اقتصاد۲۴- از دو سال گذشته توسط یک عضو اتاق ایران و روسیه در فضای رسانه‌ای و در جلسات متعدد رویه‌ای از تجارت تحت عنوان مویرگی مطرح شد که بازتاب‌های فراوانی به جهت شکست این گونه طرح‌ها در دنیای تجارت امروز به همراه داشت. در دنیایی که تجار در بستر اینترنت با یکدیگر آشنا می‌شوند شبکه مویرگی در کجای این تجارت گسترده قرار دارد و آیا می‌توان تجارت امروز را همانند تجارت سنتی دیروز با چنین رویه‌ای که آنطور یکتا از آن به عنوان طرح شکست خورده می‌نامد، توسعه داد..
روشنعلی یکتا که در حوزه تجارت و بازرگانی و صادرات مواد غذایی و خدمات مهندسی فعال است در گفتگو با خبرنگار فارس می‌گوید: شبکه مویرگی یک طرح شکست‌خورده در تجارت با روسیه بوده و اتاق ایران روسیه نیز علیرغم برخی تجار و فعالان بازرگانی، در راه‌اندازی آن هیچ‌گاه دخیل نبوده است
زیرساخت، دیپلماسی فعال و نقش مؤثر تجار در سهم خواهی ایران از بازار ۲۵۰ میلیارد دلاری روسیه بسیار مؤثر است که دراین‌بین فروش مویرگی به‌عنوان یک رابطه عرضه محصول در این بازار بزرگ جای بحث و تأمل دارد.
بازار روسیه یک بازار حدود ۲۵۰ میلیارد دلاری به لحاظ واردات بوده و سهم کشور ایران از این میزان بنا بر آمار‌های موجود بسیار ناچیز است.
بیشتر بخوانید: سازمان همکاری‌های شانگهای، فرصتی برای افزایش صادرات غیرنفتی
زیرساخت، دیپلماسی خارجی و فعالیت‌های بخشی خصوص از اضلاع سه‌گانه توسعه تجارت بین ایران و روسیه هستند و هرکدام از این اضلاع اگر غیر هماهنگ باشند، شاخص‌های تجارت را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
در چند سال اخیر با پیوستن ایران به تفاهم‌نامه اوراسیا ظرفیت‌هایی در بازار روسیه ایجاد شد و مقدار صادرات استان و کشور رشد مناسبی را داشته است، اما همچنان از وضع مطلوب، فاصله معنا دارد است.
با توجه به ظرفیت‌های ایجادشده ازجمله اوراسیا، انتظار می‌رفت صادرات در شمال کشور افزایش پیدا کند که تا حدودی نیز این مهم محقق شد، اما همچنان لازم است راهکار‌هایی را برای ارتقای تجارت و افزایش درآمد صادراتی استان و کشور اتخاذ کرد که بخشی در از این اقدامات در حیطه استانی و بخشی نیز به‌صورت کشوری باید در دستور کار قرار بگیرد..
یکی از راه‌های فروش که تجار ایرانی طی سال‌های اخیر به آن پرداخته‌اند، فروش مویرگی است؛ فروشی که بیشتر در محدوده خرده فروشی بوده و تجار با سابقه در وضعیت کنونی آن را منسوخ‌شده می‌دانند.
روشنعلی یکتا، عضو هیئت‌مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه در گفتگو با خبرنگار فارس می‌گوید: شبکه مویرگی یک طرح شکست‌خورده در تجارت با روسیه بوده و اتاق ایران روسیه نیز علیرغم برخی تجار و فعالان بازرگانی، در راه‌اندازی آن هیچ‌گاه دخیل نبوده است.
به گفته وی، خورده فروشی کلاً در شبکه‌های مویرگی از بین رفته چراکه امروزه فروش کالا و توسعه تجارت اغلب در فضای اینترنت است و شیوع کرونا نیز این مزیت را برای همه تجار در دنیا به فرصتی مغتنم مبدل کرده است.
