اقتصاد ۲۴- روز‌های ملتهب به خیابان جمهوری در تهران رسید؛ ظهر دیروز و پس از قطع برق پاساژ علاءالدین در تهران تعدادی از کسبه این بازار دست به اعتراض زدند که تصاویر و فیلم‌هایی از این تجمع در خبرگزاری‌های رسمی کشور هم منتشر شده است.
خبرگزاری فارس در‌این‌باره نوشت «به دنبال قطع برق دو پاساژ پرمصرف در خیابان جمهوری حدود ۵۰ نفر از کسبه با تجمع و شعاردادن نسبت به این موضوع اعتراض کردند. همچنین چندین نفر با شعار‌های سیاسی تلاش کردند با این روش به اعتراض خود در شبکه‌های ماهواره‌ای ضریب دهند».
فارغ از این روایت‌ها که به زعم منتقدان و برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی جهت‌دار و یک‌سویه منتشر شده، به نظر می‌آید واکنش ایرانیان به مشکلات متفاوت‌تر از گذشته است و شاید شدت مصائب ناشی از تحریم‌های بی‌سابقه، سوءمدیریت و همچنین آثار اقتصادی همه‌گیری کرونا، تاب‌آوری جامعه ایران را هم کاهش داده است.
قطع برق البته موضوع تازه‌ای نیست و ایرانیان در تابستان امسال بار‌ها با این مسئله روبه‌رو شدند، اما چند روزی این مسئله مدیریت شده بود. چه شد که بار دیگر قطعی برق خبرساز شد و به طور کلی آینده برق ایران به کجا خواهد رسید؟
بیشتر بخوانید: علت تجمع امروز در خیابان جمهوری چه بود؟ + فیلم
روایتی از خیابان جمهوری در پیش از ظهر دوشنبه
اگرچه قطع برق در تابستان امسال بار‌ها رخ داده، اما دیروز تجمعی هم در اعتراض شکل گرفت و در موردی متفاوت، این اعتراض و تجمع در خبرگزاری‌های داخلی هم پوشش یافت. فارغ از این روایت‌ها، ماجرا این بار به قطع برق یک مجتمع تجاری برمی‌گردد، اما چه شد که برق پاساژی که معمولا قطع نمی‌شود این بار در اواسط روز قطع شد؟
«علی» یکی از کسبه این بازار در طبقه سوم است و در‌این‌باره توضیحاتی دارد: «واقعیت این است که فشار اقتصادی به همه رسیده و ما هم این فشار را به شدت می‌بینیم و نمی‌توانیم هم کاری کنیم؛ یا تعطیلی اجباری کروناست یا اینکه مشکلات بازاری مثل افزایش ناگهانی قیمت و تصمیمات دیگر است و حالا هم قطعی برق».
اما چه شد که این‌بار واکنش به قطعی برق، متفاوت از روز‌های گذشته شد؟ این تعمیرکار تلفن همراه در پاسخ به این پرسش هم می‌گوید: «واقعیت این است که در این مدت هرچه مشکل داشتیم، اما برق ما قطع نمی‌شد. گویا اینجا با شرکت برق تفاهم‌نامه دارد، اما امروز یک‌مرتبه قطع شد و خب همین باعث اعتراض و عصبانیت شد». روایت مسئولان توزیع برق تهران، اما متفاوت از گفته‌های کسبه است.
برق ۲۲۰ اداره و پاساژ را قطع کردیم
روایت مسئولان درباره دلیل قطع برق و سابقه این ماجرا البته متفاوت است. یک مسئول در شرکت توزیع برق تهران بزرگ در‌این باره به «شرق» می‌گوید: «ماجرا ساده است، طبق تفاهم‌نامه مصرف برق را رعایت نکردند و به‌همین‌دلیل قطع شد. اتفاق خاصی نبوده است». این مسئول که نخواست نامی از او ذکر شود، ادامه داد: «فقط برق یک پاساژ هم قطع نشد. امروز (دوشنبه) برق ۲۲۰ اداره در تهران قطع شد که تعدادی پاساژ هم به دلیل عدم رعایت الگوی مصرف برق قطع شد و علاءالدین یکی از این موارد بود.
اگر این اتفاق هم رخ نمی‌داد مجبور می‌شدیم به دیگر مناطق و برق خانگی خاموشی بدهیم. حدود یک ساعت قطع شد». او می‌گوید که این خاموشی از قبل هم اطلاع‌رسانی شده بود: «روند مصرف برق به صورت آنلاین رصد می‌شود و یک‌سری پاساژ و اداره با اداره توزیع برق تفاهم‌نامه دارند و ما روز یکشنبه از همین موارد خواستیم که مصرف را کاهش دهند که مجبور نشویم برق بیمارستان‌ها و موارد مهم و ضروری قطع شود. مصرف برق کاهش نیافت و مجبور شدیم حدود یک ساعت برق برخی مجتمع‌های تجاری و ادارات را قطع کنیم».
احتمال شکستن دوباره رکورد نیاز مصرف برق
دیروز البته سخنگوی صنعت برق هم هشدار داد که وضعیت کشور دوباره به شرایط هشدار نزدیک شده است. «مصطفی رجبی‌مشهدی» در‌این باره به «شرق» گفت که «صنعت برق هفته و روز بسیار سختی را سپری می‌کند. ادامه روند کنونی مصرف برق خارج از توان تجهیزات شبکه و نیروگاه‌هاست».
