اقتصاد24- سیلاب‌هایی که در چند روز گذشته خرابی‌های زیادی را در نقاط مختلف کشور بر جای گذاشته است دارای مولفه‌هایی گوناگونی است که تعدادی از آنها به ویژه در استان‌های شمالی کشور به عوامل محیط زیستی همانند جنگل‌تراشی و دامداری سنتی مربوط می‌شود.
محمد درویش یکی از فعالان محیط زیست در این خصوص به خبرنگار اقتصاد24 گفت: یکی از مولفه‌هایی که سیل شمال را تشدید کرده است به جنگل‌تراشی‌های صورت گرفته برمی‌گردد؛ هرچند که مولفه‌های دیگری نیز در این باره دخیل بوده‌اند.
وی افزود: شیوه دامداری سنتی ما به نحوی است که درخت‌ها را از پایه به بالا قطع می‌کنیم تا آفتاب بیشتری به کف جنگل بخورد و در نتیجه ظاهرا درخت‌ها وجود دارد ولی در واقع تاج پوشش آن از بین رفته است و وقتی جنگل بدون تاج پوشش باشد دیگر نمی‌تواند کارکرد مهار سیل خود را داشته باشد، بنابراین حضور بیش از ظرفیت دام در داخل جنگل و عدم مدیریت دام‌داری‌های سنتی که اتفاق می‌افتد یکی دیگر از مولفه‌ها به حساب می‌آید.
درویش در ادامه به عوامل دیگر در این زمینه اشاره کرد و گفت: تغییر کاربری اراضی و همچنین تجاوز به حریم سیلابی رودخانه‌ها که از البرز شمالی جاری می‌شود از دیگر مشکلات محسوب می‌شود. ما به بهانه‌های مختلف که یکی سدسازی در بالادست رودخانه‌ها است گمان کردیم می‌توانیم سیل‌ها را کنترل کنیم و در نتیجه به حریم سیلابی رودخانه‌ها توجه نکردیم. همچنین به دنبال تنگ کردن حریم‌ها، به معادن شن و ماسه اجازه برداشت در مقیاس بزرگ دادیم و در نهایت همه این‌ها دست به دست هم داد تا میزان فرسایش و آثار تخریبی سیل افزایش پیدا کند.
دلایل آثار مخرب سیل شیراز
درویش در خصوص دلایلی که به آثار مخرب سیل شیراز منتهی شد بیان کرد: چند سال پیش همکاران ما در مرکز حفاظت از خاک و آبخیزداری و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس درصدد احتساب دبی(کمیت) که حوزه آبخیز سعدی و قرآن را به وجود می‌آورد برآمدند که حداکثر 80 مترمکعب در اندازه‌گیری اعلام و بلافاصله به مشاوری که این پروژه را طراحی می‌کرد اعلام شد.
وی افزود: مشاور طرح در آن زمان در حال لوله‌گزاری در کانال بود و این لوله‌گزاری را براساس 15 دبی مترمکعب بر ثانیه انجام داده بود، درحالی که همکاران ما به ایشان تذکر داده بودند، اما آنها توجهی نکردند و لوله‌ها را کار گذاشتند و بعد روی آن جاده کشیدند و سعی کردند معبر ورودی شیراز را گسترش دهند که بر اساس 15 متر مکعب بر ثانیه بود، علاوه بر این خود آن لوله نیز گرفت و یک فاجعه دیگری را به وجود آورد.
این فعال محیط‌زیست ادامه داد: ما یک رودخانه را به جاده تبدیل کردیم بدون اینکه حتی دبی پیچ بالای آن را اندازه‌گیری کرده و به هشدار کارشناسان توجه کنیم، در نتیجه چنین فاجعه‌ای به بار آمد و به نظر من شهرداری شیراز در فاجعه آن کانال متهم شماره یک است.
سیل اتفاق خجسته‌ای است
درویش در ادامه سیل‌ها را اتفاق خجسته‌ای دانست و گفت: سیل‌ها مواد غذایی را از کوهستان‌ها به سمت دشت‌ها و جلگه‌ها هدایت می‌کنند و باعث حاصلخیزی خاک می‌شوند، اگر سیل‌ها اکنون به خصوص در زاگرس و ارس‌باران حادثه‌خیز شده‌اند مهمترین دلیل آن این است که ما چشم خود را بسته‌ایم و اجازه می‌دهیم بلوط‌ها به ذغال تبدیل شوند و راش‌های جنگلی تبدیل به کشاورزی و کشاورزی تبدیل به سکونت‌گاه‌های شهری شود.
معاون سابق سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: همه این عوامل به علاوه سدسازی‌ها در بالادست حوزه‌های آبخیز از جمله تشدیدکننده‌های سیل هستند، علاوه بر این‌ها بحث تغییر اقلیم سبب شده است اغلب بارش‌های کشور از برف به باران تبدیل شود و خشکی و برهنگی سرزمین افزایش پیدا کند و استقامت زمین در برابر قطرات باران کم و این قطره‌ها تبدیل به روان آب شود.