اقتصاد ۲۴- ماجرای سود ۵۰۰ میلیونی هیات مدیره بانک‌ها به بانک تجارت محدود نمی‌شود و گویی پشت در‌های بسته اتاق‌های مدیریتی بانک‌های دولتی داستان مشابهی در جریان است. در مجمع عمومی امسال بانک تجارت، سود‌های زیادی تقسیم شد و سال خوب مالی این بانک برای سهام‌داران و هیات مدیره‌اش بود.
اعضای هیات مدیره این بانک ۵۰۰ میلیون تومان پاداش دریافت کردند و رئیس هیات مدیره این بانک در توجیه این پرداختی‌ها گفت: «دوستان (اعضای هیات مدیره بانک تجارت) به دلیل عملکردِ بسیار درخشان‌شان، توقع داشتند جبران گذشته نیز بشود.»
طی چند روز گذشته انتشار فیلم‌هایی از جلسات تقسیم سود و پاداش در بانک‌ها جنجال ساز شد. انتشار ویدوئی از مجمع عمومی بانک تجارت نیز خبرساز شد، ماجرا از این قرار بود که اعضای هیات مدیره این بانک در عرض چند ثانیه برای خودشان پاداش ۵۰۰ میلیونی تصویب کردند. این رقم برای ۵ عضو هیات مدیره بانک تجارت تصویب شده، یعنی هر عضو هیات مدیره این بانک به جز حقوق ماهیانه خود، ۱۰۰ میلیون تومان هم پاداش دریافت می‌کند.
بیشتر بخوانید: پاداش ۵۰۰میلیونی بانک تجارت که رقمی نبود!
انتشار خبر پرداخت این پاداش با واکنش‌های زیادی همراه بود و بسیاری معتقد بودند از آنجا که بانک تجارت یک بانک دولتی است، یعنی از جیب مردم این پاداش‌ها به تیم ۵ نفره هیات مدیره پرداخت شده است. اما در ادامه، بررسی‌های سایت کدال نشان داد رقم پاداش‌ها در دیگر بانک‌ها بسیار بیشتر از این حرف‌هاست و بانک‌ها به دلیل گرانی نرخ ارز و نوسانات بورسی سال گذشته، سود‌های میلیاردی کرده و برای همین آن قدر دست و دلبازانه میان اعضای هیات مدیره‌ها پاداش‌های نجومی پرداخت می‌کنند.
اما انتشار خبر این پاداش‌ها با واکنش‌های زیادی همراه شد و بسیاری معتقد بودند، در این شرایط اقتصادی سخت و گرفتاری تحریم، هیات مدیره بانک تجارت چگونه برای خودشان ۵۰۰ میلیون تومان پاداش تصویب کردند و صلواتش را هم فرستادند. پاداش‌های مقرر در بعضی بانک‌ها حتی چند برابر حقوق‌های دریافتی ماهانه هیات مدیره‌هاست. تمامی این‌ها به جز این است که اعضای هیات مدیره این بانک‌ها هرکدام صاحب چندین شرکت هستند و درآمد‌های حاصل از مدیریت بانک جزو جانبی‌ترین درآمد آن‌ها است.
به طور مثال رضا دولت آبادی مدیرعامل و عضو هیات مدیره بانک تجارت، به جز بانک‌داری مشغله‌های اقتصادی زیادی دارد و شرکت‌داری نیز می‌کند. توسعه پیشرو آسال، توسعه پیگرد صادق لیزینگ ایران، صنعتی پارس مینو، تدبیرگران فردای امید و رهاورد سازندگی آزادگان رسا جزو شرکت‌هایی است که او سهام‌دار و اعضای هیات مدیره آن است. ضمن اینکه او همزمان عضو علی البدل بانک دی نیز هست.
علی کی‌لانی، یک عضو هیات مدیره بانک تجارت که حالا صاحب این پاداش شده، طبق اطلاعات مندرج در رسمیو، به جز بانک تجارت، جزو اعضای مدیریتی ۴ شرکت دیگر نیز است. او عضو هییت مدیره، تدبیرگران فن آوری اطلاعات تجارت ایرانیان، خدمات مسافرت هوایی جهانگردی و زیارتی آهوان، سرمایه‌گذاری و ساختمانی تجارت و آرد تجارت است.
دیگر اعضا هم به همین منوال یا صاحب چند شرکت هستند یا جزو تیم مدیریتی چندین شرکت.
پاداش‌های نجومی هیئت مدیره بانک‌ها از کجا تامین شده؟
بانک تجارت طی سال‌های گذشته همواره جزو بانک‌های زیان‌ده بوده است. رقم زیان انباشته این بانک به ۱۳ هزار میلیارد تومان می‌رسید و بسیاری با توجه به رقم بالای زیان انباشته، این بانک را یک بانک ورشکسته تلقی می‌کردند. حالا بانک تجارت بعد از چهار سال از زیان خارج شده، آن هم حتی دوسال زودتر از برنامه هدف‌گذاری شده خود.
پیش از این زیان انباشته بانک تجارت مبلغ ۱۰۰هزار میلیارد تومان اعلام شده بود، اما براساس اطلاعات منتشر شده در مجمع این بانک، رقم یاد‌شده در پایان سال گذشته ۱۳۷ هزار میلیارد ریال بوده، اما با پوشش این زیان در حال حاضر سود انباشته بانک تجارت به ۵/ ۵ هزار میلیارد ریال رسیده است.
تمامی این اعداد و گزارش‌های رسمی منتشر شده از عملکرد بانک تجارت در دوره مالی یک‌ساله منتهی به پایان اسفند سال ۹۹ حکایت از جهش بی‌سابقه سودآوری در این بانک دارد. بانک تجارت پس از یک دوره چندساله انباشت زیان در سال گذشته توانسته با تحقق ۱۶۹ هزار میلیارد ریال سود، بیش از ۴ برابر مجموع سود‌های ۴۰ سال قبل این بانک سودآوری داشته باشد.
اما نکته مهم این است که در سال ۹۹ چه اتفاقی افتاده که این بانک بیش از ۴ برابر مجموع سود‌های ۴۰ سال قبل خود سود کرده است؟
مدیر مالی بانک تجارت این میزان سود بی‌سابقه را «مرهون مدیریت و برنامه ریزی صحیح مدیران ارشد و تلاش بی وقفه همه همکاران» دانسته و معتقد است «اصلاحات ساختاری که در این بانک انجام شد، پاسخ گرفت»، اما واقعیت‌های اقتصاد ایران نشان می‌دهد این حجم از سود بی سابقه آن هم در روزگاری که اقتصاد ایران مچاله از تحریم و رکود است، ناشی از هر چیزی باشد، کمترین ربط را به بهبود فعالیت بانک‌ها دارد. ضمن اینکه بانکی که چندین سال درگیر زیان انباشته است، چطور دقیقا در همان سالی که اوج تحریم، رکود و شیوع کرونا بوده توانسته رکورد سود ۴۰ سال خود را بزند؟