رجبی‌مشهدی با بیان اینکه روز‌های بسیار گرمی را تا پایان هفته پیش‌رو داریم، ادامه داد: «با توجه به گرمای پیش‌رو، احتمال اینکه این میزان مصرف دوباره رکورد بشکند هست که این موضوع صنعت برق را در تنگنای بسیار سختی قرار داده است». رجبی‌مشهدی ادامه داد: «هم‌اکنون شاهد فاصله ۱۱ هزار مگاواتی تولید و مصرف برق هستیم که این میزان فاصله تولید و مصرف را باید با فعالیت‌ها و برنامه‌های جابه‌جایی بار صنایع و مشترکان عمده پر کنیم».
اما چه شد که امسال ماجرای برق تا این اندازه در ایران مسئله‌ساز شد و ریشه این موضوع به کجا برمی‌گردد؟ رجبی‌مشهدی از مهم‌ترین دلایل این میزان افزایش مصرف را ناهنجاری دمایی توصیف کرد و در توضیح گفت: «در این شرایط شاهد افزایش یکباره و شدید دما در همه نقاط کشور هستیم که باعث افزایش استفاده از وسایل سرمایشی در کنار استفاده از سایر وسایل برقی می‌شود. در صورتی که مشترکان از سایه‌بان برای کولر‌های آبی استفاده و از دور کند این نوع کولر‌ها بهره بگیرند، شاهد کاهش دو هزار مگاواتی مصرف برق خواهیم بود».
احتمال وقوع خاموشی‌ها در زمستان
ایرانیان این روز‌ها با مشکلات اقتصادی، کم‌آبی و قطعی برق روبه‌رو هستند و حتی به نظر می‌آید برخی از این مشکلات اساسی، قرار نیست با پایان‌یافتن فصل گرما، از بین بروند. درباره بی‌آبی حالا پیش‌بینی‌ها می‌گویند اوایل پاییز شرایط به‌مراتب سخت‌تر خواهد شد و درباره برق هم دیروز معاون هماهنگی توزیع توانیر اعلام کرد که شاید این خاموشی‌ها به زمستان هم برسد.
«غلامعلی رخشانی‌مهر» دیروز در‌این‌باره به ایسنا گفت: «برنامه‌ریزی برای تأمین برقی یک مسئله پیوسته بوده و از هم‌اکنون بحث تأمین برق سال آینده و پیش‌بینی مصرف برای سال آینده و سال‌های آتی در حال انجام است، همین‌طور برای زمستان امسال نیز برنامه‌ریزی تأمین برق را از هم‌اکنون آغاز کردیم چراکه ممکن است مصرف گاز در بخش خانگی محدودیت‌های سال گذشته در صنعت برق را منجر شود که در حال برنامه‌ریزی برای این مسئله هستیم».
او با بیان اینکه با وزارت نفت در حال مذاکره هستیم، اظهار کرد: «سوخت‌های مایع در حال بارگیری هستند و این ظرفیت‌ها تکمیل می‌شود، این مسئله جزء برنامه‌های وزارت نیرو بوده که از سمت شرکت مادرتخصصی برق حرارتی در حال پیگیری است تا ان‌شاءالله مشکل خاصی برای زمستان ایجاد نشود».
معاون هماهنگی توزیع توانیر افزود: «بحران انرژی در زمستان اختصاص به یک کشور و منطقه ندارد و اگر بخش‌های تأمین‌کننده انرژی مثل سوخت مایع و گاز وزارت نیرو سنکرون عمل نکنند و مشکلی در این زمینه به وجود آید ممکن است محدودیت‌هایی اعمال شود، اما در تلاش هستیم که این اتفاق نیفتد».
رخشانی‌مهر با بیان اینکه در‌حال‌حاضر خاموشی نداریم، اما مصارف چهار‌هزارو ۸۰۰ مگاوات بیشتر از آمار و ارقامی بوده که شرکت مدیریت مصرف ایران اعلام می‌کند، اظهار کرد: «این میزان عمدتا در استان تهران، تهران بزرگ و البرز است، در استان تهران ۸۰۰ مگاوات، در تهران بزرگ ۲۰۰ مگاوات و در البرز ۲۰۰ مگاوات بیشتر از مرز‌های تعیین‌شده مصرف برق صورت می‌گیرد».
او با تأکید بر اینکه این آمار نشان می‌دهد که در ایام تعطیلات برخی صنوف فعال بودند و در این ایام چندان مدیریت مصرف رعایت نشد، گفت: «در سایر استان‌های کشور نیز به جز اصفهان، خراسان جنوبی، آذربایجان غربی و شرقی، کهگیلویه‌و‌بویراحمد، چهار‌محال‌و‌بختیاری سایر استان‌ها مصارف بالا بوده و خواهش ما این است که مشترکان بیشتر رعایت کنند تا این افزایش مصرف منجر به خاموشی خانگی نشود».
به گفته معاون هماهنگی توزیع توانیر خاموشی بیش از ۱۲ روز است که در هیچ کجا اعمال نشده، اما اگر این شرایط ادامه پیدا کند و مصارف افزایش یابد مجبور به اعمال خاموشی هستیم. اگر در این مدت نیز در منطقه‌ای خاموشی صورت گرفته به دلیل وقوع حادثه بوده و ارتباطی با کمبود برق نداشته است.
رخشانی‌مهر با اشاره به اقدامات صورت‌گرفته برای جمع‌آوری ماینر‌ها در کشور نیز گفت: حدود دو هزار مگاوات ماینر در این حوزه فعال هستند که بیش از ۴۰۰ مگاوات آن جمع‌آوری شدند البته بخشی از آن‌ها برگشت داده شدند، اما اکنون بر‌اساس دستورات قضائی هیچ‌کدام از آن‌ها برگشت داده نمی‌شود و این فرایند سرعت گرفته و هر هفته مراکز غیرمجاز بیشتری جمع‌آوری می‌شوند.