهی‌های خودروسازی ایران به کجا می‌رسد و آینده این صنعت در ایران چه خواهد بود؟
افزایش داخلی‌سازی خودرو‌های مونتاژی
همین دیروز وزیر صمت در نشست با مدیران گروه خودروسازی بهمن بر عرضه خودروی باکیفیت توسط خودروسازان تأکید کرد. علیرضا رزم‌حسینی در این نشست ضمن اشاره به برنامه‌ریزی انجام‌گرفته برای افزایش کمی و کیفی تولید خودرو در کشور، اظهار کرد: مردم ایران شایسته استفاده از خودرو‌های با کیفیت بالا هستند و این مهم باید به‌عنوان یک سیاست راهبردی مدنظر همه شرکت‌های خودروسازی باشد و در این راستا قدم بردارند. وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: شرکت‌های خودروسازی باید ضمن افزایش تولیدات خود، برای ارتقای سطح کیفی محصولات تولیدی خود اقدام کنند. یکی از مهم‌ترین سیاست‌های این وزارتخانه حمایت از بخش خصوصی است. افزایش عمق ساخت داخل خودرو‌های مونتاژی در کشور باید مورد توجه جدی قرار گیرد. گفتنی است که مدیران گروه خودروسازی بهمن در نشستی با وزیر صنعت، معدن و تجارت، برنامه‌های سال ۱۴۰۰ این مجموعه برای تولید انواع خودرو‌های سواری، ون، باری و کشنده را ارائه کردند.
تولید خودرو در ۲ماهه امسال ۸.۸ درصد رشد کرد
این خبر‌ها درباره بازار خودرو ایران در حالی است که حالا آمار رسمی از رشد حدود ۹درصدی تولید خودرو در دوماهه امسال حکایت دارد. براساس آمار وزارت صنعت از وضعیت تولید کالا‌های منتخب صنعتی و معدنی در سال جاری تولید خودرو‌های سواری در دوماهه ۱۴۰۰ با رشد ۸.۸درصدی به ۱۲۷هزارو ۷۰۰ دستگاه رسیده است. همچنین در این مدت ۹هزارو ۴۷۷ دستگاه وانت با رشد ۱۲.۹درصدی روبه‌رو شده است. در دوماهه امسال ۲۱۵ دستگاه اتوبوس، مینی‌بوس و ون و همچنین ۹۵۶ دستگاه کامیون، کامیونت و کشنده تولید شد که به ترتیب حاکی از افت ۳.۲درصدی و رشد ۴۵.۵درصدی در مقایسه با سال گذشته است. در بخش خودرو‌های کشاورزی، در این بازه زمانی ۶۲ دستگاه کمباین از سوی کارخانجات داخلی تولید شد که با رشد ۶.۹درصدی همراه بوده است، اما تولید تراکتور با تولید دوهزارو ۳۶ دستگاه، افت ۲۳.۳درصدی را ثبت کرد. همچنین تولید تایر خودرو در دوماهه امسال با رشد ۱.۳درصدی در مقایسه با سال ۹۹ همراه و به ۴۰هزارو ۲۰۰ تن رسیده است.
بیشتر بخوانید: روند قیمت‌ها در بازار خودرو در روز‌های اعلام نتایج انتخابات
طرح وزارت صمت برای قیمت‌گذاری خودرو چیست؟
اواخر سال گذشته بود که عرضه خودرو در بورس کالا به تصویب کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی رسید و همچنان تکلیف این موضوع نامشخص است. طرح ساماندهی صنعت خودرو مصوب مجلس دهم بود که شورای نگهبان به یکی از ماده‌های طرح، ایراد گرفت و به سرانجام نرسید و بعد در مجلس یازدهم دوباره در دستور کار قرار گرفت. اکنون طرح عرضه خودرو در بورس در مجلس شورای اسلامی مطرح شده و در کمیسیون صنایع مجلس نیز روی جزئیات آن کار می‌شود، اما اجرای آن هنوز قطعی نیست. قرار بود این طرح ابتدای خرداد در صحن علنی مجلس مطرح شود، اما به نظر می‌رسد هنوز تصویب آن در مجلس به کار بیشتری نیاز دارد. پیش‌تر حجت‌الله فیروزی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس در این مورد گلایه کرده و به همشهری گفته است: هدف ما از طرح عرضه خودرو به بورس این بود که اولا عرضه و تقاضا همسان شوند و هدف دیگر هم منطقی و رقابتی شدن قیمت آن بود. حال گلایه ما این است چرا طرحی که از مطرح‌شدن آن در کمیسیون هشت ماه می‌گذرد، همچنان در رفت‌و‌برگشت است؟ اما عرضه خودرو در بورس موافقان و مخالفانی دارد.
