اقتصاد ۲۴ -تازه‌ترین خبر‌ها از رشد کشتار دام‌های ماده و آبستن در برخی کشتارگاه‌های کشور حکایت دارد.
دیروز مرتضی تورک، معاون دادستان تهران در امور حقوق عامه از ذبح دام‌های ماده و آبستن در کشتارگاه اسلامشهر خبر داد و اعلام کرد: براساس قانون، کشتار و ذبح دام آبستن مطلقا ممنوع است و ذبح دام ماده نیز باید تحت شرایطی خاص با مجوز وزارت جهادکشاورزی صورت گیرد، اما به‌دلیل ناهماهنگی جهادکشاورزی استان تهران و سازمان دامپزشکی، متأسفانه شاهد کشتار روزانه دام ماده و آبستن در کشتارگاه فجر اسلامشهر هستیم و در سایر کشتارگاه‌ها نیز گزارش‌هایی از کشتار و ذبح دام‌های ماده و آبستن واصل شده که موضوع به‌صورت فوری در حال بررسی است.
با منصور پوریان، رئیس شورای تامین‌کنندگان دام زنده کشور در مورد وضعیت بازار گوشت قرمز و علت کشتار دام‌های ماده و آبستن در برخی کشتارگاه‌ها گفتگو کرده‌ایم.
وضع بازار گوشت گوسفندی و گوساله چگونه است؟
با توجه به مازاد عرضه دام سبک و سنگین به بازار اکنون هیچ کمبودی برای گوشت قرمز منجمد و گرم در بازار داخلی نداریم و متأسفانه همچنان شاهد دپوی دام زنده در میادین فروش هستیم.
این انباشت دام سبک و سنگین پرواری در شرایطی است که قبلا مقرر شده بود با توجه به کاهش تقاضای گوشت قرمز به‌دلیل شیوع کرونا و افت قدرت خرید مردم و برای جلوگیری از زیان بیشتر دامداران، بخشی از دام کشتارشده توسط شرکت پشتیبانی امور دام خریداری و زمینه صادرات دام زنده نیز فراهم شود، اما با کندی اجرای این سیاست‌ها اکنون دامدار به مرحله‌ای رسیده که برای جلوگیری از زیان بیشتر و ناتوانی در تامین علوفه و سایر نهاده‌های تولید کل گله اعم از نر و ماده را می‌فروشد و این امر زمینه رشد کشتار دام ماده و آبستن را فراهم کرده است.
قیمت پایه کنونی دام سبک و سنگین زنده چقدر است؟
شرایط بازار دام زنده و گوشت قرمز به‌گونه‌ای است که تا پایان امسال نه‌تن‌ها هیچ کمبودی در این زمینه نخواهیم داشت، بلکه با مازاد این اقلام مواجه هستیم. با این روند، اکنون قیمت پایه هر کیلوگرم دام سبک زنده (بره نر کشتاری) ۵۴ هزار تومان، بره نر ریز ۴۴ تا ۴۸ هزار تومان و بره ماده بین ۴۰ تا ۴۲ هزار تومان بوده است. همچنین قیمت هر کیلوگرم دام زنده سنگین (گوساله نر پرواری) حدود ۵۵ هزار تومان است.
با این نرخ دام زنده حداکثر قیمت خرده‌فروشی گوشت گوسفندی و گوساله چقدر خواهد بود؟
قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم گوشت لاشه گوسفندی تحویل در مغازه‌های خرده‌فروشی ۱۱۰ هزار تومان است که با احتساب سود ۱۰ درصدی خرده‌فروشی مغازه‌داران باید قیمت هر کیلوگرم گوشت شقه گوسفندی ۱۲۵ تا ۱۳۵ هزار تومان باشد، اما قیمت انواع گوشت گوسفندی با احتساب هزینه قطعه‌بندی و بنابر محل عرضه آن در مناطق مختلف شهر تهران برای ران گوسفندی به ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار تومان هم می‌رسد.
بیشتربخوانید:۷۹ درصد از اقلام خوراکی فراتر از حد بحرانی قیمت‌ها
این در حالی است که باید قیمت هر کیلوگرم گوشت شقه گوسفندی حداکثر ۱۳۵ هزار تومان باشد. در مورد گوشت گوساله نیز نرخ عمده فروشی هر کیلوگرم گوشت لاشه گوساله نر پرواری ۱۲۵ هزار تومان است، اما با احتساب هزینه سود خرده‌فروشی، قطعه‌بندی و... قیمت هر کیلوگرم گوشت ران گوساله بدون استخوان به ۱۶۵ تا ۱۷۵ هزار تومان افزایش می‌یابد.
اما این قیمت‌ها نسبت به چند‌ماه گذشته افزایش یافته، علت چیست؟
اینگونه نیست. قیمت گوشت گوساله و گوسفندی در ۲ماه گذشته ثابت بوده یا سیر نزولی داشته؛ به‌نحوی که در ابتدای آبان‌ماه امسال به‌دلیل عرضه مازاد دام زنده، قیمت هر کیلوگرم گوشت شقه گوسفندی ۱۲ هزار تومان و گوشت گوساله ۶ تا ۷ هزار تومان کاهش داشته است.
