اقتصاد ۲۴ - خشکسالی امسال میزان تولید محصولات کشاورزی و باغی را کاهش داده است. آثار کاهش بارندگی کم‌کم خود را به‌صورت آمار و ارقام کاهشی از سطوح زیرکشت و برداشت محصولات مختلف زراعی و باغی در اظهارات مسئولان دولتی و صنفی نشان می‌دهد.
واکنش بازار به این اظهارات بی‌تردید رشد قیمت‌هاست. اظهارات دبیرکل انجمن پسته ایران درباره کاهش ۷۰ هزار تنی برداشت پسته نسبت به سال گذشته، نه‌تن‌ها در حوزه تجارت و صادرات بلکه در حوزه مصرف داخلی و بازار آجیل نیز نگران‌کننده است.
حسین رضایی، کل تولید پسته امسال را ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن تخمین زده که در مقایسه با برداشت ۲۳۰ هزارتنی سال گذشته، کاهش قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد. این فعال صنفی با اشاره به از بین رفتن محصول و جوانه‌های پسته سال آینده بر اثر تغییرات اقلیمی، حفظ و مدیریت بازار امسال را «دشوار» توصیف و تأکید کرده دولت باید در این زمینه حمایت کند.
تولید پسته دو سال پیش هم خبرساز شد و بازار آجیل را با بحران قیمت پسته مواجه کرد. افزایش شدید قیمت پسته در سال ۹۷ باعث به راه افتادن کمپین تحریم خرید پسته شد تا بلکه قیمت‌ها در بازار کاهش یابد. تکرار چنین شرایطی با توجه به حجم به نسبت بالای افت تولید دور از انتظار نیست. قیمت پسته تازه در بازار میوه درحال حاضر کمتر از ۱۰۰ هزار تومان نیست.
رصد قیمت‌ها در بازار آجیل نشان می‌دهد؛ کمترین قیمتی که برای این محصول می‌توان یافت از ۲۵۰ هزار تومان بیشتر است و قیمت ارقام باکیفیت پسته از ۴۰۰ هزار تومان برای هر کیلو فراتر رفته است.
مصرف آجیل بعد از ایام عید نوروز رو به کاهش می‌گذارد و در فصل تابستان به حداقل می‌رسد، به همین دلیل به‌طور معمول در فصول گرم سال تغییرات قیمت آجیل به حداقل می‌رسد، اما روند افزایشی قیمت این محصول در بازار امسال خلاف معمول بود؛ افزایشی که دبیر کل انجمن پسته ایران آن را به افزایش قیمت‌های جهانی و گران شدن محصول رقبای ایران نسبت می‌دهد.
با رسیدن پاییز، گرچه هنوز بخشی از میوه‌های آجیلی کشور روی درختند و برداشت، کامل نشده و آمار دقیقی از تولید در دست نیست، اما نگاه‌ها نگران قیمت‌های بازارآجیل در شب چله است.
ارز مهم‌تر از تولید است
رئیس اتحادیه کشوری آجیل و خشکبار معتقد است: در تعیین قیمت پسته در بازار داخلی، نرخ ارز مهم‌تر و تعیین‌کننده‌تر از میزان تولید است.
علیرضا ارزانی ممقانی در زمینه تأثیر کاهش حجم تولید پسته امسال بر بازار آجیل با اشاره به بالا بودن تولید کشور در مقایسه با سرانه مصرف، می‌گوید: ۶۰ درصد محصول پسته صادر می‌شود و مصرف داخلی کمتر از ۴۰ درصد تولید است به همین دلیل تأثیر کاهش تولید، بیشتر خود را در آمار‌های صادراتی کشور نشان می‌دهد تا بازار داخلی.
او می‌افزاید: با توجه به مصرف پایین داخلی به‌نظر نمی‌رسد کمبودی در بازار داخلی ایجاد شود، اما قیمت خشکبار متاثر از نرخ‌های صادراتی خواهد بود. به‌گفته ارزانی ممقانی، با توجه به اینکه اقلام خشکبار کالا‌های صادراتی هستند به‌شدت به نرخ ارز وابسته‌اند و با آن ارتباط مستقیم دارند و اگر دولت در ادامه سال نتواند نرخ ارز را کنترل کند، قیمت قطعا افزایشی خواهد بود. نرخ ارز از ابتدای امسال بازه تغییرات گسترده‌ای نداشته و بین ۲۵ تا ۲۸ هزار تومان متغیر بوده است.
افزایش قیمت آجیل تا شب عید
انتظارات کاهشی برای نرخ ارز با تغییر دولت، باعث شده به‌رغم اینکه تاکنون تغییر محسوسی در سیاست‌های خارجی ایجاد نشده، قیمت دلار در بازار داخلی مرز جدیدی را فتح نکند، اما ابهام در این شرایط، بازار بیشتر کالا‌ها را نیز در شرایط مشابهی قرار داده است.
بیشتربخوانید:مشتری اصلی خشکبار ایران کیست؟
رئیس اتحادیه کشوری آجیل و خشکبار درباره قیمت احتمالی پسته تا شب یلدا و عید می‌گوید: پسته هم‌اکنون در میادین از کیلویی ۲۰۰ تا ۲۸۰ هزار تومان فروخته می‌شود و به‌احتمال زیاد تا شب یلدا تغییر محسوسی در قیمت‌ها نخواهیم داشت، زیرا با وجود انتظارات کاهشی، عملکرد دولت به‌گونه‌ای نبوده که این اتفاق را شاهد باشیم. اگر در ادامه سال شرایط به همین صورت بماند تا شب عید قیمت‌ها قطعا افزایشی خواهد بود.
باد‌های سوزان تولید را کاهش داد
ارزانی ممقانی درباره میزان تولید اقلام دیگر آجیل نیز کاهش تولید را محتمل می‌داند. به‌گفته او امسال علاوه بر خشکسالی، با تابستانی بسیار گرم مواجه بودیم که باد‌های گرم و سوزان به بخشی از تولیدات باغی خسارت وارد کرد و اگرچه به‌دلیل تکمیل نشدن برداشت‌ها هنوز آمار دقیقی در دست نیست، اما تأثیر این شرایط با افت تولید و افزایش قیمت‌ها در بازار خود را نشان خواهد داد.
او می‌گوید: هنوز بخشی از محصولات آجیلی شامل بادام، فندق و پسته، برداشت نشده و نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی در این زمینه داشت، زیرا آمار‌ها به‌صورت منطقه‌ای ارائه می‌شود و برداشت در بعضی مناطق کشور بسیار خوب بوده است، اما برآورد‌ها نشان می‌دهد امسال حجم تولید در همه محصولات به‌ویژه فندق کاهش یافته است.