اقتصاد۲۴- در این شرایط افزایش مصرف آب به‌ویژه در تردد‌های شهری امری غیرقابل اجتناب است و این در حالی است که در سوپرمارکت‌ها با قیمت‌های جدیدی برای بطری‌های آب بسته‌بندی مواجه‌ایم.
بطری‌های یک‌نفره از ۳به۴هزار تومان و بطری‌های ۱.۵لیتری از ۵به۶هزار تومان تغییر قیمت داده‌اند درحالی‌که گفته می‌شد این کالا امسال رشد قیمت نخواهد داشت. پیمان فروهر، دبیر اجرایی انجمن تولیدکنندگان آب‌های معدنی و آشامیدنی ایران، پاسخگوی سؤالات در این زمینه است.
اردیبهشت‌ماه انجمن اعلام کرد که امسال افزایش قیمت درآب معدنی نخواهیم داشت، اما به‌تازگی قیمت در بعضی از برند‌ها بین ۲۰تا۳۰درصد بالا رفته است. دلیل این افزایش قیمت چیست؟
با توجه به اینکه تولیدات صنعت ما در گروه۳ کالایی قرار گرفته مشمول قیمت‌گذاری دستوری نیست و براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار تعیین و تعدیل قیمت در این صنعت به‌خود واحد‌های تولیدی واگذار شده، ولی نکته قابل توجه این است که رونق صنعت آب بسته‌بندی ۶ماه اول سال است. صاحبان این صنعت ترجیح دادند تا لحظه‌ای که توان دارند افزایش قیمتی اعمال نکنند، به این دلیل که این صنعت تنها صنعتی است که یک‌ریال افزایش قیمت در آن چاقو به‌خود است.
۹۰درصد ایران به آب شرب شهری و لوله‌کشی دسترسی دارند و به محض اینکه معیشت‌شان دچار مشکل شود دیگر آب بسته‌بندی نمی‌خرند؛ بنابراین صنعتگران این حوزه همواره از افزایش قیمت طفره می‌روند، ولی در شرایطی هستیم که کارد به استخوان رسیده است، تاب‌آوری بعضی از اعضای انجمن تمام‌شده و ناگزیر به افزایش قیمت روی آوردند.
ماده اولیه تولید بطری ۱۵۰درصد نسبت به سال گذشته افزایش قیمت داشته، کرایه حمل به‌طور مکرر افزایش قیمت داشته، خدمات فنی و مهندسی به دفعات طی سال گذشته و امسال گران شده، لوازم یدکی به یورو خرید و وارد می‌شود.
ناوگان پخش مویرگی برای این صنعت هزینه و استهلاک بالایی دارد و در همه ابعاد این صنعت هزینه‌ها به‌شدت رشد داشته است. با این حال افزایش قیمت برای صنعت ما تیغ دولبه است که به‌خود صنعت هم آسیب وارد می‌کند و با وجود میل صاحبان این صنعت است.
مردم در منزل شیری ندارند که باز کنند گوشت و مرغ و شیر از آن خارج شود، ناچارند بخرند، ولی رقیب این صنعت به‌راحتی در منازل در دسترس است و آب بسته بندی به سرعت و به‌عنوان نخستین گزینه از سبد خرید حذف می‌شود. با این حال هنوز این افزایش قیمت همه‌گیر نشده و فقط بعضی از شرکت‌ها که هزینه‌های بالاتری داشتند این تغییر قیمت را اعمال کردند.
کدام شرکت‌ها افزایش قیمت داشته‌اند؟
چندین سال است که قیمت‌گذاری از طریق انجمن انجام نمی‌شود و در نتیجه جزئیات اینکه کدام شرکت افزایش قیمت داشته هم‌اکنون در اختیار انجمن نیست. این اطلاعات مدتی بعد از اعمال از سوی شرکت‌ها در اختیار انجمن قرار می‌گیرد.
یعنی این افزایش قیمت به‌طور هماهنگ اعمال نشده است؟
چون قیمت‌گذاری براساس قانون به‌خود واحد‌های تولیدی واگذار شده انجمن به لحاظ قانونی نمی‌تواند در این زمینه اعمال نظر کند. مکانیسم قیمت‌گذاری به این شکل است که شرکت‌های تولیدی با برآورد هزینه‌ها، قیمت‌های مدنظر را اعمال می‌کنند و به یکدیگر و به انجمن اطلاع می‌دهند، ولی نکته قابل توجه این است که در همه صنایع، تولیدکننده‌ها به هیچ عنوان تمایلی به افزایش قیمت ندارند، چون توان خرید مردم بسیار پایین آمده، اما راهی جز این باقی نمانده است.
