اقتصاد ۲۴- شعاری از دوران انتخابات ریاست‌جمهوری که حالا در برنامه‌های دولت سیزدهم قرار گرفته و قرار است وزارت راهوشهرسازی با همکاری دیگر وزارتخانه‌ها و سازمان‌های اقتصادی آن را محقق کند: ساخت سالانه یک‌میلیون مسکن یا چهار میلیون مسکن در چهار سال. این طرح اگرچه پیش‌تر و به‌عنوان بخشی از برنامه‌های بالادست تصویب شده بود، اما در دوران انتخابات بیش از هر زمان دیگر خبرساز شد و نقد و همراهی برخی کارشناسان را هم به‌همراه داشت.
حالا و پس از گذشت بیش از صد روز از فعالیت دولت سیزدهم تمام شواهد و قرائن از اجرانشدن آن در پایان سال اول حکایت دارد، هرچند دولت برای این موضوع هم توجیهی مشخص دارد: دولتی‌ها و در رأس آن وزارتخانه راهوشهرسازی می‌گویند برنامه ساخت چهار‌میلیون مسکن در چهار سال است و در گام اول هم قرار است دو‌میلیون مسکن تا پایان سال دوم دولت به بهره‌برداری برسد؛ اما خبر مهم دراین‌باره گفته‌های دو منبع معتبر در وزارتخانه راهوشهرسازی و همچنین سازمان برنامه‌و‌بودجه به خبرنگار «شرق» است که از برنامه‌ریزی برای تهاتر نفت با ساخت مسکن حکایت دارد؛ به این معنی که قرار است دولت در آینده بخشی از نفت خود را به چین بفروشد و در ازای آن، شرکت‌های چینی اقدام به ساخت مسکن در ایران کنند.
این خبر را البته برنامه‌های دولت و همچنین سخنان برخی مدیران ارشد و وزرا هم تأیید می‌کند همچنان‌که همین دیروز قاسمی از مذاکره با چینی‌ها برای انتقال فناوری ساخت مسکن خبر داد. وزیر راهوشهرسازی که با پایگاه خبری همین وزارتخانه سخن می‌گفت دراین‌باره توضیح داد: «مذاکره با شرکت‌های خارجی برای ورود فناوری‌های نوین ساخت‌وساز مسکن به کشور ادامه دارد و نمایندگانی از چین برای مذاکره در کشور حضور دارند».
قاسمی در این گفتگو با اشاره به اینکه صنعت ساختمان یک دانش است که ضرورت دارد تا از نظر کیفیت، قیمت و سرعت در ساخت به‌روز و متحول شود، گفت: مذاکره شرکت‌های خارجی با وزارت راهوشهرسازی درباره ساخت واحد‌های مسکونی با قیمت کمتر از شرکت‌های ایرانی، نشان‌دهنده دانش فنی آنهاست که باید تلاش کنیم در همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان توان خود را به آن سطح برسانیم.
او درباره مذاکره با شرکت‌های خارجی برای ورود فناوری‌های نوین ساخت‌وساز مسکن به کشور اظهار کرد: در راستای ورود فناوری‌های نوین مذاکره با خارجی‌ها ادامه دارد و نمایندگانی از شرکت‌های چینی برای مذاکره در ایران حضور دارند؛ اما آن‌ها قرار نیست که کارگر یا مهندس یا مصالح ساختمانی به ایران بیاورند.
بیشتر بخوانید: مذاکره با شرکت های خارجی برای ساخت مسکن به کجا رسید؟
وزیر راهوشهرسازی ادامه داد: در حوزه مسکن، قیمت‌ها با روش ساخت سنتی مناسب نخواهد بود. شرکت‌های خارجی پیشنهاد ساخت‌وساز با قیمت‌های پایین‌تر از داخلی‌ها می‌دهند؛ اما استفاده از توان داخلی در اولویت قرار دارد و این نشان می‌دهد که کار علمی و فناوری درباره ساخت‌وساز مسکن انجام نشده است و این یک مأموریت ویژه برای مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی است. بخش مهم دیگر سخنان تازه قاسمی تلاش برای همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی بود که دراین‌باره گفت: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی باید با انتشار فراخوان از شرکت‌های دانش‌بنیان دعوت کند تا طرح‌های مناسب خود را درباره ساختمان ارائه بدهند.
مرکز تحقیقات مأموریت دارد تا به‌سرعت در حوزه ساخت‌وساز، تحول ایجاد کند و ایجاد تحول نیز از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان حاصل می‌شود. وزیر راهوشهرسازی همچنین شاخص‌های ارتقا را شامل کیفیت، سرعت و مناسب‌سازی قیمت برشمرد و گفت: سرعت ساخت در قیمت تمام‌شده تأثیر فراوانی دارد. به این معنا که ساختمانی که در یک سال احداث می‌شود، نسبت به ساختمانی که طی دو سال و بیشتر احداث خواهد شد، از نظر قیمتی متفاوت است؛ بنابراین با توجه به اینکه قیمت‌های تمام‌شده ساختمان در کشور بسیار گران‌تر از سایر کشور‌ها انجام می‌شود، باید مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این بخش اهتمام ویژه‌ای داشته باشد.
