اقتصاد ۲۴- آمارها نشان می‌دهد باوجود کاهش تولید خودرو در 5ماه امسال درآمد حاصل از فروش شرکت‌های خودرو‌ساز به‌طور میانگین 153درصد رشد کرده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد علت این رشد درآمد ناشی از افزایش قیمت سبد محصولات شرکت‌های خودرو‌ساز و تغییر در ترکیب سبد فروش محصولات شرکت‌های خودرو‌ساز به سمت محصولاتی بوده که مشمول قیمت‌گذاری دستوری نبوده‌اند. این یعنی اینکه سیاست قیمت‌گذاری دستوری شورای رقابت با شکست مواجه شده است.
قیمت خودرو در طول یک سال گذشته با رشدی سریع مواجه شده است. این افزایش قیمت انگشت اتهام را به سمت شرکت‌های خودرو‌ساز نشانه برده، به‌طوری که برخی معتقدند عامل رشد قیمت خودرو عرضه قطره چکانی خودرو در بازار بوده است. حتی برخی بر این باورند که شرکت‌های خودروسازی با دپوی محصولاتشان در انبارها زمینه رشد قیمت را فراهم کرده‌اند؛ با این حال آمارها نشان می‌دهد بخش عمده این رشد، ناشی از تحولات اقتصاد کلان بوده است.
کاهش تولید و رشد درآمد
آمارها نشان می‌دهد در 5ماه امسال شرکت‌های خودروسازی جمعا 358هزارو 561دستگاه خودرو تولید کرده‌اند که این مقدار در مقایسه با سال قبل یک درصد کاهش نشان می‌دهد با وجود این کاهش تولید میزان درآمد حاصل از فروش 4شرکت خودروسازی یعنی ایران خودرو، سایپا، پارس خودرو و زامیاد به‌طور میانگین 152.7درصد رشد کرده است.
طبق اطلاعات موجود میزان تولید شرکت ایران خودرو در 5ماه امسال نیم درصد رشد کرده اما درآمد حاصل از فروش این شرکت با رشد 137درصدی مواجه بوده است. میزان تولیدات شرکت سایپا نیز در این مدت با 4درصد کاهش مواجه بوده اما درآمد حاصل از فروش این شرکت 201.8درصد افزایش داشته است.
تولیدات شرکت پارس خودرو نیز فقط 5درصد رشد کرده اما درآمد حاصل از فروش این شرکت 234درصد افزایش داشته است. تنها شرکتی که با کاهش درآمد حاصل از فروش مواجه بوده شرکت زامیاد است که درآمدهایش 5.5درصد افت داشته است.
دلایل افزایش درآمد
بررسی ترکیب سبد تولید و فروش شرکت‌های خودرو‌ساز نشان می‌دهد سیاست‌های اشتباه شورای رقابت در قیمت‌گذاری محصولات شرکت‌های خودرو‌ساز آنها را مجبور کرده به سمت تغییر در ترکیب فروش محصولات خود پیش بروند، این شرکت‌ها تلاش کرده‌اند حجم تولید و فروش محصولاتی را افزایش دهند که مشمول قیمت‌گذاری دستوری شورای رقابت نمی‌شوند.
بیشتربخوانید:مشکلات خودروسازی وابسته به مسائل سیاسی است
به‌دلیل افزایش قیمت نهاده‌های تولید، ازجمله قطعات خودرو، هزینه تمام‌شده تولید هم افزایش یافته و شرکت‌های خودرو‌ساز چنانچه نرخ محصولات خود را متناسب با قیمت‌گذاری شورای رقابت بفروشند با زیان‌های سنگین‌تری مواجه می‌شوند.
قیمت‌گذاری شورای رقابت موجب شده زیان انباشته این شرکت‌ها از مرز 80هزار میلیارد تومان عبور کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش دیگری از دلایل افزایش درآمد‌ها، ناشی از افزایش قیمت محصولات شرکت‌های خودرو‌ساز بوده است؛ میانگین عمومی قیمت محصولات شرکت‌های خودرو‌ساز در 5ماه امسال نسبت به سال گذشته با افزایش زیادی مواجه شده است.
رشد نرخ فروش
آمارها نشان می‌دهد سطح عمومی قیمت محصولات شرکت‌های خودرو‌ساز به جز شرکت پارس خودرو در5ماه سال‌جاری با رشد زیادی مواجه شده است.
