اقتصاد۲۴- روز‌های زیادی از دولت دوازدهم باقی نمانده است و از ۱۴ مرداد ماه دولت منتخب بر سر کار آمده و اجرای برنامه‌های خود را نیز آغاز می‌کند، اما اگر بخواهیم نگاهی به ۴ سال اخیر بیندازیم، با برخی از اقدامات دولت که با چالش همراه بوده روبه رو می‌شویم و حالا هم قرار است این میراث به دولت بعدی برسد و وظیفه رفع این چالش‌ها بر گردن دولت جدید بیفتند.
معیشت مردم نخستین چالش دولت آینده
اولین چالشی که بیش از هرچیزی شاید زندگی مردم را درگیر کرده، معیشت است و این موضوع هر روز زندگی را برای مردم سخت‌تر کرده است، وضعیت معیشت مردم در ۴ سال اخیر با سال‌های پیش تفاوت چشمگیری پیدا کرده است.
شعار تمامی نامزد‌های این دوره از انتخابات ریاست جمهوری در حول همین محور بود. کاهش قیمت ها، ثبات قیمت کالا‌های اساسی، دسترس پذیری هرچه راحت‌تر مردم به کالا‌های اساسی و افزایش قدرت خرید مردم از جمله اقداماتی است که دولت منتخب باید بلافاصله بعد از دست گیری دولت در دستور کار خود قرار دهد تا بار دیگر رنگ آرامش را تمامی قشر‌های مردم تجربه کنند و دغدغه‌ای برای تامین کالا‌های اساسی در خانواده‌ها وجود نداشته باشند.
احسان قاضی زاده هاشمی نماینده مردم فریمان، سرخس و بخش‌های احمدآباد و رضویه در مجلس یازدهم در این باره می‌گوید: از نظر اقتصادی در شرایطی قرار داریم که معیشت و نان تبدیل به دغدغه اصلی مردم شده است. این شرایط لزوم برنامه‌ای عینی و قابل اجرا، را می‌رساند نه برنامه‌های رویایی که قابلیت اجرا ندارند.
قاضی زاده هاشمی در ادامه بیان کرد: رئیس جمهور آینده باید در مورد مسائلی نظیر تامین اجتماعی و بازنشستگان، برنامه‌های مشخص و معینی داشته باشد، مردم تنازع و درگیری رئیس قوه مجریه با سایر قوا را نمی‌پذیرند.
این نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: در حال حاضر صف‌های مرغ و روغن شکل گرفته که این صف‌ها بازگو کننده ناکارآمدی دولت فعلی بوده است، بنابراین دولت آینده باید بگوید که برای جمع کردن این صف‌ها چه برنامه‌ای دارد.
وی در ادامه می‌گوید: دولت در حال تحویل دولت فعلی به دولت بعد است. دولت فعلی از طریق اوراق هزینه بسیاری از پروژه‌های عمرانی خود را تامین کرد، چنانکه برای سال ۱۴۰۰ تا پایان سال ۱۴۰۳ حدود ۷۰۰هزار میلیارد تومان اوراق به پیمانکاران داده است؛ لذا دولت بعدی باید یک چهارم تا یک پنجم بودجه سالیانه خود را صرف دیون مطالباتی کند که دولت قبلی خرج و هزینه کرده است.
نماینده مردم فریمان، سرخس و بخش‌های احمدآباد و رضویه با تاکید بر مدیر بودن رئیس جمهور آینده اظهار کرد: بر فرض مثال دولت آینده بگوید ویرانه تحویل گرفتم، لذا اگر رئیس جمهور ادعای مدیریت دارد باید به صراحت اعلام کند که دولتی با این مختصات و ویژگی‌ها تحویل می‌گیرم و ضمن اینکه باید دِین‌های دولت قبلی را پرداخت کنم، چنین برنامه‌ای را هم دارم. اگر همین دولت در ادامه بگوید من این ویرانه را تحویل گرفتم، اما نمی‌گذارند کار کنم، مردم این صحبت‌ها را نمی‌پذیرند.
دومین چالشی که این دولت با آن مواجه بود بحث تولید است، رهبر معظم انقلاب سال هاست که این مسئله را به عنوان موضوع محوری برای طراحی شعار سال جدید مدنظر قرار داده‌اند، اما آنطور که باید شاید در این سال‌ها مورد توجه دولتمردان قرار نگرفته است. کارخانه‌های بزرگ بسیاری در این مدت به تعطیلی کشیده شدند و چرخ تولید به اصطلاح به خوبی نچرخید، همین مشکلات در حوزه تولید باعث معضلات دیگری مانند بیکاری و مشکلات در زمینه اشتغال جوانان شده است.