سهم مجرد‌ها از نهضت مسکن ملی
اگر فرض کنیم که بر هر شکل ممکن این طرح بالاخره اجرا خواهد شد، آن‌گاه نحوه اختصاص این خانه‌ها به مردم هم پرسشی جدی و مهم است؛ پیش‌تر «شرق» در گزار‌ش‌هایی از ایراد‌های این طرح‌ها و تبعیض لحاظ‌شدن در آن‌ها نوشته بود که به‌طور خلاصه می‌گفت زنان و همچنین مردان مجرد سهم از این مسکن‌های ملی ندارند یا سهم آن‌ها ناچیز و همراه با مشکلات فراوان است. این تبعیض‌ها البته در طرح‌های مانند وام ودیعه مسکن هم پیش‌تر خبرساز شده بود و همچنان هم این ماجرا‌ها ادامه دارد. پیش‌تر قاسمی در گفتگو با یک خبرگزاری گفته بود که مجرد‌ها هم می‌توانند برای مسکن ملی ثبت‌نام کنند، اما روابط عمومی این وزارتخانه این سخنان را تکذیب کرد تا خبرگزاری ایلنا اقدام به انتشار فایل صوتی وزیر کند.
پس از این ماجرا رستم قاسمی اواخر هفته پیش دو بار یک اظهارنظر تازه درباره این ماجرا داشت و گفت که مردان مجرد هم می‌توانند ثبت‌نام کنند؛ اما برای تحویل خانه حتما باید متأهل شده باشند. او البته گفته بود که این سخن با همکاری رئیس‌جمهوری عملی خواهد شد و هنوز رسما تبدیل به برنامه اجرائی نشده و حالا در تازه‌ترین خبر معاون وزیر راهوشهرسازی شرایط جدید مشارکت مجرد‌ها در نهضت مسکن را به شیوه‌ای دیگر بیان کرد.
«محمود محمودزاده» که همین دیروز با ایرنا سخن می‌گفت دراین‌باره توضیح داد که امکان ثبت‌نام مردان مجرد بالای ۴۵ سال هم در این طرح فراهم شد. او ادامه داد: در شهر جدید پردیس ظرفیت جدید وجود ندارد و فقط توانستیم در دوره اول ثبت‌نام مسکن ملی در این شهر متقاضی بپذیریم. امکان ثبت‌نام اکنون فقط در شهر‌های جدید پرند، هشتگرد و ایوانکی فراهم است. معاون مسکن و ساختمان وزارت راهوشهرسازی گفت: خبر خوب این است که مبلغ تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی نهضت ملی مسکن را علاوه بر اینکه به متقاضیان در شهر‌های جدید تخصیص می‌دهیم، به‌صورت خود‌مالک هم پرداخت می‌کنیم. او توضیح داد: یعنی اگر قصد خرید واحد مسکونی در تهران را داشته باشید، همین مقدار تسهیلات به پروژه‌های در‌حال ساخت نیز واگذار می‌شود و خریداران می‌توانند از این فرصت استفاده کنند. به گفته معاون وزیر راه، «خود‌مالک» یعنی تسهیلات برای ساخت به سازنده داده می‌شود و به نام خریدار فروش اقساطی می‌شود.
بر این اساس علاوه بر انبوه‌سازان، سازندگان در بافت فرسوده و سایر بافت‌های شهری نیز این تسهیلات را دریافت می‌کنند. معاون مسکن و ساختمان وزارت راه‌و‌شهرساری همچنین درباره امکان ثبت‌نام گروه‌های جدید مجرد در طرح نهضت ملی مسکن، گفت: با موافقت هیئت دولت مردان مجرد بالای ۴۵ سال هم می‌توانند در سامانه «ثمن» ثبت‌نام کنند. او توضیح داد: بااین‌حال ثبت‌نام برای سایر مجرد‌ها مشروط است، به این شکل که سایر مجرد‌ها اکنون می‌توانند در طرح نهضت ملی ثبت‌نام کنند، اما هنگام تحویل واحد مسکونی حتما باید متأهل باشند. معاون مسکن و ساختمان وزیر راهوشهرسازی گفت: بر این اساس اکنون پنج گروه شامل خانم‌های بالای ۳۵ سال، افراد دارای معلولیت بالای ۲۰ سال، نخبگان علمی، مردان مجرد بالای ۴۵ سال و بیماران خاص، بدون داشتن شرط تأهل می‌توانند در طرح نهضت ملی مسکن ثبت‌نام کنند.