طبق آمار میانگین قیمت محصولات شرکت ایران خودرو تحویل کارخانه در 5ماه سال‌جاری نسبت به سال قبل 226درصد رشد کرده و میانگین نرخ محصولات سایپا 68درصد افزایش یافته است. میانگین قیمت محصولات شرکت زامیاد نیز در همین مدت 87.8درصد افزایش یافته اما در مقابل میانگین قیمت کارخانه محصولات پارس خودرو 17درصد افت داشته است.
آمارها نشان می‌دهد چنانچه یک خریدار سال گذشته از هر کدام از 9محصول اصلی ایران خودرو، یک خودرو خریداری می‌کرد، باید به‌طور میانگین جمعا 670میلیون تومان پرداخت می‌کرد، درحالی‌که این رقم در سال‌جاری به‌طور میانگین به 2میلیاردو 188میلیون تومان رسیده است یعنی نرخ فروش سبد محصولات ایران خودرو در سال‌جاری یک میلیارد و 500میلیون تومان افزایش یافته است.
ارزش سبد محصولات سایپا، یعنی 8 محصول اصلی این شرکت نیز در سال‌جاری با رشد 477میلیارد تومانی مواجه شده و یک سرمایه‌گذار برای خرید این سبد باید جمعا یک میلیارد و 178میلیون تومان پرداخت کند، سال قبل ارزش این سبد معادل 700میلیون تومان بود. ارزش سبد محصولات شرکت زامیاد نیز با رشد 965میلیون تومانی، به یک میلیاردو 813میلیون تومان رسیده است.
گزاره‌های اشتباه در افزایش نرخ
هرچند برخی بر این باورند که علت رشد قیمت خودرو در یک سال گذشته ناشی از عرضه قطره چکانی خودرو در بازار بوده است اما آمارها نشان می‌دهد برخلاف این ادعا حجم تجاری‌سازی محصولات شرکت‌های خودرو‌ساز در سال‌جاری افزایش یافته و حجم تولید شرکت‌های خودروسازی حتی بیش از میزان فروش آنهاست.
طبق این اطلاعات در سال‌جاری بیش از 98درصد از محصولات تولید شده در شرکت‌های خودرو‌ساز برای فروش تجاری‌سازی شده تا به‌دست مصرف‌کننده نهایی برسد. درحالی‌که حجم تجاری‌سازی محصولات شرکت‌های خودروسازی در سال گذشته معادل 85درصد بوده است.
طبق این اطلاعات در 5ماه سال‌جاری شرکت‌های خودروسازی 358هزارو 561دستگاه خودروی جدید تولید کرده‌اند که از این تعداد 353هزارو 170دستگاه خودرو تجاری‌سازی شده درحالی‌که سال قبل 361هزارو 462دستگاه تولید شده بود که از این تعداد 308هزارو 281دستگاه برای فروش به مصرف‌کننده‌ها تجاری‌سازی شده بود.
این افزایش روند تجاری‌سازی خودرو‌های تولید شده موجب شده تعداد فروش خودرو در کارخانه‌های خودروسازی در سال‌جاری 14.5درصد افزایش یابد.این آمارها همچنین نشان می‌دهد گزاره‌هایی مانند عرضه قطره چکانی خودرو و دپوی تولیدات در انبارها گزاره صحیحی نیست و باید دلایل افزایش قیمت خودرو در طول یک سال گذشته را در گزاره‌های دیگری جست‌وجو کرد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد علت اصلی رشد قیمت خودرو مربوط به تغییرات در حوزه اقتصاد کلان ازجمله رشد تورم و افزایش قیمت ارز بوده است.
به‌طور طبیعی رشد تورم و همچنین افزایش قیمت ارز هزینه نهاده‌های تولید را افزایش داده و موجب شده هزینه تمام‌شده تولید افزایش یابد.این اطلاعات نشان می‌دهد با وجود افزایش نرخ فروش محصولات شرکت‌های خودروسازی همچنان این شرکت‌ها زیانده هستند و برای بهبود عملکرد مالی این شرکت‌ها باید روش قیمت‌گذاری دستوری در شورای رقابت تغییر کند.
به زعم کارشناسان، تداوم روند فعلی زیان انباشته شرکت‌های خودروسازی را افزایش خواهد داد و این موضوع می‌تواند شرکت‌های خودروسازی را به مرز ورشکستگی برساند.