اقتصاد ۲۴ - رشد قیمت‌ها در بازار بی‌مشتری خودرو، متاثر از نوسان نرخ ارز و انتظارات تورمی، ادامه دارد. دور تازه افزایش قیمت خودرو و کاهش قدرت خرید، شرایط تازه‌ای را در بازار رقم زده و موجب افزایش اقبال مشتریان به خرید خودرو‌های رده قیمتی پایین، مانند انواع پراید شده است.
مشاهدات میدانی نشان می‌دهد، همزمان با تداوم شرایط رکود تورمی در بازار خودرو، خودرو‌های قابل عرضه در رده‌های قیمتی پایین مانند پراید و خودرو‌های موجود در رده قیمت متوسط مانند پژو پارس بار دیگر محبوب معدود خریداران دست به نقد شده است. فعالان بازار خودرو می‌گویند، فشار اقتصادی موجب شده خریدارانی که قبلا در محدوده ۱۵۰ میلیون تومان قادر به خرید خودرو‌هایی مانند پژو ۲۰۶ بودند، حالا با نقدینگی موجود در حساب خود به ناچار، به خرید برخی انواع پراید مانند ۱۱۱ روی آورده‌اند. در گروه محصولات ایران‌خودرو نیز رشد قیمت انواع پژو و سمند موجب شده تا متقاضیان خرید خودرو‌هایی مانند پژو ۲۰۶ تیپ ۲ یا پژوپارس که تا چندی پیش قادر به خرید این خودروها با قیمت کمتر از ۲۰۰ میلیون تومان بودند، از بازار جا بمانند، زیرا نرخ این خودروها به ۲۵۵ تا ۲۷۵ میلیون تومان افزایش یافته است.
افزایش شکاف بین نرخ مصوب و بازار
دور تازه افزایش نرخ‌ها، موجب افزایش شکاف بین نرخ مصوب و کارخانه‌ای با نرخ حاشیه بازار خودروها شده است؛ به‌عنوان نمونه فاصله قیمت پژوپارس با نرخ مصوب ۱۴۰ میلیون تومان و قیمت حاشیه بازار ۲۷۵ میلیون تومان، به حدود ۱۳۵ میلیون تومان رسیده که این فاصله قیمتی موجب شده پژوپارس، در طرح‌های پیش‌فروش و فروش فوق العاده سال ۱۴۰۰ ایران‌خودرو، درصدر تقاضای خرید قرار گیرد.
به‌گفته فعالان صنفی با وجود رکود بازار خودرو، به‌دلیل افزایش شکاف بین نرخ مصوب کارخانه و بازار خودروها، تقاضا برای پیش خرید محصولات پرتیراژ خودروسازان افزایش یافته است. اخیرا در بیست و یکمین مرحله از فروش فوق العاده ایران‌خودرو، رکورد تازه‌ای برای پیش خرید خودرو ثبت شد و تعداد ۴ میلیون و ۲۲۶ هزار و ۴۸۴ نفر برای خرید فقط ۸ هزار دستگاه از ۳ مدل خودرو پژوپارس سال، رانا پلاس و دنا پلاس توربو شارژ اتوماتیک ثبت نام کردند که از این تعداد متقاضی ۳ میلیون ۳۲۵ هزار و ۴۷۵ تقاضا (۷۸.۶ درصد) فقط برای خرید خودرو پژوپارس سال بوده است.
رکوردزنی تازه پراید و پژو
در چند روز اخیر ورود دلار به کانال ۲۸ هزار تومان موجب رشد شتاب افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو شده است؛ به‌نحوی که در چند روز گذشته قیمت‌های جدید اعلام شده برای برخی خودرو‌های پرتیراژ مانند انواع پراید و پژو در آگهی‌های فروش خودرو در برخی شبکه‌های مجازی، بیانگر افزایش ۵ تا ۱۰ میلیونی نسبت به یک‌ماه گذشته است.
