اقتصاد ۲۴- طی هفته‌های اخیر بازار تخم‌مرغ پس از مرغ با نوساناتی روبرو شد که در این میان بسیاری از سوداگران با گرفتن ماهی از آب گل آلود، اقدام به عرضه با نرخ‌های دلخواه در بازار می‌کنند به طوریکه قیمت از مغازه‌ای به مغازه دیگر متفاوت است.
بررسی‌ها از سطح بازار نشان می‌دهد که قیمت هر شانه تخم مرغ ۵۰ تا ۶۵ هزار تومان و هر عدد ۱۸۰۰ تا ۲ هزار و ۳۰۰ تومان است که در مقایسه با درب مرغداری اختلاف معناداری دارد که بسیاری از کارشناسان صنعت طیور و فعالان بازار، رها شدن امر تنظیم بازار از سوی وزارت جهاد کشاورزی را علت اصلی این نابه سامانی‌ها می‌دانند و معتقدند که حذف ارز ترجیحی و قیمت گذاری بر مبنای عرضه و تقاضا، بازار را به تعادل می‌رساند و در مقابل رئیس اتحادیه مرغ تخم گذار اذعان می‌کند که با حذف ارز ترجیحی، قیمت هر شانه تخم مرغ به بالای ۸۰ هزار تومان می‌رسد.
این پایان ماجرا نیست چرا که با احیای مجدد قانون تمرکز و واگذاری امور تنظیم بازار به وزارت جهاد کشاورزی انتظار می‌رفت که مشکلات و نابه سامانی‌های بازار محصولات پروتئینی نظیر مرغ و تخم مرغ به پایان برسد که متاسفانه با گذشت ۲ ماه از این قانون اتفاق خاصی در حوزه تنظیم بازار محصولات کشاورزی و مایحتاج سبد خانوار اتفاق نیفتاده است که امیدواریم با اتخاذ تصمیمات وزیر جهاد کشاورزی، مشکلات برچیده شود.
با توجه به گرانی گوشت قرمز و اثر کالای جایگزین، تقاضا برای خرید مرغ و تخم مرغ در بازار افزایش یافته است که این موضوع در نوسان قیمت بی تاثیر نیست. هر چند تولیدکنندگان معتقدند که با وجود افزایش چشمگیر هزینه‌های تولید و اثر کالای جایگزین، قیمت تخم مرغ بالا نیست.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می‌رویم تا از علل گرانی تخم مرغ در بازار، قیمت واقعی محصول و تاثیر حذف ارز ترجیحی بر قیمت با خبر شویم:
قیمت واقعی هر شانه تخم مرغ ۳۶ هزار تومان
ناصر نبی پور رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار استان تهران با اشاره به اینکه بازار تخم مرغ تغییر محسوسی نسبت به هفته اخیر نداشته است، اظهار کرد: هم اکنون متوسط نرخ هر کیلو تخم مرغ درب مرغداری ۱۷ هزار و ۲۰۰ تا ۱۷ هزار و ۴۰۰ تومان معادل شانه‌ای ۳۵ هزار تومان است.
وی افزود: بنا بر برآورد‌های صورت گرفته قیمت واقعی هر کیلو تخم مرغ با احتساب نهاده‌های فعلی ۱۷ هزار و ۸۰۰ تومان به وزارتخانه پیشنهاد شده است که همواره برآورد می‌شود در شورای قیمت گذاری، وزیر جهاد نرخ فعلی را اعلام کند.
نبی پور با اشاره به اینکه قیمت جوجه تخم گذار به ۱۶ هزار تومان رسیده است، بیان کرد: امسال با کاهش تولید جوجه، قیمت بالاست که با افزایش تولید جوجه از مرداد به بعد پیش بینی می‌شود که در شش ماهه دوم سال بازار به تعادل برسد.
به گفته این مقام مسئول، با توجه به شرایط فعلی نهاده دامی، نرخ واقعی هر کیلو تخم مرغ ۱۷ هزار تا ۱۹ هزار تومان است و در شرایط فعلی قیمت بالاتر نخواهد رفت.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار با اشاره به اینکه مشکلی در عرضه تخم مرغ نداریم، بیان کرد: روزانه ۲۶۰۰ تا ۲۷۰۰ تن تخم مرغ در کشور تولید می‌شود که با این وجود کمبودی در عرضه وجود ندارد.
وی با اشاره به انتقاد وزیر جهاد کشاورزی نسبت به قیمت گذاری دستوری، گفت: وقتی قیمت تمام شده هر کیلو تخم مرغ ۱۷ هزار تومان است، چطور مرغدار می‌تواند هر کیلو محصول را ۱۴ هزار تومان بدهد.