گفته می‌شود بین ۲۰تا۳۰درصد افزایش قیمت اعمال شده، درصد مشخص تغییرات قیمت چقدر خواهد بود؟
نسبت تولید در آب بسته‌بندی به‌طور معمول بین بطری‌های ۱.۵لیتری و بطری‌های یک‌نفره ۵۰-۵۰ است و معمولا افزایش قیمت این ۲ محصول به‌طور میانگین اعمال می‌شود، به این معنی که میانگین رشد قیمت حدود ۲۴تا۲۵درصد خواهد بود. این در حالی است که براساس آمار دولت، تورم خرداد ۴۶درصد بوده است و شرایط به‌گونه‌ای است که کنترل همه‌چیز از دست تولیدکننده خارج شده است.
ظرفیت تولید و میزان تولید کنونی در این صنعت چقدر است؟
چیزی نزدیک به ۲۰۰کارخانه و برند داریم که این شرکت‌ها براساس توان مالی، میزان سرمایه درگردش در اختیار و فشار هزینه‌های دیگر به‌طور مرتب متوقف یا روشن می‌شوند. تعداد شرکت‌های ثابت و فعال ۱۳۰تا۱۴۰شرکت است و مابقی به‌طور فصلی تولید می‌کنند. چیزی بین ۱.۸تا۲میلیارد لیتر ظرفیت تولید عملیاتی آب معدنی در کشور است، اما حقیقت این است که ظرفیت تولید ده‌ها برابر این مقدار است، اما به‌دلیل نبود کشش در بازار این ظرفیت‌ها خاموش است.
تقاضا برای این محصول چقدر است و شرایط کنونی بازار را چطور می‌بینید؟
کل روز‌های خوش این صنعت در سال ۳ ماه خرداد، تیر و مرداد است و بعد ازآن دوباره بازار فروکش می‌کند. تقاضا در بازار ما براساس نیاز شکل می‌گیرد و مثل کشور‌های همسایه و ترکیه نیستیم که سرانه مصرف به‌طور ثابت ۱۵۰لیتر یا چیزی نزدیک به این باشد.
بیشتربخوانید:پای آب آشامیدنی قاچاق به کشور باز شد
به محض خنک شدن هوا دوباره خاموشی بعضی از خطوط تولید یا کسر ساعات تولید در کارخانه‌ها انجام می‌شود. این کالا در ایران از منظر مصرف، استراتژیک نیست و درصد بسیار پایینی از مردم به‌طور ثابت و دائم آب بسته‌بندی می‌خرند.
تابستان امسال از لحاظ گرما شرایط خاصی دارد، به‌ویژه اینکه این روز‌ها با قطع مکرر آب و برق مواجه هستیم. چقدر این شرایط را در میزان تقاضا و وضعیت بازار آب معدنی مؤثر می‌دانید؟
حتما تأثیرگذار خواهد بود، اما صنعت تولید آب معدنی به قدری از شرایط کرونا آسیب دید که به اعتقاد من هرچقدر هم امسال افزایش تقاضا داشته باشیم، تنها می‌تواند زیان ناشی از کرونا را جبران کند و شرکت‌ها را به نقطه‌ای برساند که پارسال باید قرار می‌گرفتند. کرونا به‌شدت به این صنعت آسیب زد و بازار احجام یک‌نفره را که نیمی از ظرفیت تولید این صنعت است، به کلی نابود کرد، چون گردشگری نابود شد، تفریحات، فست‌فودها، سینما‌ها و تمام بازار مصرف حجم‌های یک نفره را از بین برد.
آیا افزایش استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی در میزان مصرف آب معدنی تأثیر داشته است؟
طبیعی است که وقتی وضع معیشت خراب می‌شود تصمیم‌گیری‌ها بیشتر مبتنی بر اقتصاد صورت می‌گیرد. خانواده‌ای که مرتب آب بسته‌بندی می‌خریده وقتی با افزایش قیمت کالا‌های اساسی و مهم‌تر یا همین آب معدنی مواجه می‌شود، ارزیابی می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که یک‌بار هزینه کند تا ناچار نباشد هرروز مبلغ بیشتری بپردازد.