عضو هیئت‌مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه می‌گوید: پیش‌طرحی از فروش مویرگی در اتاق بازرگانی گیلان موردبحث و بررسی قرار گرفت و قرار بود در ۱۲ استان جنوبی روسیه فروش مویرگی با مشارکت فعالان اقتصادی انجام شود که این بازار حدود ۴۰ درصد جمعیت روسیه را شامل می‌شد.
به گفته یکتا، از بازار حدود ۲۵۰ میلیارد دلاری روسیه، هدف‌گذاری‌ها در فروش مویرگی باید حدود ۱۰ میلیارد دلار درآمد ایجاد می‌کرد و این در حالی است که کل صادرات غیر نفتی کشور حدودا به ۳۰ میلیارد دلار ختم می‌شود ..
وی همچنین مطرح کرده که فروش مویرگی در هیچ کشوری موفق نبوده و حتی کشور‌های ترکیه و مصر در یک دوره‌ای در این مسیر گام برداشته و متضرر شده‌اند، البته یکی از بزرگترین بخش تعاونی مویرگی معاصر سیستم تامین اتحادیه تعاونی شوری سابق بود که عاقبتش را همه ما شاهد بودیم، امروزه تعاونی‌های مویرگی جای خود را به هلدینگ‌ها داده که اغلب از زیرساخت‌های قوی مالی و سرمایه‌ای برخوردارند و در برابر حوادث غیر مترقبه و حتی دامپینک رقبا قوی می‌توانند مقاومت کنند..
عضو هیئت‌مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه می‌گوید: بخش خصوصی باید فعال، موانع باید برداشته و همچنین باید در ترابری ترانزیتی و مالی تسهیل شود.
فارس گیلان همچنین با بررسی دقیق‌تر در حوزه تجارت و پتانسیل‌های تجاری گیلان گفتگو‌های دیگری هم با دو مسئول در گیلان داشته است که در ذیل گزارش از حضورتان می‌گذرد
در این رابطه هم آرش فرزام صفت، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار گیلان می‌گوید: مسیر آبی جهت ترانزیت کالا از ایران به روسیه باید در دستور کار قرار بگیرد چراکه ظرفیت پذیرش آذربایجان جهت پذیرش کامیون‌های ورودی بسیار محدود است.
به گفته وی، اخیراً نیز کارگروه توسعه صادرات گیلان تشکیل‌شده و هدف این است تا کشتی‌های رو-ور در دریای خزر راه‌اندازی شود تا کشتی‌ها بتوانند کامیون حمل کرده و بخشی از حجم تجارت با روسیه را متقبل شوند. فرزام صفت راه‌اندازی کشتی‌های رو-رو را در کاهش هزینه تجار و همچنین کاهش مدت‌زمان تجارت بسیار مؤثر می‌داند.
اما با عبور از شاخص زیرساخت، بازاریابی و فروش محصولات در بازار روسیه نکته قابل‌تأملی است و می‌توان گفت بخش عمده‌ای از تمرکز صادرات را به خود مشغول کرده است.
تاکنون روش‌های مستقیم، باواسطه، شبکه‌ای، مویرگی، اینترنتی و مجازی توسط فعالان تجاری و بازرگانان موردتوجه بوده و توانسته‌اند کم‌وبیش در بازار روسیه از این طرق، دادوستد کننددر حال حاضر در کشور روسیه برای فروش محصولات سرای تجاری ایرانیان به همت اتاق بازرگانی ایران و روسیه راه‌اندازی شده است.
به گفته معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری گیلان علاوه بر سرای تجاری ایرانیان لازم است شرکت‌های ایرانی در روسیه ثبت، ارتباطات متقابل تقویت، نمایشگاه‌های مشترک جهت معرفی کالا بین دو کشور برپا و همچنین کیفیت و استانداردسازی کالا‌های صادراتی نیز افزایش پیدا کند.
فرزام صفت، معاون استاندار گیلان می‌گوید: در حال حاضر محصولی نظیر مرغ در ایران در مقایسه با روسیه با یک‌سوم قیمت تمام‌شده به دست مصرف کنند می‌رسد، اما پایین بودن کیفیت تولید و همچنین نداشتن استاندارد‌های جهانی موجب شده تا مرغ تولیدشده ایرانی نتواند به بازار روسیه صادر شود.
