اقتصاد ۲۴ - مرکز آمار ایران به تازگی گزارشی منتشر کرده که نشان میدهد میزان کشتار دام در بهار امسال یعنی از اوایل سال ۱۴۰۰ تاکنون افزایش زیادی داشته است. پیش از این هم گزارش‌های زیادی از استان‌های مختلف کشور می‌رسید که دامداران به این دلیل که نمی‌توانند خوراک دام‌های خود را به قیمت‌های چند برابر از بازار آزاد خریداری کنند مجبور می‌شوند دام‌ها حتی دام‌های مولد و آبستن را به کشتارگاه‌ها بفرستند.
در یک سال گذشته قیمت بالای خوراک دام و طیور دامداران را بیشتر اذیت کرده و باعث اعتراضاتی از سوی آن‌ها شده است. دو سال است وزارت جهاد کشاورزی «سامانه بازارگاه» راه انداخته و قرار بود که خوراک مورد نیاز دامداران به نرخ دولتی و از طریق این سامانه به طور عادلانه توزیع شود. اکنون دامداران میگویند نهاده کمیاب است و مجبور هستند بخش زیادی از نهاده مورد نیاز را از بازار آزاد تا ۵ برابر قیمت دولتی خریداری کنند و این موضوع هزینه‌های آن‌ها را افزایش داده و تولید را از صرفه اقتصادی خارج کرده است. حتی علاوه بر نرخ نهاده مولفه‌های دیگری مانند کرایه حمل کامیون، حقوق کارگران نیز بر هزینه‌های تولید آن‌ها تاثیر گذاشته است.
افزایش ۹ درصدی کشتار دام در کشتارگاه‌ها
گزارش‌هایی از استان‌ها در زمینه افزایش کشتار دام‌های مولد و آبستن وجود داشته و مرکز آمار هم این گزارش‌ها را تایید می‌کند.
مرکز آمار ایران می‌گوید: «مقایسه نتایج طرح آمارگیری اندازه‌گیری تعداد و تولیدات دام سبک از فصل پاییز ۱۳۹۸ تا فصل بهار ۱۴۰۰ نشان میدهد که در طی این مدت، بیشترین تعداد دام برای کشتار در فصل بهار ۱۴۰۰ عرضه شده است که شامل ۵.۶ میلیون رأس انواع دام سبک (۴.۵ میلیون رأس گوسفند و بره و ۱.۱ میلیون رأس بز و بزغاله) بوده است.
بر اساس نتایج این طرح، تعداد «گوسفند و بره» و «بز و بزغاله» موجود در دامداری‌های کشــور در خرداد ماه ۱۴۰۰ به‌ترتیب ۵۲.۹ و ۱۸.۱ میلیون رأس بوده است که نسبت به فصل زمستان سال ۱۳۹۹، به‌ترتیب ۱.۹ درصد و ۱.۱ درصد کاهش داشته است.»
مرکز آمار ایران مسئله عرضه دام به کشتارگاه‌ها را یک مسئله جدی عنوان کرده و پیش بینی کرده که این روند علاوه بر بهار در تابستان هم روند افزایشی داشته باشد.
پیش بینی افزایش کشتار دام در تابستان
در گزارش مرکز آمار ایران آمده است: «با توجه به بررسی سری زمانی نتایج این طرح آمارگیری در سه سال گذشته، ترکیب سنی و جمعیت دام سبک در فصل بهار، خشکسالی، کمبود علوفه و افزایش قیمت نهاده‌های دامی، پیش‌بینی میشود عرضه دام‌های سبک پرواری در فصل تابستان نیز همچنان افزایشی بوده و از فصل پاییز، روند عرضه دام سبک پرواری، کاهشی شود.»
وزارت جهاد کشاورزی هم در گزارشی که اخیر منتشر کرده بر اطلاعات مرکز آمار ایران صحه گذاشته و علت روانه شدن دام به کشتارگاه‌ها را گرانی نهاده در بازار عنوان کرده است.
رشد ۸۴ درصدی کشتار دام نسبت به بهار گذشته
در گزارش وزارت جهاد کشاورزی آمده است: «به استناد آمار منتشر شده مرکز آمار ایران کشتار دام سبک و سنگین در ۲ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۰ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۷۱ و ۸۴ درصد افزایش نشان میدهد و این روند در هفته‌های اخیر شدت بیشتری گرفته است.»
در حقیقت وزارت جهاد کشاورزی که خود بالاترین مسئول بخش تولید کشاورزی در کشور محسوب میشود خود به مشکلات دامداران در تامین نهاده و گرانی آن در بازار و ضرر و زیان تولید کنندگان اشاره می‌کند.
