اقتصاد ۲۴- براساس نامه‌ای که این انجمن به کارخانه‌های تولیدی ارسال کرده، در مرحله نخست این افزایش قیمت از دوشنبه هفته گذشته (۲۶ مهرماه) قیمت انواع لاستیک سواری ۲۰ درصد و نرخ لاستیک باری ۳۰ درصد افزایش یافته است. در مرحله دوم، از ابتدای دی‌ماه امسال، قیمت این دو نوع لاستیک ۱۰ درصد دیگر افزایش خواهد یافت. این افزایش قیمت موجب فراخوان تایرسازان به سازمان حمایت شده است. با مصطفی تنها، سخنگوی انجمن صنفی صنعت تایر در مورد میزان و چگونگی و علت افزایش اخیر قیمت تایر گفتگو کرده‌ایم.
*وضع کنونی بازار تایر نسبت به پارسال چگونه است؟
در سال‌های گذشته، هر سال، ۲۰ درصد رشد تولید تایر را شاهد بودیم، اما امسال با افت تقاضا در ۴ماه نخست امسال دچار مشکل شدیم. علاوه بر گرانی مواداولیه، اخیرا حمل دریایی مواداولیه صنعت تایر از چین نیز با مشکل مواجه شده و عملا کشتی‌ها از بنادر اصلی چین مستقیم به بنادر ایران نمی‌آیند و باید این محموله‌ها از کشور‌های ثالث وارد شود که موجب افزایش مدت‌زمان تامین و قیمت مواداولیه می‌شود. طولانی‌شدن مدت زمان تامین مواداولیه هزینه‌های اضافی را به تولید تایر تحمیل خواهد کرد.
*چه عواملی در افت تقاضای خرید تایر در ۴ماه نخست امسال مؤثر بوده است؟
نخستین عامل، مازاد تولید و عرضه تایر به بازار در ۴ماه نخست امسال بوده، اما اصلی‌ترین عامل افت تقاضای خرید تایر در نیمه نخست امسال، شیوع کرونا و کاهش سفر و پیمایش خودرو‌ها بوده است. همچنین افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید برکاهش تقاضای تایر در بازار مؤثر بوده است.
*علت نامه اخیر انجمن تایر برای افزایش قیمت‌ها چیست؟
براساس نامه‌ای که اخیرا انجمن صنفی صنعت تایر به کارخانه‌ها ارسال کرده، مقرر شده تا از ۲۶ مهرماه امسال قیمت همه تایر‌های سواری رادیال ۲۰ درصد و تایر‌های باری بایاس (نخی) ۳۰ درصد افزایش یابد. با این نامه مقرر شده کارخانه‌های تایر‌سازی در نخستین سبد عرضه محصولات خود به بازار، قیمت‌های جدید تایر را لحاظ کنند. علاوه بر آن، بر مبنای چشم‌انداز صنعت تایر، درخواست افزایش ۱۰ درصدی قیمت انواع تایر سواری و باری از ابتدای دی‌ماه هم پیش بینی شده است. علت این افزایش قیمت‌ها، رشد هزینه تمام‌شده تولید و ناتوانی تولیدکنندگان از تداوم تولید و عرضه انواع لاستیک با قیمت‌های کنونی بوده است. صنعت تایر از دی‌ماه پارسال هیچ افزایش قیمتی نداشته‌است. پیش از این یک‌بار درخواست افزایش قیمت تایر مطرح شد، اما با توجه به آغاز کار دولت جدید، سعی شد افزایش قیمت اعمال نشود. اما متأسفانه دیگر تداوم این روند مقدور نیست، زیرا در ۱۰ماه گذشته افزایش نرخ تورم، افت ارزش ریال و نوسان نرخ دلار، گرانی مواداولیه داخلی و وارداتی، هزینه تمام‌شده تولید تایر را به‌شدت افزایش داده است.
*بیشترین تأثیرپذیری قیمت تمام‌شده تایر از کدام مواداولیه بوده است؟
قیمت مواداولیه داخلی مانند محصولات پتروشیمی، نخ، سیم، دوده روغن آروماتیک و... افزایش قیمت داشته است. در مجموع رشد هزینه تمام‌شده در جایی طاقت تولیدکنندگان را طاق کرده و با این شرایط اصلاح قیمت تایر برای جلوگیری از زیان‌دهی تولیدکنندگان اجتناب‌ناپذیر بود. به‌طور کلی تولیدکنندگان برای تولید تایر باید به‌طور میانگین ۷۰ تا ۸۰ نوع ماده اولیه مختلف را با یکدیگر بیامیزند، در یک‌سال گذشته قیمت این مواداولیه افزایش مشهودی داشته است. می‌توان گفت به‌طور میانگین قیمت انواع مواداولیه صنعت تایر بیش از ۴۰ درصد افزایش یافته است.