نبی پور درباره تاثیر حذف ارز ترجیحی بر بازار تخم مرغ بیان کرد: طبق اذعان وزیر جهاد کشاورزی تا پایان سال نهاده دولتی در اختیار مرغداران قرار می‌گیرد، در حالی که با حذف ارز دولتی و آزاد شدن نهاده دامی پیش بینی می‌شود که قیمت هر شانه تخم مرغ به ۸۰ هزار تومان می‌رسد.
بیشتربخوانید:جلوی رانت خصولتی‌ها را بگیرند مرغ ارزان می‌شود
رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار استان تهران با اشاره به تولک بردن اجباری مرغ‌ها گفت: قرار بود ۱۰ میلیون قطعه مرغ تخم گذار به کشتارگاه برود، اما به دلیل شرایط تولید، دولت به تولیدکنندگان اعلام کرد که از کشتار این مرغ‌ها اجتناب کنند تا با تولک بردن اجباری، این مرغ‌ها به چرخه تولید برگردند.
نرخ مصوب ۱۴ هزار تومانی تخم مرغ معقول نیست
هدایت اله اصغری کارشناس صنعت طیور با اشاره به اینکه نرخ مصوب ۱۴ هزار تومانی تخم مرغ معقول و منطقی نیست، اظهار کرد: با تخصیص ارز ترجیحی به واردات نهاده‌های دامی و بخش طیور، تنظیم بازار باید اتفاق بیفتد که در شرایط کنونی نرخ مصوب باید اصلاح شود.
وی افزود: در شرایط کنونی که تخم مرغ با قیمت مناسب به دست مصرف کننده نمی‌رسد، این امر نشان می‌دهد که تنظیم بازار بدرستی اتفاق نیفتاده است.
اصغری ادامه داد: با تخصیص ارز یارانه‌ای به بخش طیور، دولت باید قیمت حداقل و حداکثری اعلام کند که بنده معتقدم وزارت جهاد کشاورزی تنظیم بازار مرغ و تخم مرغ را رها کرده است.
این کارشناس صنعت طیور با اشاره به مشکلات تامین نهاده‌های دامی بیان کرد: گرچه معاونت امور دام مدعی است که صد درصدی نهاده‌های دامی را تامین می‌کند، اما مرغداران نسبت به تامین نهاده گلایه‌مند هستند که به رغم احیای قانون تمرکز، وزارت جهاد پاسخگو نیست.
وی ادامه داد: با تخصیص ارز ترجیحی به بخش طیور، دولت باید قیمت حداقلی متناسب با هزینه‌های تولید اعلام کند تا تولیدکننده متضرر نشود، همچنین قیمت حداکثری اعلام کند تا در حق مصرف کننده اجحاف صورت نگیرد.
به گفته اصغری، مرغدار تخم گذار باید ۹۰ هفته تولید کند تا ۲۳ کیلو تخم مرغ بدست بیاورد که با این وجود پیش بینی می‌شود ۱۰ تا ۱۵ درصد سود کند.
این کارشناس صنعت طیور با اشاره به اینکه بازار جوجه در مرغ گوشتی و تخم گذار رها شده است، بیان کرد: رها کردن بازار منجر به آشفتگی قیمت و اختلاف چشمگیر از درب مرغداری تا بازار مصرف شده است، درحالیکه با واگذاری قانون انتزاع به وزارت جهاد کشاورزی باید به تولیدکننده و مصرف کننده باید پاسخگو باشد.
وی درباره آینده بازار تخم مرغ گفت: دولت با حذف ارز ترجیحی باید بازار را رها کند تا قیمت بر مبنای مکانیزم عرضه و تقاضا و کشش بازار تنظیم شود یا باید اصول و منطقی بحث‌ها را پیگیری کند، در غیراین صورت شرایط بازار بدتر خواهد شد.
اصغری قیمت کنونی هر کیلو تخم مرغ درب مرغداری را ۲۲ هزار تومان اعلام کرد و افزود: ستاد تنظیم بازار قیمت مصوب هر کیلو تخم مرغ در آذر سال گذشته را ۱۴ هزار تومان اعلام کرد که با حذف ارز ترجیحی و تخصیص یارانه به اقشار آسیب پذیر شاهد افزایش حجم نهاده خواهیم بود که این موضوع در قیمت تاثیر گذار خواهد بود چرا که قیمت بر مبنای رقابت بازار شکل می‌گیرد.
این کارشناس صنعت طیور ادامه داد: با استمرار سیاست تخصیص ارز ترجیحی، دان و جوجه مورد نیاز مرغدار با قیمت مصوب باید تامین و قیمت منطقی متناسب با هزینه‌های تولید تعریف شود که این امر مستلزم ایجاد زنجیره است.
