اقتصاد ۲۴ - در سال‌های اخیر با توجه به تحولات زیادی که در حوزه بانکداری سنتی رخ داده و صنعت بانکداری به سمت الکترونیکی شدن و در نهایت بانکداری دیجیتال در حال حرکت است، پیش‌بینی می‌شود در آینده نه چندان دور این امر باعث کم رنگ شدن نقش شعب و حضور کمتر افراد در بانک‌ها شود. در دوره‌ای که در مرحله گذار از بانکداری سنتی به سمت بانکداری دیجیتال هستیم، بانک‌های کشور در تلاش هستند تا با کمک فین‌تک‌ها، گامی‌در جهت ایجاد و توسعه بانکداری جدید بردارند که در این میان «بلوبانک» با عنوان نئوبانک توانست فعالیت خود را در تیمی‌استارت آپی و با حمایت و مالکیت بانک سامان در روز‌های پایانی سال ۹۹ متاثر از همه‌گیری کرونا شروع کند. «بلوبانک» به عنوان یک استارت‌آپ بانکی در تلاش است بدون مراحل سنتی و بدون نیاز به مراجعه به شعب، فرم‌های کاغذی و فرآیند‌های اداری معمول، نیاز‌های نسل جوان امروزی را پاسخ دهد.
یک مزیت متفاوت، اما ناکافی
در حال حاضر این سرویس به نام یک نئوبانک که افتتاح حساب و انجام امور بانکی در آن به صورت آنلاین و بر بستراپلیکیشن موبایل انجام می‌شود، در آن فرآیند افتتاح حساب تنها به وسیله اسکن کارت ملی و ارسال ویدئوی تایید هویت و به صورت رایگان صورت می‌گیرد و سپس کارت بانکی کاربران متقاضی صادر و به درب منزل آن‌ها ارسال می‌شود.
اپلیکیشن و سرویس «بلوبانک» در حالی در ماه‌های ابتدایی فعالیت و توسعه خود به سر می‌برد که به نظر می‌رسد هنوز در اجرا با خلأ‌ها و کاستی‌هایی روبه‌رو است و آن‌طور که کاربران این سرویس می‌گویند، «بلوبانک» نه تنها نسبت به سایراپلیکیشن‌های بانکی برتری ندارد، بلکه دارای کاستی‌هایی نیز است که انتظار می‌رود توسعه‌دهندگان آن، دامنه ارائه خدمات خود را در زمینه‌های مختلف گسترش دهند تا وجه تمایز آن باعث ترغیب افراد به استفاده از خدمات این نوع بانک‌ها شود.
کاربران، تنها برتری و مزیت این کارت‌ها را آنلاین بودن افتتاح حساب و دریافت آسان کارت بانکی عنوان می‌کنند که در حال حاضر با دعوتنامه از سوی کاربران انجام می‌شود و تقریبا سایر خدماتی که این اپلیکیشن می‌دهد توسط سایر بانک‌ها نیز در حال انجام است، بنابراین نمی‌توان وجه تمایز خاصی را برای آن قائل شد. به عبارتی اگر مراحل افتتاح حساب و احراز هویت را در نظر نگیریم، در شرایط فعلی بیشتر یک آپ پرداختی است که تفاوت چندانی با آپ سایر بانک‌ها ندارد و حتی شاید آن‌ها سرویس‌های بیشتری به کاربران خود می‌دهند.
بلوغ نارس و عدم فرهنگ‌سازی
واقعیت این است که این اپلیکیشن هنوز به بلوغ کامل در زمینه ارائه خدمات به عنوان یک نئوبانک نرسیده است و حتی تا تبدیل شدن به یک بانک فاصله زیادی دارد و لازم است برای تشویق جامعه برای استفاده از این سرویس، کیفیت ارائه خدمات افزایش یابد و گزینه‌های مختلفی مثل صدور چک، پرداخت تسهیلات و... نیز در این اپلیکیشن ایجاد شود که در حال حاضر چنین امکانی فراهم نیست و عدم امکان صدور چک روی این حساب‌ها بزرگ‌ترین ضعف آن به شمار می‌آید. زمانی می‌توان نام نئوبانک را روی «بلوبانک» گذاشت که امکان ارائه تسهیلات یا اعتبارسنجی کاربرانش فراهم شده باشد و به غیر از سرویس‌های پایه پرداختی اقدام به ارائه سرویس‌های بانکی کرده باشد.