رونق تولید یکی از موضوعاتی است که مورد توجه نامزد‌های این دوره از انتخابات ریاست جمهوری قرار گرفته بود، رفع موانع تولید و حمایت از تولیدکنندگان از جمله اقداماتی است که باید در دستور کار دولت منتخب قرار گیرد تا چرخ دستگاه‌های کارخانه‌های تولید کنندگان بار دیگر به خوبی بچرخد و تولیدکنندگان بتوانند با حمایت دولت علاوه بر تولید کالا‌های داخلی، برای جوانان نیز اشتغال ایجاد کنند، چراکه با توسعه تولید معضل بیکاری جوانان نیز حل خواهد شد.
عباسعلی پوربافرانی نماینده دوره دهم مجلس شورای اسلامی گفت: بر اساس نیاز کشورمان برای ایجاد شکوفایی اقتصادی باید تولیدات خود را افزایش دهیم، چرا که اگر تولید رونق بگیرد، بیکاری کم شده و اشتغال ایجاد می‌شود و قطعا شکوفایی اقتصادی در کنار الزامات دیگر رخ می‌دهد.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: الزامات «جهش تولید» مشخصا عوامل مختلفی است که باید در بررسی‌ها و نگاه‌هایی که صاحب‌نظران و متخصصان دارند به آن‌ها پرداخت به عنوان مثال بحث کیفیت، دانش بنیان، رقابت، ارتقا در سطوح مختلف می‌تواند جزء این الزامات باشد.
نماینده مردم نایین، خور و بیابانک در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با توجه به شرایطی که بعد از بیماری کرونا در کشور به وجود آمد، می‌توانیم یک الگو و مقدمه را برای «جهش تولید» در حوزه الزاماتی که برای مبارزه با بیماری کرونا وجود داشت مثال بزنیم، زیرا تا قبل از بیماری کرونا تولیدات برخی از اقلام مانند دستکش و ماسک در سطح معمولی قرار داشت، اما با شیوع این ویروس وضعیت متفاوتی حاکم شد و عناصر مختلف در کنار هم قرار گرفتند تا بتوانند این مشکل را برطرف کنند.
پوربافرانی تاکید کرد: برای مقابله با کرونا در حوزه دانش بنیان، تولید، خطوط تولید، تولید محتوای علمی، کیت‌های آزمایشی و بررسی‌های حوزه درمان اتفاقات مثبتی صورت گرفت که می‌تواند الگو و مقدمه‌ای برای «جهش تولید» باشد.
اما تحریم، واژه‌ای که برای ایرانیان آشنا و در این سال‌های اخیر ملموس‌تر شده است. بعد از آن که مذاکرات نتیجه‌ای که پیش بینی می‌شد را نداد و آمریکا از برجام خارج شد، دولت دوازدهم در دوره جدیدی از مشکلات اقتصادی قرار گرفت حالا هم که موضوع مذاکرات وین برای احیای برجام دوباره داغ شده است مشخص نیست چه نتیجه‌ای حاصل شود و در این روز‌های باقی مانده از دولت دوازدهم، شاهد لغو تحریم‌ها هستیم یا خیر، هرچند بسیاری کارشناسان و صاحب نظران در این زمینه خوش بین نیستند. مذاکرات در حال انجام است، اما به نظر می‌رسد که توفیق این گفتگو‌ها به موانع سختی برخورد کرده که می‌تواند احیای برجام را با مشکل مواجه کند.
تحریم ها، احیای دوباره برجام و تعهد طرفین اروپایی به برجام یکی از جمله موضوعاتی است که دولت آینده باید در دستور کار خود قرار دهد چراکه موضوع روابط سیاسی- تجاری و دیپلماتیک ایران با سایر کشور‌های جهان به‌خصوص کشور‌های همسایه می‌تواند مشکلات تجار و فعالان اقتصادی را حل کرده و بازار‌های جدیدی را برای فعالان اقتصادی ایجاد کند.
در خرداد ماه سال امسال هم مجتبی یوسفی عضو هیئت رئیسه مجلس در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره اظهار کرد: دولت، ۸ سال است که در حال مذاکره هستند، اما کماکان مشکلات اقتصادی مردم و تحریم‌ها رفع نشده است.
وی با اشاره به اینکه از بهمن سال گذشته تاکنون چند دور مذاکره میان مسئولان دیپلماسی و کشور‌های طرف برجام انجام شده است، افزود: متاسفانه هیچ اطلاعات مشخصی از خروجی این مذاکرات به ما و مردم اعلام نشده است در حالی که عمل به قانون اقدام راهبردی دست کشور را در چانه زنی بیشتر باز می‌کرد.
یوسفی می‌گوید که اگر به قانون اقدام راهبردی که توسط مجلس به تصویب رسید عمل می‌شد وقت اروپا برای عمل به تعهدات و برداشتن تحریم‌ها نهایتا تا فروردین ماه به پایان می‌رسید.
