اقتصاد ۲۴-در دو ماه اخیر حملههای نژادپرستانه به کردهای ساکن استانهای ترک نشین ترکیه افزایش چشمگیری یافته است.
شوربختانه دامنۀ این نفرت پراکنی به آنجا رسید که یک خانوادۀ کرد ساکن قونیه، یک خانوادۀ هفت نفره، وحشیانه قتل عام شدند و نگرانیهایی که از افزایش خشونتهای نژادی به وجود آمده بود به واقعیت پیوست. این خانواده پیشتر مورد حمله و ضرب و شتم قرار گرفته بودند و به دادگاه و پلیس اعلام کرده بودند که تهدید میشوند و جانشان در خطر است، اما محافظتی از آنان نشد تا قربانی اهمال پلیس و دستگاه قضایی و انگیزههای نژادپرستانۀ ترکهای ملی گرای افراطی شدند؛ کسانی که در کنار خانۀ سوخته و اجساد غرق در خون این قربانیان و بی پروا از حضور پلیس فریاد میزدند «تا دیگر کردی جرأت نکند اینجا زندگی کند.»
مهار یا عدم مهار آتش سوزی، عمدی یا غیرعمدی؟!
در همین حال آتش سوزی مناطق جنگلی در بیش از ۱۲۰ نقطه عمدتاً در استانهای جنوبی ترکیه آغاز شده بود. پیش از هر اقدامی برای مهار آتش سوزیها یا کشف علت آنها حزب کارگران کردستان (PKK)، HDP و مطابق معمول کردها از سوی رسانههای نزدیک به حکومت به راه انداختن این آتش سوزیها متهم شدند. حتی حزب جمهوری خواه خلق (CHP) نیز از این اتهامات در امان نماند و به همکاری با PKK در آتش افروزی متهم شد. حملات لفظی و فیزیکی به کردها شدت گرفت. کار به جایی رسید که ترکهای نژادپرست در آنتالیا ایست و بازرسی برپا کردند، مدارک هویتی مردم را کنترل کردند و هر که را که کرد بود به باد کتک گرفتند. اقدام خودسرانهای که شاید اگر قربانی آن کردها نبودند جرمی نابخشودنی محسوب میشد. اما پلیس همچنان تماشاگر بود. در حالی که در تجمعهای اعتراض به قتل عام قونیه پلیس دیگر تماشاگر نبود و همراه با ترکهای نژادپرست معترضان و روزنامه نگاران را کتک میزد و بازداشت میکرد.
به شهادت ناظران مسائل ترکیه، منتقدان داخلی حکومت و مقامات اپوزیسیون، حکومت ترکیه عجلهای برای کنترل آتش سوزیها نداشت. از سویی، برخی چهرههای اپوزیسیون معتقدند شرکتهای وابسته به حکومت برای گسترش تأسیسات گردشگری نیاز به جنگل زدایی دارند تا از مانع برخی قوانین دست و پاگیر رها شوند. از سوی دیگر، گویی آتشی که این آتش سوزیها به جان جامعۀ ترکیه انداخته است سودی برای آنها دارد. چنگیز آکتار، روزنامه نگار منتقد و تحلیل گر در این باره نوشت حکومت ترکیه «ابتدا پیشنهاد کمک اتحادیۀ اروپا و یونان را [برای مهار آتش سوزی ها]رد کرد»، «کردها را به ایجاد آتش سوزی متهم کرد و روحانی ارشد خود را برای دعای نزول باران فرستاد».
در همین حال سدات پکر رئیس فراری یک باند مافیای ترکیه که در ماههای اخیر به افشاگریهای گستردهای علیه مقامات حکومت ترکیه و افراد نزدیک به اردوغان دست زد، در یک پیام جدید هشدار داد که متهم کردن HDP به دست داشتن در آتش سوزیها بی اساس بوده و هدف از آن ایجاد آشوب در جامعه است. وی هشدار داد که مردم نباید فریب این بازی را بخورند و حتی توصیه کرد مردم از منازل خود خارج نشوند.
آتش گسترده تر نژادپرستی
سؤالی که اینک میتوان مطرح کرد این است که از آشوبی که بوی آن به مشام میرسد، چه کسی بیش از همه سود خواهد برد؟ شعله ور شدن آتش درگیریهای قومی در ترکیه به نفع چه کسی است؟ میتوان پرسید چرا نیروهای امنیتی ترکیه که ادعای مهارت و توانایی آنها گوش فلک را کر کرده نمیتوانند یک عده نژادپرست خودسر را کنترل کنند؟ نمیخواهند یا زندان هایشان فقط برای کردها و روزنامه نگاران و منتقدان جا دارد؟
حکومت ترکیه با بحرانی جدی مواجه است. وضعیت اقتصادی نابسامان، تورم و کاهش ارزش لیر در دو سال گذشته، رسواییهایی همچون فروش و حیف و میل بی حساب و کتاب ۱۲۸ میلیارد دلار در زمان وزارت برات البایراک داماد اردوغان، اتهاماتی همچون فساد مالی نجومی اعضای کابینه و دست داشتن مقامات عالی رتبۀ AKP از جمله سلیمان سویلو وزیر کشور در تجارت گستردۀ مواد مخدر، افشاگریهای سدات پکر، در کنار افزایش فشار بر منتقدان، فعالان سیاسی و مدنی و روزنامه نگاران، همه دست به دست هم داده اند تا محبوبیت و میزان آرای ائتلاف حاکم در نظرسنجیهای شش ماه اخیر به سطح هشدار برسد. براساس نظرسنجیها دیگر ائتلاف جمهور دارای نصف آرای ملی ترکیه نیست و احتمال میرود در انتخابات بعدی اردوغان و حزبش قدرت را به اپوزیسیون واگذار کنند. اپوزیسیون مطمئن است و ائتلاف حاکم بیمناک است اینک که شرایط داخلی و فشار اپوزیسیون احتمال انتخابات زودهنگام را مطرح کرده است، برگزاری انتخابات با شکست اردوغان همراه خواهد بود.
از سال ۲۰۱۵ به این سو همۀ آرایی که اردوغان را در قدرت نگاه داشته به خون کردها آغشته بوده است. جنگ داخلی مناطق جنوب شرقی و بمباران شهرهای کردنشین و اقدامات نظامی متعدد ارتش ترکیه در شمال سوریه و عراق که به قتل عام، آوارگی و تصفیۀ نژادی کردها منتهی شد، بیش از آن که به منافع ملی، امنیت، ثبات و اقصاد ترکیه خدمت کرده باشد، به شخص اردوغان و حزب وی خدمت کرده است. آیا این بار نیز باید خونی از کردها ریخته شود تا نام اردوغان از صندوقهای رأی بیرون بیاید؟
کردپرس