برای نمونه محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار خودرو را کالای مناسبی برای بورسی‌شدن نمی‌داند و تأکید دارد که سازمان بورس مخالف قیمت‌گذاری دستوری خودرو است. او معتقد است که کالایی مثل خودرو شرایط عرضه‌شدن در بورس را ندارد. چون اصولا کالایی وارد بورس می‌شود که مانند خودرو تنوع نداشته باشد. دراین‌باره همین دیروز وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه عرضه خودرو در بورس کارشناسی نیست، گفت: تحریم باعث شده که واردات خودرو متوقف شود لذا بازار رقابتی نیست. علیرضا رزم‌حسینی که با فارس سخن می‌گفت، درباره عرضه خودرو در بورس کالا، بیان کرد: این طرح در مجلس شورای اسلامی مطرح شده و در کمیسیون صنایع مجلس نیز روی جزئیات آن کار می‌شود، اما اجرای آن هنوز قطعی نیست. وزیر صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به این سؤال که آیا با اجرای طرح عرضه خودرو در بورس کالا موافق است، گفت: خیر، با اجرای طرح عرضه خودرو در بورس کالا موافق نیستم، زیرا اجرای این طرح کار کارشناسی‌شده‌ای نیست.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه برای متعادل‌سازی قیمت خودرو وزارت صمت چه پیشنهادی بهتر از عرضه خودرو در بورس دارد، گفت: همکاری خوبی بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی وجود دارد لذا وزارت صمت طرحی برای قیمت‌گذاری خودرو‌ها به مجلس ارائه داده است که کمیسیون اقتصادی مجلس هم با آن طرح موافقت کرده است؛ بنابراین در انتظار فرصتی برای اجرای این طرح هستیم و امیدواریم با اجرای این طرح قیمت‌ها بهتر شود. وزیر صنعت، معدن و تجارت بیان کرد: در این طرح خودرو‌ها به دو گروه خودرو‌های عمومی و غیرعمومی (مثلا خودرویی مانند دناپلاس که مشابه دارد و علاوه بر کمپانی خارجی مشابه آن را شرکت داخلی نیز تولید می‌کند) تقسیم می‌شود. وی با بیان اینکه برای حل مشکلات قیمت‌گذاری خودرو باید در کنار تولید داخلی واردات معقول انجام شود، گفت: در این صورت فضا رقابتی می‌شود، تولید افزایش می‌یابد و قیمت‌ها نیز کاهش می‌یابد. رزم‌حسینی با بیان اینکه قیمت‌گذاری دستوری تولید را افزایش نمی‌دهد، گفت: ظرفیت تولید خودرو در ایران بالغ بر دو میلیون خودرو است و با این میزان تولید کاملا نیاز داخل را می‌توان تأمین کرد.
وی با بیان اینکه در مقطعی یک‌میلیون‌و ۶۰۰ هزار خودرو در کشور تولید می‌شد، بیان کرد: در آن زمان برای خرید خودرو وام پرداخت می‌شد؛ بنابراین این مسئله حاکی از آن است که تقاضایی برای خودرو نبوده است. وی اظهار کرد: شرایط تحریم باعث شده که واردات خودرو قطع شود و بازار خودرو رقابتی نیست. وزیر صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به این سؤال که آیا واردات خودرو آزاد خواهد شد، گفت: طبق برنامه بودجه امسال واردات خودرو ممنوع است البته در این مورد باید منتظر سیاست‌های دولت بعدی و تصمیمات آن‌ها ماند.
با این تغییر و تحولات حالا باید منتظر تصمیم مجلس و مهم‌تر از آن سیاست‌های کلان دولت آینده درباره بازار و صنعت خودرو باشیم.