البته علاوه بر تقویت زیرساخت‌ها نظیر کشتی‌های رورو و استانداردسازی محصولات، تعیین شبکه واحد توزیع و فروش کالا، باید دیپلماسی ملی و استانی بین استان‌های هم‌جوار ایران و روسیه نیز فعال شود
داود تفتی هم به پتاسنیل ناوگان تجاری گیلان در حوزه تجارت و شتاب بخشیدن به صادرات اشاره می‌کند و می‌گوید:: هم اکنون ۲۰۰ کانتینر یخچالی در بنادر شمالی مستقر کرده ایم تا در سریع‌ترین زمان ممکن نیاز صادرکنندگان کالا‌های یخچالی از جمله محصولات باغی، صیفی و سبزیجات و ... را برآورده سازیم.
مدیرعامل کشتیرانی دریای خزر افزود: تمامی ۲۳ فروند کشتی کشتیرانی دریای خزر برای حمل کانتینری از معمولی و یخچالی به روزرسانی شده اند، گفت: اگر حتی تمام ظرفیت این شناور‌ها پر بشود آمادگی آن را داریم که با اجاره شناور رو - رو ظرفیت خدمات خود را به سرعت افزایش دهیم.
وی در این رابطه تاکید کرد: به صاحبان کالا اطمینان می‌دهیم که کشتیرانی دریای خزر با قدرت پای کار صادرات و واردات ایستاده است و اجازه نمی‌دهد هیچ بحرانی خللی در این امر در منطقه دریای خزر وارد کند.
مدیرعامل کشتیرانی دریای خزر در زمینه توسعه حمل و نقل کانتینری در بنادر شمال کشور، افزود: در جهت استقرار کانتینر در بنادر شمالی به ویژه بنادر انزلی، آمیرآباد و آستارا، با همکاری سازمان بنادر و دریانوردی، ترمینال‌های کانتینری با قابلیت میزبانی کانتینر‌های یخچالی ایجاد شده است که هم اکنون در حال ارائه خدمات به صاحبان کالا است، در بنادر نوشهر، کاسپین و فریدونکنار نیز امکانات یاد شده نصب شده‌اند.
کاپیتان تفتی با تاکید بر اینکه برخی اقدامات غیرسازنده همسایگان خللی در حمل و نقل کالای ایرانی در منطقه دریای خزر ایجاد نمی‌کند، تصریح کرد: ماهیت وجودی کشتیرانی دریای خزر این است که هیچگونه محدودیتی اقتصاد کشور و صاحبان کالا را با چالش مواجه نکند به همین علت کارکنان و شناور‌های کشتیرانی دریای خزر با تمام ظرفیت و به صورت شبانه روزی در حال فعالیت هستند تا کوچکترین حجم کالای صادراتی و وارداتی ایرانی بر زمین نماند.
وی توسعه زیرساخت‌های کانتینری در بنادر را محدود به بنادر ایرانی حاشیه خزر ندانست و خاطرنشان کرد: با مذاکرات صورت گرفته و در جهت ارائه خدمات مناسب به صاحبان ایرانی کالا، بنادر آکتائو قزاقستان و آستاراخان روسیه نیز به زیرساخت لازم جهت تخلیه و بارگیری کانتینر‌های معمولی وی یخچالی مجهز شده‌اند.
وی ایجاد خطوط منظم کانتینری از سال گذشته در دریای خزر از سوی کشتیرانی دریای خزر را اقدامی راهبردی در جهت حفظ منافع ملی دانست و افزود: با تمهیدات صورت گرفته کالا با سرعت و کیفیت و ایمنی بالا به مقاصد می‌رسند همچنین با ایجاد امکانات لازم در بندر آکتائو قزاقستان و آستاراخان روسیه هم اکنون حمل و نقل ترکیبی در این بنادر برای صدور و رود هر گرونه کالا به منطقه اوراسیا و از منطقه اوراسیا در اختیار صاحبان ایرانی کالا قرار دارد.