بیشتربخوانید:چرا خودرو مجدد گران شد؟
گزارش میدانی حاکی است قیمت پراید ۱۱۱ از مرز ۱۵۵ میلیون تومان گذشته است. در اغلب آگهی‌ها نرخ پراید ۱۵۱ مدل ۱۴۰۰ به ۱۵۶ میلیون، پراید ۱۳۱ و پراید ۱۳۲ به‌ترتیب ۱۳۹ و ۱۳۴ میلیون، تیبا ۲ رینگ فولادی به ۱۵۳ میلیون‌و مدل ۱۴۰۰ این خودرو به ۱۶۰ میلیون و تیبا صندوقدار به ۱۴۱ میلیون تومان افزایش یافته است. همچنین قیمت کوئیک دنده‌ای مدل ۹۹ و ۱۴۰۰ به‌ترتیب ۱۶۴ و ۱۷۰ میلیون، ساینا دنده‌ای مدل ۹۹ و ۱۴۰۰ به‌ترتیب به ۱۵۸ و ۱۶۵ میلیون و سیتروئن سی‌تری به ۸۹۵ میلیون تومان رسیده است. در آگهی فروش یا معاوضه محصولات ایران‌خودرو در فضای مجازی نیز قیمت هر دستگاه پژو ۲۰۶ تیپ ۲ مدل ۹۹ و ۱۴۰۰ به‌ترتیب به ۲۳۷ و ۲۵۲ میلیون، پژو ۲۰۶ تیپ ۵ به ۳۰۵ میلیون، پژو ۲۰۷ اتوماتیک به ۴۳۰ میلیون، پژوپارس ساده ۹۹ به ۲۵۲ میلیون و پژو پارس سال ۲۷۴ میلیون، سمند ال‌ایکس مدل ۹۹ و ۱۴۰۰ به‌ترتیب به ۲۳۵ و ۲۴۵ میلیون، سمند ای‌اف‌سون مدل ۹۹ به ۲۶۵ میلیون، دنا معمولی و دنا توربوپلاس دنده‌ای مدل ۱۴۰۰ به‌ترتیب به ۳۲۹ و ۴۳۲ میلیون، رانا ال ایکس مدل ۹۸ و ۹۹ به‌ترتیب به ۲۲۵ و ۲۴۰ میلیون، رانا پلاس مدل ۹۹ و ۱۴۰۰ به‌ترتیب به ۲۵۵ و ۲۷۵ میلیون، سوزوکی گراند ویتارا به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون و پژو ۲۰۰۸ مدل ۹۸ و ۹۹ به‌ترتیب به ۸۹۰ و ۹۷۰ میلیون تومان رسیده است.
اما و اگر‌های مصوبه تازه شورای رقابت
در چنین شرایطی شورای رقابت در تازه‌ترین مصوبه خود خودروسازان را از دریافت مابه‌التفاوت نرخ تورم خودرو از مشتریان، برای مبالغ پیش پرداخت خرید، در زمان تحویل خودرو منع کرده است. مصوبه‌ای که مشخص نیست خودروسازان نسبت به آن، چه واکنشی نشان خواهند داد؟ آیا این الزام شورای رقابت می‌تواند به حذف سود مشارکت در طرح‌های پیش‌فروش خودروسازان منجر شود؟
با وجود این ابهام‌ها، رئیس شورای رقابت، شرکت‌های خودروسازی را به اعلام قیمت قطعی فروش برای خودرو‌های ثبت نامی مشمول قیمت‌گذاری ملزم کرده است. شورای رقابت در جلسه ۴۷۳ خود تصویب کرد، بر مبنای مبلغ پرداختی بابت پیش‌پرداخت، هر مشتری درصدی از قیمت رسمی خودرو را در زمان ثبت نام (نسبت به قیمت کارخانه) پرداخت کرده و در این صورت سهمی از خودرو که پیش پرداخت آن قبلا انجام شده، مشمول هیچ‌گونه تورم قیمتی احتمالی نخواهد شد و صرفا بقیه سهم باقیمانده قیمت آن خودرو مشمول تورم بخشی احتمالی خواهد بود و خودروسازان برای خودرو‌هایی که قیمت قطعی آن تعیین نشده، حق پیش‌فروش نخواهند داشت.
اگرچه برخی، مصوبه شورای رقابت را به نفع خریداران خودرو دانسته و تأکید می‌کنند این مصوبه مدت زمان تأخیر خودروسازان برای تحویل خودرو‌های پیش‌فروش شده به مشتریان را کاهش می‌دهد، اما هنوز سرنوشت پرداخت سود مشارکت خرید به مشتریان در طرح‌های پیش‌فروش مشخص نیست.
براساس این مصوبه اگر قیمت کارخانه پژو ۲۰۶ تیپ ۲ در زمان ثبت‌نام ۱۵۰ میلیون تومان بوده و مشتری ۵۰ میلیون به‌عنوان پیش‌پرداخت واریز کرده باشد به‌معنای آن است که ۳۰ درصد قیمت خودرو را پرداخت کرده و اگر در زمان تحویل قیمت این خودرو، در کارخانه به ۳۰۰ میلیون تومان رسیده باشد، فرد نباید همه مابه‌التفاوت ۲۵۰ میلیونی مبلغ پیش‌پرداخت و قیمت روز خودرو را بپردازد، زیرا قبلا یک سوم قیمت روز این خودرو را پرداخت کرده و باید تورم مابه‌التفاوت دو سوم باقیمانده قیمت روز خودرو را پرداخت کند.
رضا شیوا، رئیس شورای رقابت در تشریح جزئیات مصوبه اخیر این شورا با بیان اینکه مصوبه مذکور عطف به ماسبق نمی‌شود، گفت: شاید برخی از خودروسازان برای تشویق خرید، سودی را برای خریداران درنظر بگیرند، اما اینکه اگر کسی سود مشارکت دریافت کند این مصوبه شامل حال او می‌شود یا خیر؟ باید بگویم شورا برای تمام کسانی که پیش خرید می‌کنند این مصوبه را اجرایی می‌کند. او افزود: متأسفانه برخی مشتریان به‌دلیل مشخص نبودن قیمت نهایی خودرو، متناسب با فرضیات، محصولاتی را خریداری کرده بودند، اما این موضوع اصلا درست نیست و بر این اساس شورای رقابت مصوب کرد باید قیمت خودرو در زمان پیش‌فروش قطعی اعلام شود.