اقتصاد۲۴ -این شرایط موجب ترغیب مردم به خرید موتور برق‌های ۳ تا ۴ کیلووات و صنایع به خرید موتور ژنراتور برای تامین انرژی مورد نیاز آنها، گرمی بازار و افزایش نسبی قیمت این محصولات نسبت به سال گذشته شده است.
با علی توسطی، رئیس اتحادیه ماشین آلات کشاورزی، صنعتی و ساختمانی گفتگو کرده‌ایم.
تأثیر افزایش خاموشی‌ها بر بازار موتور برق و موتور ژنراتور چگونه بوده است؟
در بازار همه اقلام کالایی عرضه و تقاضا، همیشه تعیین‌کننده قیمت و مولفه اصلی تنظیم بازار است و در بازار موتور برق و موتور ژنراتور نیز به دلیل قطعی‌های ناخواسته برق موجب رشد تقاضا و افزایش قیمت این اقلام شده است.
بهتر است به جای چرایی رشد تقاضا و افزایش قیمت موتور برق و موتور ژنراتور از مسئولان سؤال شود که چرا با وجود امکانات استفاده از انرژی خورشیدی در کشورمان به سمت استفاده از سوخت‌های فسیلی برای تولید برق می‌روند؛ چرا که اکنون قطعی مکرر و نامنظم برق، موجب به خطر افتادن فعالیت اقتصادی کارخانه‌ها و صنایع شده است و بسیاری از کارخانه‌های مستقر در شهرک‌های صنعتی به‌دلیل قطعی برق و تعطیلی خطوط تولید خود به مشکل بر خورده و به سمت خرید ژنراتور و موتور برق روی آورده‌اند. در واقع رشد تقاضا، موجب افزایش نسبی قیمت این اقلام شده است.
میزان تقاضای موتور برق و ژنراتور با خاموشی‌های اخیر چقدر افزایش یافته است؟
تقاضا برای موتور برق‌های ۳ کیلووات با رنج قیمت ۵ تا ۱۵ میلیون تومانی برای مصارف خانگی نسبت به موتور ژنراتور بیشتر بوده است، اما بسیاری از صنایع به‌دلیل نداشتن توان مالی و قیمت بالای موتور ژنراتور هنوز هم تقاضای کمتری نسبت به موتور برق برای خرید این کالا دارند؛ با وجود این اینطور نیست که اکنون به‌دلیل رشد تقاضا، با کمبودی برای تامین موتور برق و موتور ژنراتور مواجه باشیم.
قطعی برق تقاضای موتور برق و موتور ژنراتور را حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد بالا برده، اما این شرایط منجر به کمبود نشده است؛ چرا که هم تولید کننده، وارد‌کننده و مصرف‌کننده ایرانی فرهنگ انبار کردن دارند و تولیدکنندگان و وارد‌کنندگان نیز بخشی از اقلام را به‌دلیل نگرانی از کمبود و عدم‌توازن قیمت‌ها، انبار می‌کنند در صنف ما نیز چه تولیدکنندگان و چه وارد‌کنندگان اینگونه اقلام را بیشتر از نیاز بازار وارد و انبار کرده‌اند و به همین دلیل با وجود مشکلات تامین موتور برق و موتور ژنراتور کمبودی برای تامین نیاز بازار نداریم.
این رشد تقاضا تا چه اندازه منجر به افزایش قیمت‌ها شده است؟
در بخش موتور برق و موتور ژنراتور شرکت‌هایی که مدت‌هاست با رکود مواجه بوده‌اند با وجود رشد تقاضا، این اقلام را با قیمت منصفانه به فروش می‌رسانند؛ گرچه میزان افزایش قیمت موتور برق به‌دلیل استفاده خانگی نسبت به موتور ژنراتور بیشتر بوده است، اما در بازار موتور ژنراتور‌ها به‌دلیل انتظار طولانی مدت شرکت‌ها برای فروش، هنوز هم این اقلام با قیمت مناسبی در بازار عرضه می‌شود و می‌توان گفت قیمت موتور برق و موتور ژنراتور بین ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش یافته و فروشندگان این اقلام از مشکلات موجود سوءاستفاده نکرده‌اند.