افزایش هزینه تولید دامداران علت اصلی افزایش کشتار
وزارت جهاد کشاورزی در گزارشی که امروز برای به اصطلاح روشنگری در باره دلیل افزایش نرخ شیرخام منتشر کرده نوشته است: «با توجه به افزایش قیمت تمام شده شیر خام و در صورت عدم اصلاح قیمت شیر، دامداران به ازای تولید هر کیلوگرم شیر بیش از ۱۹،۰۰۰ ریال ضرر می‌دهند که در یک گله کوچک ۱۰۰ رأسی با تولید روزانه ۳۰۰۰ کیلوگرم شیر خام، روزانه بیش از ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و ماهانه بالغ بر ۱۷۱ میلیون تومان ضرر و زیان متحمل خواهند شد.
به دلیل عدم توانایی دامداران در تحمل این ضرر و زیان سنگین، دامداران در چند ماه اخیر مجبور به کاهش تعداد دام گله و کشتار دام‌ها شده اند.»
بیشتربخوانید:گوشت هم در صف گرانی ایستاد!
در یکی دو هفته گذشته اعتراضات دامداران بسیار بلندتر شده است، آن‌ها میگویند نرخ محصولات آن‌ها نسبت به نهاده گرانی که می‌خرند بسیار ارزان است و ضرر می‌کنند.
مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران به خبرنگار فارس گفت: نرخ تمام شده تولید شیرخام به نهاده‌های گرانی که دامداران خریداری می‌کنند کیلویی ۸۰۰۰ تومان تمام میشود، اما شیر دامدار را کیلویی ۴۵۰۰ تومان می‌خرند همچنین دام زنده کیلویی ۸۰ هزار تومان برای دامدار تمام میشود، اما کیلویی ۴۵ تا ۵۰ هزار تومان می‌خرند.
وی همچنین در باره هزینه‌هایی که دامدار برای خرید نهاده باید متحمل شود نیز گفت: برای یک رأس گاو، یک کیلوگرم جو می‌دهند، در حالی که ۱۵ کیلوگرم نیاز یک رأس دام است. در حالی که من خودم گاوداری ۴۰۰ رأسی دارم، ۱۰ تن کاه و ۱۰ تن جو تحویل داده‌اند که برای نیاز دو روز این دامداری کفایت می‌کند و بقیه را مجبور هستم از بازار آزاد تهیه کنم و همه این‌ها باعث میشود قیمت تولید بالاتر برود و هیچ درآمدی برایم نماند.
در شرایطی که همه کارشناسان و حتی خود وزارت جهاد کشاورزی به متعادل نبودن هزینه و فایده تولیدات دامی اذعان دارند که باعث سرکوب شدن تولید و روانه شدن دام‌های مولد و آبستن به کشتارگاه‌ها شده است، دولت دو کار می‌تواند بکند یا هزینه دامداران را کاهش دهد یا قیمت محصول آن‌ها را مطابق تورم جامعه افزایش دهد که تقریبا هیچ کدام را انجام نداده است.
روحانی در ابتدای امسال به وزرای صمت و جهاد کشاورزی تاکید کرد که به هیچ عنوان قیمت‌ها را در سال جدید افزایش ندهند، اما این در صورتی امکانپذیر است که شرایط تولید برای تولید کننده مهیا باشد کاش رئیس جمهور به جای این حرف به وزارتخانه‌ها تاکید می‌کرد که تمام قد در خدمت تولید باشید و از آن‌ها حمایت کنید که قطعا این مشکلات بوجود نمی‌آمد.
میراث دولت سیزدهم از تولیدات دامی
اخیرا هم محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور در حاشیه نشست دولت در جمع خبرنگاران در واکنش به خبر افزایش قیمت شیرخام و اظهار نظر کارخانه داران مبنی بر احتمال افزایش ۷۰ درصدی قیمت لبنیات گفت: دولت نمی‌خواهد قیمت‌ها را افزایش دهد که امید مردم در انتخاب رئیس جمهور منتخب و امیدواریشان به بهتر شدن اوضاع به نا امیدی تبدیل شود!
اگرچه این گفته‌ها از مقامات ارشد دولتی ظاهری بسیار پسندیده دارد، اما بسیار محتمل است که این فنر قیمتی که اکنون به زور نگه داشته شده در همان ابتدای دولت سیزدهم به شدت باز شود، کاهش تولید دام و روانه شدن دام‌های مولد و آبستن به کشتارگاه، که سالانه بیش از ۱۰ میلیون تن شیر و فراورده‌های لبنی و ۸۵۰ هزار تن گوشت تولید می‌کنند زنگ خطری است که اگر امروز با آن مقابله نشود میراث بسیار بدی برای دولت سیزدهم خواهد بود.