*آیا افزایش اخیر قیمت تایر با هماهنگی سازمان حمایت صورت گرفته است؟
شیوه قیمت‌گذاری در صنعت تایر با برخی دیگر از اقلام کالایی متفاوت است. ارائه مستندات هزینه تمام‌شده تولید برای تعیین قیمت به سازمان حمایت فقط برای برخی کالا‌های حساس، خاص و ضروری، مانند شیر و لبنیات انجام می‌شود و همگانی نیست. تایر مشمول قیمت‌گذاری مستقیم سازمان حمایت نیست و قیمت‌ها را تولیدکنندگان و در چارچوب ضوابط ابلاغ‌شده سازمان حمایت تعیین می‌کنند، البته درصورتی که این سازمان مستندات افزایش قیمت را از تولیدکنندگان صنعت تایر بخواهد، آن را ارائه می‌کنیم، اما برای افزایش قیمت تایر باید همه ضوابط ابلاغ‌شده سازمان حمایت رعایت شود.
بیشتربخوانید: نرخ لاستیک خودرو واقعی می‌شود؟
براساس این ضوابط تولیدکنندگان صنعت تایر می‌توانند سود خالص ۱۵ تا ۱۷ درصدی (با درنظر نگرفتن هزینه‌های مالی و سربار) را در تعیین قیمت فروش محصولاتشان لحاظ کنند، اما سهم سود خالص در تعیین قیمت تایر ۱۵ درصد است، اما در قیمت‌گذاری جدید نیز هنوز به سود ۱۵ درصدی نرسیده‌ایم.
*علت تأکید انجمن بر ممنوعیت ارائه تخفیف در شرکت‌های تولید‌کننده چیست؟
برخی تولیدکنندگان صنعت تایر به‌دلیل نیاز فوری به تامین نقدینگی در شرایط خاص مانند تامین مواداولیه و پیچیدگی دریافت تسهیلات بانکی، قادر نیستند تا نقدینگی مذکور را به سرعت فراهم کنند، یا هنگامی که خودروسازان مطالبات تایرسازان را دیر پرداخت می‌کنند و آن‌ها برای تامین نقدینگی با مشکل مواجه می‌شوند، به فروش انواع تایر با قیمت پایین‌تر ناگزیر می‌شوند تا بتوانند با فروش تایر به قیمت پایین‌تر به برخی فعالان بازار این نقدینگی را تامین کنند. بر این اساس انجمن تایر در نامه اخیر خود از تولیدکنندگان خواسته تا از هرگونه فروش تایر با تخفیف خودداری کنند تا شاهد اغتشاش در بازار و عرضه چند‌نرخی تایر نباشیم.
*سهم کنونی واردات از بازار تایر‌های باری و سواری چقدر است؟
سهم تولید داخل از بازار تایر‌های باری متفاوت است. مثلا فقط ۳۰ درصد نیاز بازار تایر‌های باری رادیال را تولیدکنندگان داخلی تامین می‌کنند و بقیه وارد می‌شود، اما در بازار تایر‌های باری بایاس همه نیاز بازار داخلی را تولیدکنندگان ایرانی تامین می‌کنند و حتی ظرفیت مازاد برای تولید این نوع تایر نیز وجود دارد. در بازار تایر‌های سایز‌های ۱۳ تا ۱۵ سواری که روی اغلب خودرو‌های رند بازار مانند انواع سمند، پراید و پژو مصرف می‌شود، هیچ کمبودی در تولید داخل نداریم حتی در ماه‌های گذشته کارخانه‌ها به‌دلیل مازاد تولید به تغییر سبد محصولاتشان مجبور شدند تا از انباشت تایر جلوگیری شود، اما در سایر سایز‌های تایر سواری، وضع متفاوت است؛ به‌طوری‌که در بازار بقیه انواع تایرخودرو‌های سواری ۲۰ درصد واردات را شاهد هستیم.