عضو هیئت رئیسه مجلس با بیان اینکه دولت دائما در حال تمدید فرصت برای اروپاست بیان کرد: ما نباید با دادن امتیاز به اروپایی‌ها دست خودمان را خالی کنیم و بهتر است دولت کمی به ضرب المثل آزموده را آزمودن خطاست، توجه کند مگر کسی برگ برنده خود را در برابر حریف رو می‌کند؟
نماینده مردم اهواز در مجلس تصریح کرد: بنده کاملا با مسئله مذاکره موافقم، اما دولت شفاف بگوید که در این زمان ۸ ساله و مخصوصا دور جدید مذاکرات وین چه داده، چه گرفته و قرار است در واپسین روز‌های باقی مانده از عمر دولت دوازدهم چه اتفاقی بیفتد؟
ویروس چموش و مشکلات آن برای دولت آینده
کرونا، چالش این روز‌های نه تنها ایران بلکه در سراسر جهان است. از اسفند ۹۸ ایران هم درگیر این ویروس منحوس شد و به دنبال همه گیری این ویروس چالش‌های زیادی برای دولت ایجاد و معضلات متعددی را به همراه خود آورد، یکی از آن مشکلات، بحث بیکاری و از بین رفتن بسیاری از کسب و کار‌ها بود. برخی از عملکرد دولت برای مدیریت کرونا راضی نبوده و انتقاداتی را دارند؛ عدم اجرای محدودیت‌های به موقع تردد، تعلل دولت برای تهیه واکسن خارجی و حمایت نادرست از اقشار آسیب دیده، از جمله نقد‌هایی است که روانه دولت دوازدهم شده است.
بیشتربخوانید:کمک به تامین معاش از طریق دنیای مجازی
آنچه که باید مورد نظر دولت آینده که قرار گرفته شود این است که با استراتژی مشخص علاوه بر استفاده از ظرفیت‌های واکسن داخلی، واردات واکسن‌های خارجی را برای تسریع روند واکسیناسیون افزایش دهند، چراکه بی توجهی به بحث واکسیناسیون هزینه‌های زیادی را برای کشور به دنبال دارد آن هم در روز‌هایی که انواع سویه‌های این ویروس را شاهد هستیم، پس تسریع در روند واکسیناسیون و حمایت از افرادی که در این مدت شغل خود را از دست دادند می‌تواند از جمله برنامه‌ها و اقدامات دولت آینده در زمینه کرونا باشد.
در همین باره ۱۳ تیر ماه امسال زهرا شیخی سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی درباره عملکرد دولت روحانی در حوزه کنترل ویروس کرونا، اظهار کرد: در ستاد ملی مبارزه با کرونا بعضا شاهد تصمیماتی خلق الساعه، بدون پشتوانه علمی و کارشناسی بوده ایم، به عنوان مثال بازگشایی مدارس در شهریور سال گذشته، برگزاری کنکور سراسر در سال ۹۹ از جمله این تصمیمات بود.
شیخی با بیان اینکه نگرانی‌هایی را در حوزه کرونا داریم چراکه جان مردم و سلامتشان از هر چیز دیگر مهمتر است، تصریح کرد: در مدیریت کرونا به غیر بحث درمان، که باید بر کاهش هزینه درمان و اصلاح زیرساخت بیمه‌ها و جلوگیری از آسیب به مردم اقدامات موثر صورت گیرد، باید توجه ویژه‌ای به حوزه پیشگیری و اصلاح سبک زندگی عملیاتی شود و این توقع و انتظار از دولت انقلابی است که حداقل این موضوع را در اولویت حوزه بهداشت و درمان قرار دهد.
وی می‌گوید که رویکرد وزارت بهداشت متاسفانه بیشتر در حوزه واردات واکسن از سبد کوواکس بود، هشدار‌هایی هم از همان ابتدا به آن‌ها دادیم که به طرف مقابل در معامله اعتماد نکنند چراکه ممکن است به تعهد خودشان در سر موعد عمل نکنند. اگر وزارت بهداشت آن تمرکزی که برای واردات واکسن داشت را برای تولید واکسن داخلی صرف می‌کرد بهتر بود. هرچند که واردات واکسن خارجی مطمئن و تولید واکسن داخلی باید هردو تقویت شوند، اما در تولید واکسن داخلی، وزارت بهداشت اقدام چشمگیری تاکنون انجام نداده و پیش پرداختی انجام نشد، و هرآنچه در زمینه تولید واکسن داخلی کرونا انجام شد بیشتر زحمات دانشمندان و ستاد اجرایی فرمان امام بوده است.
شیخی در پایان گفت: آنچه که از دولت آینده انتظار می‌رود این است که فرصتی را مشخص و اعلام کنند که در آن فرصت پاندمی کرونا را کنترل و این بیماری را مدیریت کنند همچنین اجرای بند بند سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت را در دستور کار خودشان قرار دهند چراکه اجرای اسناد بالادستی از جمله سیاست‌های ابلاغی نظام سلامت قطعا کارآمدی دولت را افزایش خواهد داد.