اقتصاد ۲۴-روز گذشته سید ابراهیم رییسی، رییس‌جمهور در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی اعلام کرد؛ وزارت جهاد کشاورزی ضمن نظارت بر کالا‌های اساسی به صورت روزانه قیمت اقلام خوراکی را اعلام کند و مردم و مصرف‌کنندگان نیز با خرید اقلام به قیمت اعلام‌شده راسا بر نرخ‌ها نظارت کنند تا با هرگونه تخلف برخورد شود. در این جلسه لزوم هماهنگی بیشتر و تقسیم کار جدید بین دستگاه‌های مسوول مطرح و مقرر شد در امر نظارت بر قیمت اقلام خوراکی در بازار از همه ظرفیت‌های درون دولت، سازمان تعزیرات حکومتی، اصناف و بسیج اصناف استفاده شود تا نظارت و کنترل قیمت‌ها به صورت عینی و عملی توسط وزارت جهاد کشاورزی تحقق یابد.
قیمت‌گذاری‌ها به نحوه اداره امور کشور توسط دولت برمی‌گردد
محمود جامساز، اقتصاددان در مورد دستور رییس‌جمهور در خصوص اعلام روزانه قیمت اقلام خوراکی معتقد است؛ قیمت‌ها به قدری دستخوش تورم شده است که غیرممکن است بتوان قیمت‌ها را تثبیت کرد یا همه آن‌ها را به‌طور روزانه اعلام کرد، ضمن آنکه اگر این قیمت‌ها به صورت روزانه هم اعلام شوند آیا قیمت اقلام خوراکی امروز با فردا یا با ده روز آینده فرقی نخواهد داشت؟ این اقتصاددان در ادامه به «اعتماد» گفت: قیمت‌گذاری‌ها به نحوه اداره امور کشور از سوی دولت وابسته است و اینکه چگونه دولت می‌خواهد با کسری بودجه ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی برخورد کند آنچه مسلم است تامین این کسری بودجه از روش‌هایی مانند فروش اوراق بدهی و فروش دارایی‌های دولت یا افزایش صادرات و گردشگری پاسخگوی کسری بودجه دولت نیست. جامساز تصریح کرد: آنچه مشخص است و امسال نیز رخ داد دولت مجددا به بانک مرکزی متوسل خواهد شد و از بانک مرکزی استقراض خواهد کرد که نتیجه آن افزایش شدید نقدینگی است این در حالی است که هم اینک این نقدینگی به آستانه ۴۰۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است و قیمت‌ها هم دایما دستخوش تغییر هستند.
مهم‌ترین چالش امروز معیشت مردم است
او ادامه داد: مساله معیشت مردم ازمهم‌ترین چالش‌هایی است که دولت با آن روبروست زیرا مردم باید بتوانند حداقل‌های نیاز روزمره خود را تامین کنند و این چالش تنها مربوط به مواد غذایی و محصولات کشاورزی نیست که باید روزانه اعلام شود و ما در حوزه مسکن نیز همین مشکلات را داریم به گونه‌ای که اگر یک حقوق‌بگیر بخواهد صاحب مسکن کوچکی شود و پای رانتی در میان نباشد ده‌ها سال طول می‌کشد تا بتواند صاحب مسکن شود. جامساز خاطرنشان کرد: به جز این موارد مسائل مربوط به کم‌آبی، خشکسالی و اشتغال و مسائل اقلیمی مطرح است که روز به روز وضعیت‌شان وخیم‌تر می‌شود و متاسفانه دولت‌ها در جا‌هایی کارخانجات فولاد، کاشی و سرامیک و سایر صنایع آب بر بنا کرده‌اند که دارای آبوهوای خشک کویری و کم‌آب بسیار آب‌بر هستند که امروز شاهد معضلات بسیار زیادی به لحاظ کمبود آن و نشست زمین در نواحی مرکزی ایران به ویژه در استان اصفهان و کرمان هستیم که ممکن است در سال‌های آینده جمعیت این نقاط تخلیه شوند و به نقاط دیگر کشور کوچ کنند.