با توجه به دپوی دام پرواری سبک و سنگین مازاد، علت اصلی افزایش کشتار دام‌های ماده و آبستن در چند‌ماه اخیر چیست؟
علت اصلی افزایش کشتار دام‌های ماده و آبستن آن است که به‌دلیل خشکسالی و رشد قیمت علوفه و سایر نهاده‌های تولید و تشدید رکود بازار، دامداران به‌دلیل بالا بودن هزینه‌ها قادر به تامین نهاده‌های نگهداری دام نیستند و به ناچار دام‌های ماده و آبستن را راهی کشتارگاه‌ها می‌کنند.
درواقع کشتار دام ماده وقتی اتفاق می‌افتد که دامدار نسبت به عرضه آن به کشتارگاه اقدام کند و وقتی نهاده‌های تولید گران است و مشتری برای دام زنده و گوشت قرمز وجود ندارد، دامدار ناگزیر است تا دام ماده و حتی آبستن را راهی کشتارگاه کند. این کشتار در شرایطی است که اکنون حتی مشتری برای دام پروار سبک و سنگین وجود ندارد.
آیا آماری از میزان کشتار دام ماده و آبستن سبک و سنگین دارید؟
میزان کشتار دام سبک و سنگین ماده و آبستن هنوز مشخص نیست، اما آنچه معلوم است اینکه دام‌های ماده و آبستن همچنان کشتار می‌شود. تا زمانی که ضرر و زیان تولید‌کنندگان دام سبک و سنگین جبران نشود، شاهد کشتار دام ماده و آبستن نیز خواهیم بود.
باید سیاست‌های جبرانی مانند خرید حمایتی گوشت قرمز و صادرات دام زنده اجرایی شود تا دامداران از محدوده ضرر و زیان خارج شده و ناگزیر به عرضه دام ماده و آبستن با زیان بیشتر به کشتارگاه‌ها نشوند؛ زیرا هیچ دامداری مایل به کشتار دام مولد خود نیست.
چرا سیاست‌های حمایتی تولید و عرضه دام اجرا نمی‌شود؟
چندی پیش شرکت پشتیبانی امور دام به همه استان‌ها نامه زده که کسانی که می‌خواهند دام خود را عرضه کنند، این شرکت مایل به خرید دام زنده آنها با قیمت مصوب است. اکنون با بالا رفتن سن دام‌های پرواری و افت کیفیت گوشت آنها، نگهداری دام مازاد مقرون به‌صرفه نیست و شرکت پشتیبانی امور دام هر کیلوگرم بره زنده نر پرواری را به نرخ ۶۲ هزار تومان و گوساله نر پرواری را به قیمت ۵۹ هزار تومان خریداری می‌کند.
در زمینه صادرات دام زنده نیز بعد از ۳ سال ممنوعیت صادرات، هنوز ناهماهنگی در بین دستگاه‌های ذیربط وجود دارد. علاوه بر آن، کل مجوزی که دولت برای صادرات دام زنده سبک و سنگین صادر کرده است حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار راس است که عدد قابل‌توجهی نیست؛ این در حالی است که با توجه به اهمیت گوشت در سبد مصرفی خانوار‌ها باید دولت روی پرواربندی‌های گوسفندی و گوساله متمرکز شود و بعد از پروار، این دام‌ها را به بازار عرضه کند تا گوشت قرمز موردنیاز کشور تامین شود، اما متأسفانه نه‌تن‌ها به پروار‌بندی اهمیتی داده نشده، بلکه سیاست‌های جبرانی مانند خرید حمایتی گوشت قرمز به کندی اجرایی شده و با واردات گوشت قرمز و ممنوعیت‌های بی‌رویه صادرات تولید‌کنندگان دام سبک و سنگین سرکوب شده است.
راهکار جلوگیری از کشتار دام‌های ماده و آبستن چیست؟
تنها راه مقابله با کشتار دام ماده و آبستن، اجرای درست و کامل طرح‌های جبرانی برای کمک به تولید‌کنندگان است، اما هنوز هم سیاست‌های جبرانی مانند خرید حمایتی و صادرات دام زنده به‌صورت محدود اجرا می‌شود و برای تداوم چنین رویکردی باید منتظر آثار و نتایج تعلل در اجرای این سیاست‌های حمایتی در بخش تولید دام سبک و سنگین باشیم.
سازوکار جلوگیری از کشتار دام‌های ماده و آبستن کاهش هزینه تمام‌شده است که اکنون به‌دلیل کمبود و گرانی علوفه و سایر نهاده‌های تولید افزایش داشته و نبود مشتری برای خرید دام زنده سبک و سنگین و کسادی بازار گوشت قرمز نیز مزید برعلت شده است.