اما در زمینه موتور ژنراتور، برند‌های اروپایی که قابلیت جایگزین شدن ندارند، نسبت به پارسال ۱۰ درصد افزایش قیمت داشته‌اند، اما موتور ژنراتور‌های چینی که امکان جایگزینی دارند، افزایش قیمت کمتری داشته است.
جایگزینی کالا‌های وارداتی از کشور‌های اروپایی به‌دلیل نوسان نرخ یورو با مشکل مواجه است و به همین دلیل اینگونه اقلام افزایش قیمت بیشتری را نسبت به موتور ژنراتور‌های وارداتی از کشور‌های شرقی داشته است. گرچه موتور برق و موتور ژنراتور نرخ مصوب ندارد و قیمت آن براساس نیاز و عرضه و تقاضا در بازار رقابتی تعیین می‌شود، اما اعضای اتحادیه، ملزم به فروش موتور برق و موتور ژنراتور با سود حداکثر ۶ درصدی هستند و اکنون نیز در اغلب موارد این اقلام را با سود یک درصدی عرضه می‌کنند.
چه میزان از نیاز بازار داخلی از طریق واردات و از چه کشور‌هایی تامین می‌شود؟
هم موتور برق و هم موتور ژنراتور عمدتا وارداتی است. در واقع بخشی از موتور ژنراتور‌ها که حرکت دورانی را به ژنراتور منتقل و برق تولید می‌کند وارداتی است؛ گرچه در بخش موتور‌ها برخی شرکت‌های داخلی تولیداتی دارند، اما در زمینه ژنراتور عمده، ۳ نیاز بازار با واردات تامین می‌شود.
واردات موتور برق و موتور ژنراتور نیز در کشور‌های شرقی عمدتا چین و هند صورت می‌گیرد و محصولات تایلند و تایوان نیز تحت لیسانس ژاپن تولید و عرضه می‌شود که اکنون سهم بازار آن نسبت به گذشته کمتر شده است. در مورد کشور‌های غربی نیز واردات موتور برق و موتور ژنراتور از کشور‌های سوئد و آلمان انجام می‌شود.
تأثیر رکود بازار بر کسب‌وکار اعضای این اتحادیه چگونه بوده است؟
این اتحادیه زیربنایی است که از ۸۰ سال پیش تاسیس شده و به‌دلیل اینکه همه ماشین آلات بخش کشاورزی شامل، کاشت داشت، برداشت و... ماشین آلات دام و طیور و رسته دیگری که اخیرا شرایط بهتری دارد در بخش اتوماسیون صنعتی، انرژی پاک، اینورتر و... است.
بیشتربخوانید: تامین برق پایتخت به همکاری واحد‌های صنعتی نیازدارد
رسته آخر نیز شامل رسته ماشین آلات صنعتی که موتور ژنراتور نیز در زمره این صنایع است، هرکدام از این صنایع وضعیت خاص خود را دارند و نمی‌توان گفت اعضای این صنف همه در یک فضا کار می‌کنند، اما به‌طور کلی در فصل بهار و تابستان افرادی که برای تامین این اقلام اقدام می‌کنند، فعالان صنفی نیز شرایط بهتری دارند، اما شرایط بازار در نیمه دوم سال مانند نیمه نخست سال نیست و نمی‌توان شرایط همه اعضای این صنف را یکسان دانست.
اکنون بازار موتور برق و موتور ژنراتور تحت‌تأثیر قطعی برق قرار گرفته و گرچه کمبودی در بازار این اقلام نداریم، اما جایگزین کردن کالا‌ها با توجه به عدم‌دسترسی به بازار‌های جهانی و مشکلات نقل و انتقال بانکی به دغدغه فعالان صنفی تبدیل شده و اکنون با توجه به مشکلات تامین کالا، فروشندگان این صنف بیشتر دغدغه جایگزینی موتور برق و موتور ژنراتور تا فروش این محصولات را دارند.
می‌توان گفت که تحریم‌ها باعث شده تا فعالان صنفی این رسته نتوانند سیاستگذاری طولانی مدت داشته باشند؛ این در حالی است که نرخ برابری دلار و درهم در امارات از چند سال پیش ۳.۶ درصد است، اما فعالان صنفی به‌دلیل نوسان روزانه نرخ ارز حتی نمی‌توانند برنامه‌ریزی کوتاه مدتی داشته باشند.