سرکوب قیمت عرضه تخم مرغ را کاهش داد
خطیبی یکی از تولیدکننده مرغ تخم گذار با اشاره به مشکلات تاخیر در توزیع نهاده‌های دامی اظهار کرد: گرچه تا ماه گذشته نهاده با تاخیر عرضه می‌شود، اما با گذشت ۲۰ روز از شهریور، ذرت در اختیار واحد‌های مرغداری قرار نگرفته است که با این وجود مرغداران چاره‌ای جز تامین از بازار آزاد ندارند.
وی افزود: علی رغم افزایش هزینه‌های تولید، قیمت مصوب طی ماه‌های اخیر تغییری نداشته، هر چند بصورت غیررسمی افزایش قیمت در بازار رخ داده است.
خطیبی با اشاره به اینکه ۵۰ تا ۶۰ درصد نهاده‌های تولید را ارز تخصیص می‌دهند، بیان کرد: با توجه به تامین ۵۰ درصد نهاده‌ها از بازار آزاد چطور می‌توان قیمت ناعادلانه‌ای برای محصول گذاشت یا چند ماه قیمت مصوب را تغییر نداد.
تولیدکننده مرغ تخم گذار با اشاره به اینکه قیمت دستوری در صورت تخصیص ۱۰۰ درصد نهاده‌ها با ارز ترجیحی قابل قبول است، بیان کرد: با توجه به افزایش ۱۰۰ درصدی کرایه حمل پشت بارنامه و عدم تخصیص یارانه به ریزمغذی، واکسن، دارو و جوجه قیمت تمام شده بالارفته است، درحالیکه به ذرت و کنجاله سویا ارز تخصیص داده می‌شود.
وی با اشاره به تاثیر تولک رفتن مرغ‌ها بر تولید تخم مرغ گفت: اتحادیه مرغ تخم گذار بواسطه کارگروه تولید اجازه دادند ماهیانه تعدادی مرغ تولک رود که اگر این امر صورت نمی‌گرفت، تولید کمتری صورت می‌گرفت.
خطیبی تاخیر در جوجه یکروزه را علت اصلی کاهش تولید اعلام کرد و گفت: معاونت امور دام اجازه داده که مرغ بالای ۹۰ هفته از چرخه حذف نشود و همچنان به تولید ادامه دهد.
این تولیدکننده مرغ تخم گذار با اشاره به کاهش ۴۰ درصدی تولید طی ماه‌های دی تا مرداد بیان کرد: با افزایش مصرف تخم مرغ در فصل سرما، کاهش تولید ملموس می‌شود، اما همواره برآورد می‌شود که از آذر ماه به روند عادی تولید بازگردیم.
به گفته وی، با توجه به مشکلات تاخیر در تامین ارز ممکن است بحران‌هایی در تولید اتفاق بیفتد، اما مقطعی است.
خطیبی ادامه داد: با گرانی گوشت قرمز فشار مصرف بر گوشت سفید و تخم مرغ افزایش می‌یابد به طوریکه با ازدیاد تقاضای ۱۰ درصد، قیمت ۲۰ تا ۳۰ درصد در بازار افزایش می‌یابد.
وی با اشاره به اینکه سرکوب قیمت در میزان عرضه و تولید تاثیر بسزایی دارد، بیان کرد: علی رغم نوسان قیمت تخم مرغ، اما در مقایسه با حبوبات، مرغ و گوشت کالای ارزانی است.
خطیبی با بیان اینکه بستر تولید یک میلیون تا یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن تخم مرغ در کشور وجود دارد، گفت: از مهر ۹۹ با راه اندازی سامانه بازارگاه به غیر از واحد‌های مرغداری که مشکلات مالکیتی و پروانه و ... داشتند، سهمیه نهاده خود را هر چند با تاخیر دریافت کردند.
این تولیدکننده مرغ تخم گذار در پایان با اشاره به اینکه ماهیانه ۵ تا ۵.۵ میلیون قطعه جوجه ریزی صورت می‌گیرد، تصریح کرد: این میزان جوجه ریزی حداکثر ۵ ناه دیگر به بازار عرضه می‌شود که با توجه به گشایش ارزی تخصیص نهاده، مشکل خاصی نخواهیم داشت.
طی ماه‌های اخیر بار‌ها مسئولان هشدار‌هایی پیرامون التهاب قیمت تخم مرغ در بازار دادند که متاسفانه به رغم تولک رفتن ۱۰ میلیون قطعه مرغ تخم گذار، بازار این محصول پروتئینی ملتهب است که هر یک از مسئولان دلایل خاص خود را برای این گرانی‌ها مطرح می‌کنند، اما در شرایط فعلی که بسیاری از اقشار توان خرید سایر محصولات پروتئینی را ندارند، تعادل و آرامش این بازار اهمیت بسزایی دارد.