از آنجا که درحال حاضر برای ساخت حساب در «بلوبانک» داشتن معرف الزامی‌است و باید به دعوت یکی دیگر از دارندگان یا استفاده‌کنندگان این اپلیکیشن بانکی، وارد این اپلیکیشن شد، دست به دست شدن دعوتنامه‌های «بلوبانک» در فضای مجازی یکی از عواملی است که موجب شده تا افراد حتی برای یک‌بار هم که شده از آن استفاده کنند. آن‌طور که پویان عطاآبادی مدیراموربازاریابی بلوبانک طی گفت‌وگویی اعلام کرده است: در حال حاضر بیش از ۲۰۰هزار تراکنش در روز از طریق این سرویس انجام می‌شود که هرچند ایده‌آل نیست. آن‌طور که وی اشاره کرده است، در بین تمام سرویس‌ها، پرمخاطب‌ترین سرویس انتقال وجه بوده است.
کاربران نباید دچار سردرگمی شوند
به هر حال از آنجا که هنوز فرهنگ استفاده از خدمات بانکی بدون نیاز به شعب بانک و به شکل کاملا غیرحضوری در کشورما جا نیفتاده است، این موضوع باعث شده، افراد جامعه همچنان نسبت به این گونه سرویس‌دهی خدمات، دچار سردرگمی و بی‌اعتمادی باشند که رفع این چالش قطعا نیاز به ارائه خدمات باکیفیت، تبلیغات گسترده و آگاهی دادن در سطوح مختلف جامعه دارد.
این بی اعتمادی زمانی تشدید می‌شود که پشتیبانی این نوع بانک‌ها عملکرد مطلوبی نداشته باشند. چرا که در سیستم بانکداری سنتی در زمان بروز خطا یا اشکال در تراکنش‌ها یا عملیات بانکی، افراد به نزدیک‌ترین شعبه بانک مراجعه می‌کنند تا به شکل حضوری رفع اشکال شود، درحالی که در بانکداری جدید، خدمات برپایه شعبه غیر فیزیکی است و عملیات بانکی فقط ازطریق کانال‌های دیجیتال و گوشی‌های هوشمند انجام می‌گیرد. ازاین رو برای رفع ایرادات و اشکالات، کاربران امکان مراجعه به شعب بانک را نخواهند داشت و فقط باید از طریق اپلیکیشن یا پشتیبانی نسبت به رفع آن اقدام کنند که بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد این فرآیند گاهی با خطا یا معطلی همراه است.
زیرساخت‌ها فراهم شود
به هر حال اگر چه در حال حاضر روش‌های سنتی بانکداری جای خود را به بانکداری دیجیتال داده تا تمامی خدمات بانکی با سهولت هرچه تمام‌تر و بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک‌ها صورت گیرد، اما در کشور ما وضعیت بانکداری دیجیتال با وضعیت مطلوب فاصله دارد. آنچه پایه این نوع بانکداری است، شناسایی علایق مشتری و ارائه خدمات متناسب و متمایز با آن و مطابقت دادن سرویس‌های بانکی با تغییر نیازسطوح مختلف جامعه است، خدماتی که فراتر از خدمات بانکداری سنتی باشد.
اگرچه اکنون با ظهور نئوبانک‌ها شاهد تحول اساسی در این زمینه هستیم، اما سوال مهم این است که آیا زیرساخت‌های راه‌اندازی این نوع بانک‌ها در کشور واقعا آماده است؟
آنچه که مشخص است، در کنار تمامی مزیت‌ها، نئوبانک‌ها با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که این موضوع می‌تواند روی گسترش فعالیت‌های آن و جذب مشتریان جدید تاثیر بگذارد. به طور مثال در حال حاضر در بخش قانون‌گذاری، اجرا و رسیدگی به جرائم از جمله کلاهبرداری‌های اینترنتی دچار کاستی‌هایی هستیم که باید همراستا با پیشرفت تکنولوژی برطرف شود.
همچنین در این زمینه نیازمند دقت جدی امنیتی و کنترلی در بخش صدور مجوز و البته نظارت بر انجام فعالیت‌های این نوع بانک‌ها هستیم. از طرفی اعتمادسازی برای مشتریان فرآیندی طولانی و زمانبر است که نیاز به راهکار‌های مناسب دارد، چون عدم وجود شعبه‌های فیزیکی برای برخی از مردم، با نگرانی‌هایی برای سپرده‌گذاری پول در این بانک‌ها همراه است. قطعا با توجه به تمام دیجیتالی بودن این بانک‌ها باید روی آموزش افراد جامعه کار کرد و آگاهی و سواد آن‌ها را در این زمینه افزایش داد که این مهم در کنار خدمات متمایز‌تر بانک‌های دیجیتالی می‌تواند موثرتر باشد.