اقتصاد ۲۴- محمدعلی دهقان‌دهنوی درباره دغدغه فعالان بازار نسبت به اوراق فروشی دولت گفت: فروش اوراق دولتی از جمله بحث‌هایی است که طی چند سال اخیر در بین اهالی بازار به شکل پررنگی به آن پرداخته می‌شود که بیشتر از آنکه اثر واقعی بر بازار داشته باشد، اثر روانی دارد.
نرخ بهره اوراق دولتی افزایش می‌یابد؟
دهقان‌دهنوی با تأکید بر این نکته که باید بین فروش اوراق و نرخ اوراق تمایز قایل شد، بیان کرد: اگر این تفکیک صورت نگیرد، فعالان بازار گمراه شده و در تحلیل‌ها دچار اشتباه می‌شوند.
او تصریح کرد: فروش اوراق به‌خودی‌خود رقیب بازار سرمایه نیست، زیرا متقاضی خرید اوراق، لزوماً خریدار سهام نخواهد بود. برای نمونه، بانک‌ها، خریدار بخش قابل توجهی از اوراق هستند، در حالی که بانک‌ها برای خرید سهام منع قانونی دارند.
وی افزود: بخش دیگری از این اوراق، توسط صندوق‌های با درآمد ثابت خریداری می‌شود، برای اینکه این صندوق‌ها بتوانند درآمد ثابتی برای خریداران واحد‌های صندوق فراهم کنند، باید بخش قابل توجهی از سرمایه‌های جمع شده را در سپرده بانکی و اوراق بدهی سرمایه‌گذاری کنند.
عضو شورای عالی بورس تصریح کرد: صندوق‌های با درآمد ثابت نمی‌توانند بیش از سقفی که قانون به آن‌ها اجازه داده سهام بخرند، درنتیجه این موضوع که اگر اوراق نخرند این امکان برای آن‌ها وجود دارد که سرمایه‌های صندوق را به خرید سهام اختصاص دهند، بی‌مورد است؛ چون این صندوق‌ها برای خرید سهام سقف دارند.
اوراق فروشی دولت، رقیب بورس نیست
او در ادامه با تأکید بر اینکه فروش اوراق نباید به عنوان رقیب بازار سرمایه تلقی شود، عنوان کرد: این نگرانی‌ها از این زاویه جایگاهی ندارد و با درک درست آن فعالان بازار در می‌یابند نیازی به موضع‌گیری نسبت به فروش اوراق وجود ندارد.
نگرانی واقعی در مورد اوراق فروشی دولت
دهقان‌دهنوی یک نگرانی دیگر درباره فروش اوراق را درست و به‌حق خواند و در توضیح آن گفت: نگرانی که در این خصوص وجود دارد و می‌تواند به بازار آسیب بزند، «نرخ فروش اوراق دولتی» است. یعنی اوراق در بازار با چه نرخی فروخته می‌شود؟
او ادامه داد: اگر عرضه اوراق در بازار زیاد باشد و مازاد عرضه وجود داشته باشد و دولت یا هر فروشنده دیگری تصمیم بگیرد اوراق خود را با کسر زیاد ارزش به فروش برساند، این باعث افزایش نرخ بهره می‌شود. افزایش نرخ بهره به دلیل ارتباط سیستماتیکی که بین متغیر‌های اقتصادی وجود دارد، می‌تواند اثر منفی روی بازار سهام بگذارد.
بیشتر بخوانید: انتخاب اعضای جدید شورای عالی بورس
رئیس سازمان بورس در پاسخ به این پرسش که آیا این نگرانی به حق در شرایط فعلی می‌تواند بازار را تحت‌تأثیر قرار دهد یا خیر، گفت: مسائلی درباره کسری بودجه دولت به عنوان عامل عرضه‌های زیاد اوراق مطرح است. بی‌تردید یکی از مشکلات ساختاری ما در سال‌های اخیر، کسری بودجه زیاد و اتکا به فروش اوراق برای جبران آن است. اما برای بحث درباره نرخ اوراق، سیستم‌های کنترلی وجود دارد که باید به آن توجه کرد.
وزارت اقتصادی اعتقادی به افزایش نرخ بهره ندارد
او در این‌باره توضیح داد: اولین و مهم‌ترین نکته این است که وزارت اقتصاد و خرانه‌داری کل کشور به عنوان متولی انتشار اوراق، اعتقادی به افزایش نرخ بهره اوراق ندارند. آقای خاندوزی نه تنها به‌صراحت در جلسات، با افزایش نرخ بهره اوراق که توسط برخی حاضران در این جلسات پیشنهاد شد، مخالفت کردند، بلکه تلاش کرد با تنظیم سررسید‌های کوتاه‌مدت‌تر، منابع مورد نیاز را تأمین کنند.
دهقان‌دهنوی افزود: وجود این التزام و اعتقاد که در بدنه اقتصاد کشور انگیزه یا قصدی برای افزایش بهره وجود ندارد، می‌تواند زمینه‌ساز آرامش در بازار سرمایه باشد.
نقطه‌جوش نرخ بهره اوراق
او در ادامه به نقطه‌جوش نرخ بهره اوراق برای آسیب به بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: تجربه سال گذشته و سال‌های پیشین گواه این نکته است که هرگاه نرخ سود از نرخ‌های فعلی فاصله گرفته و در پی رشد‌های غیرعادی به مرز ۲۸ تا ۳۰ درصد نزدیک شده، توانسته به بازار سرمایه آسیب بزند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به تفاوت افزایش نرخ بهره طی سال‌های گذشته با شرایط فعلی تصریح کرد: در سنوات گذشته، مکانیزم عملیات بازار باز وجود نداشت، ولی الان وجود دارد. به عبارتی، افزون بر سد دفاعی اول که اعتقاد و الزام وزیر اقتصاد به عدم افزایش نرخ بهره بانکی است، سد دوم عملیات بازار باز بانک مرکزی است.