اقتصاد ۲۴- بازار سرمایه در هفته‌های گذشته تحت تاثیر اخبار منفی اقتصادی و سیاسی مرتبط با نرخ دلار و مذاکرات برجام روند منفی را داشت و در بیشتر روز‌ها عمده گروه‌های بورسی با افت قیمت همراه شدند. اما کدام عوامل در روند بازار سرمایه موثر است؟
محمد آرام بنیار کارشناس بازار سرمایه می‌گوید، در شش ماه ابتدایی امسال محدودیت‌های کرونا، آسیب به اقتصاد، قطعی‌های مکرر برق و اثرات آن بر صنایع پرمصرف برقی و علاوه بر همه این عوامل تغییر دولت در روند کلی بازار سرمایه تاثیر بسیار زیادی را گذاشت.
اما در شش ماه دوم سال جاری با اوج گرفتن روند واکسیناسیون و استقرار کامل دولت و مشخص شدن سیاست‌ها به نظر می‌رسد جو هیجانی هم در بورس کمتر شود.
این کارشناس بازار سهام معتقد است با افزایش قمیت کامودیتی‌ها در بازار‌های جهانی و افزایش قیمت نفت، تحرکات نماد‌های کامودیتی محور و پالایشی بازار سهام هم تغییرات مهمی را می‌کنند. همچنین به نظر می‌رسد درآمد ریالی شرکت‌ها هم در نیمه دوم سال افزایش پیدا کند.
آرام بنیار می‌گوید طبق آمار منتشر شده دولت باید امسال ۱۳۰ هزار میلیارد تومان اوراق بفروشد و حدود دو برابر این میزان یعنی تقریبا ۲۵۰ میلیارد تومان هم باید از محل فروش سهام کسب درآمد کند.
وابسته به شرایط
شاید در ابتدا این مساله بسیار بدیهی به‌نظر برسد، اما همچون زمان رونق که سرمایه‌گذاران افق سودآوری بلندمدت و بیشتری دارند و ممکن است یک فرد همانند ماه‌های ابتدایی سال ۹۹ خود را برای کسب بازه بیش از ۵۰ یا ۱۰۰درصد آماده کند، در مواردی نیز که بازار‌ها نوسانی می‌شوند و همان فعالان ممکن است با افزایش تعداد معاملات به سود‌های ۵ تا ۱۰درصدی و حتی کمتر از این میزان هم قناعت کنند؛ بنابراین انباشت پول در کف حساب‌های کار‌گزاری یا بانک نیز نوعی رویکرد است که متناسب با وضعیت بازار‌های دارایی اعمال می‌شود و طی آن ممکن است سرمایه‌گذار به‌دلیل ابهام در شرایط، دلیل مناسبی برای حضور در بازار مربوطه پیدا نکند.
بیشتر بخوانید:بیش از ۲۲۲ هزار نفر در سجام احراز هویت شدند
در چنین شرایطی اگر سایر بازار‌های موازی از جذابیت چندانی برخوردار نباشند، پول در حساب‌ها انباشته می‌شود و شرایطی را پدید می‌آورد که مردم یا به بازده اندکی نظیر سود بانکی رضایت می‌دهند یا برای مدتی نامعلوم حتی با انباشت دارایی خود در حساب کار‌گزاری‌ها و حساب جاری بانک‌ها در عمل نوعی از عدم‌اطمینان را به‌نمایش می‌گذارند. طبیعتا، چون عدم‌اطمینان اگر از سوی بخش کوچکی از فعالان این بازار مشاهده شود، نمی‌تواند به‌عنوان یک گواه دقیق برای تحلیل وضعیت کل بازار در نظر گرفته شود، با این حال اگر همین وضعیت را در رفتار تعداد بالایی از فعالان یک بازار ببینیم می‌توانیم آن را در بستر کلان اقتصادی و ریسک‌های مشرف بر یک بازار به‌خوبی بررسی کنیم.
انتظار برای ثبات
آیا هم‌اکنون پول‌ها در بورس پارک می‌شوند؟ همان‌طور که پیشتر نیز به‌طور تلویحی گفته شد پارک کردن پول به وضعیتی اطلاق می‌شود که سرمایه‌گذاران در آن وجه کافی برای سرمایه‌گذاری را در اختیار دارند، با این حال به‌دلیل آنکه موقعیت سرمایه‌گذاری برای آن‌ها مساعد نیست یا اینکه درک دقیقی از شرایط ندارند از سرمایه‌گذاری اجتناب می‌کنند.
این‌طور که به‌نظر می‌رسد طی هفته‌های گذشته چنین وضعیتی بر بورس تهران نیز حاکم شده است؛ در حالی که بررسی روند معاملات بازار سهام طی هفته‌های اخیر حکایت از آن دارد که با بازگشت شاخص‌کل بورس به‌سطوح پایین‌تر، رغبت سرمایه‌گذاران به تداوم سرمایه گذاری نسبت به گذشته کمتر شده است. مقایسه وضعیت بورس با سایر بازار‌های موازی حکایت از آن دارد که ثبات نسبی قیمت ارز همزمان با رکود بازار مسکن و نوسان‌های نه‌چندان جهت‌دار سکه طی هفته‌های اخیر بسیاری را بر آن داشته تا پول خود را از چرخه معاملات همه این بازار‌ها به‌دور نگه دارند و به‌اصطلاح آن را در حساب‌های جاری و یا کار‌گزاری‌ها پارک کنند.
عدم‌اطمینانی که پیشتر توضیح داده شد در طول هفته‌های گذشته به‌خوبی خود را در ارزش معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری و افزایش ارزش دارایی‌های آن‌ها نمایان کرده است.
در طول هفته‌های اخیر نگاهی به خالص ارزش دارایی صندوق‌ها حکایت از آن دارد که تمایل مردم به حضور مستقیم در بازار‌ها به‌ویژه بازار سهام کاهش یافته و حتی با ورود بورس و فرابورس به رکود در دو هفته اخیر از ارزش دارایی صندوق‌ها در مقایسه با روند طی شده از ابتدای سال کاسته نشده است. بررسی ارزش معاملات صندوق‌های قابل معامله ETF نشان از آن دارد که طی روز‌های گذشته با تداوم افت معاملات در بازار سهام ارزش معاملات روزانه این صندوق‌ها نیز کمتر شده است، با این حال بررسی ارزش دارایی‌های خالص آن‌ها به‌خوبی نشان می‌دهد که عدم‌استقبال از معاملات آن‌ها به معنای خروج قابل‌توجه پول از این صندوق‌ها نیست. به این ترتیب به‌رغم اینکه در بسیاری از روز‌های بورس، شاهد منفی‌شدن خالص خرید حقیقی بودیم، اما به‌نظر می‌رسد پول از بازار خارج نشده است.