بیشتر بخوانید: دستور جدید رئیسی برای قیمت کالا‌های اساسی
آیا قیمت‌گذاری‌ها یکدست می‌شوند؟
او افزود: باید دید اگر قرار باشد که دولت به صورت روزانه قیمت معاش را اعلام کند چه تاثیری در زندگی مردم خواهد داشت؟ آیا دولت به دنبال افزایش تولید و بهره‌روی و اضافه کردن سرمایه‌گذاری و اشتغال است؟ که ارزش پول ملی حفظ شود و قدرت خرید مردم بالا رود؟ ضمن آنکه این قیمت‌ها در صورتی هم که اعلام شود باز هم یکی نیستند و هر کسی با ترفند‌هایی قیمتی جداگانه می‌دهد. جامساز ادامه داد: در حال حاضر دولت قادر به انجام این اقدامات نیست زیرا گلوگاه‌های بانکی و ارزی کشور بسته شده و ارزی وارد مملکت نمی‌شود و کارخانجات توان واردات ماشین‌آلات و سرمایه‌گذاری‌های جدید را هم ندارند و به جای نوسازی کارخانجات و آشنا شدن با تکنولوژی‌های روز مرتب از ظرفیت آن‌ها کاسته می‌شود. او افزود: در مورد زمین‌های کشاورزی هم وضعیت بهتری نداریم و متاسفانه محصولاتی در کشور تولید می‌شود که بسیار آب‌بر هستند و این کالا‌ها اصلا سنخیتی با کشوری که آبوهوای خشک دارد، ندارند. باید دید دولت از اینکه هر روز قیمت اقلام خوراکی را اعلام می‌کند چه هدفی را دنبال می‌کند و سوال دیگر اینکه مگر این قیمت‌ها در بازار‌های تر‌بار و بازار‌هایی که شهرداری ایجاد کرده اعلام نمی‌شود؟
قیمت تمام‌شده امروزه بسیار بالاست
جامساز خاطرنشان کرد: در هر صورت مردم ناچار به خرید اقلام خوراکی هستند و دولت هم نمی‌تواند زیر قیمت تمام‌شده این اقلام را اعلام کند. قیمت تمام‌شده امروز بسیار بالاست چرا که ظرفیت تولید پایین و ظرفیت زمین‌های کشاورزی هم پایین آمده است و آب هم نیست که همه این مسائل باعث شده روز به روز قیمت نهاده‌های تولید افزایش پیدا کند. او با اشاره به افزایش نرخ خدمات دولتی گفت: در ماه‌های گذشته شاهد افزایش قیمت برق بودیم که خود به خود بر قیمت نهاده‌های تولید اثر خواهد داشت زیرا هم عرضه و ظرفیت تولید پایین آمده است و هم نقدینگی ۴ هزار تریلیون تومانی به سمت تولید حرکت نکرده که باعث شده روز به روز بر قیمت‌ها اضافه شود و گرانی‌ها افزایش پیدا کند.
یک‌چهارم جمعیت حاشیه‌نشینند
این اقتصاددان در ادامه گفت: مردم امروز ناچارند از بسیاری از خواسته‌های خود بگذرند تا معیشت خود را تامین کنند، براساس آمار‌ها در حال حاضر حدود ۸ میلیون خانوار اجاره‌نشین و یک‌چهارم جمعیت حاشیه‌نشین داریم که این افراد اغلب درآمد آنچنانی ندارند و حتی نمی‌توانند حداقل‌های مبرم زندگی خود را به راحتی خریداری کنند. او با اشاره به افزایش حقوق بازنشستگان تصریح کرد: گفته شده تا ۹۰ درصد حقوق شاغلین هم‌تراز در دست بررسی است، اما آیا این شاغلین با خط فقر ۱۱ میلیون تومانی می‌توانند با حقوق وزارت کار امورات خود را بگذرانند؟ جامساز گفت: در حال حاضر میزان اجاره‌بها بین ۴۲ تا ۴۶ درصد درآمد خانوار‌ها را تشکیل می‌دهد و نصف دستمزد حقوق‌بگیران برای اجاره می‌رود و مابقی هم برای رفت‌وآمد، معیشت و مخارج فرزندان (تغذیه، پوشک، مدرسه و ...) صرف می‌شود و خانواده‌ها به اندازه‌ای گرفتار معیشت شده‌اند که می‌بینیم دچار از هم پاشیدگی شده و متاسفانه طلاق رواج یافته است.
استراتژی بلندمدت دولت در جهت رشد اقتصادی چیست؟
این اقتصاددان گفت: باید دید استراتژی بلندمدت دولت در جهت رشد اقتصادی چیست؟ رشد اقتصادی ما در دهه گذشته صفر بوده و بهره‌وری پایینی هم داشتیم و برای چند سال سابقه رشد اقتصادی منفی را تجربه کردیم که باعث افزایش بیکاری شده است و خط فقر رشد کرده این در حالی است که وظیفه دولت حفظ امنیت اقتصادی، سیاسی و روانی مردم است. جامساز با اشاره به کاهش ارزش پول ملی ایران گفت: به غیر از اینکه گلوگاه‌های بانکی بسته شده‌اند کارخانجات تولید کشور نیز در مخمصه گیر افتاده‌اند چرا که نمی‌توانند مواد اولیه تولیدات و کالا‌های پیش‌ساخته و ماشین‌آلات خود را وارد کنند و قیمت تمام‌شده هم بالا رفته و مشخص است که تورم ۶۰ درصد با افزایش حقوق ۲۰ درصد کارگران جبران نمی‌شود. او ادامه داد: براساس آمار بانک جهانی متوسط دستمزد یک ایرانی ۷۰ دلار در ماه است که تنها سه کشور وامانده، عقب‌مانده آفریقایی و امریکای جنوبی این میزان دریافتی دارند و از ما کمی پایین‌تر هستند و امروز ارزش پول ملی ما در خاورمیانه از همه کمتر و میزان تورم ما از همه بالاتر رفته است، با این همه درآمد‌های مختلفی که می‌توانستیم از گردشگری و ترانزیت داشته باشیم و درآمد‌های نفت را عاقلانه‌تر مصرف کنیم امروز، اما با این شرایط سخت دست به گریبانیم.