اقتصاد ۲۴ ، مریم بهنام راد: اعلام برگشت ۳ هزار و ۵۰۰ تن سیب زمینی‌های آلوده از سوی مقامات دولت ازبکستان به ایران خبر ساز شد. هرچند این اتفاق جدیدی در تجارت خارجی ایران نیست، اما این موضوع تا کنون ریشه یابی نشده است. سلامت محصولات، تعهد به زمان تحویل کالا و قیمت سه عامل اصلی برای ادامه حضور کالا در بازار‌های جهانی است.
مسعود دانشمند، دبیرکل خانه اقتصاد ایران در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: عدم ثبات قوانین و مقررات در اقتصاد کشور باعث شده که هیچ کشوری به روابط تجاری با ایران اعتماد نداشته باشد. سیاست‌های نادرست و بی پایه و اساس دولت‌ها در وضع قوانین صادراتی تا جایی رسیده که تولید کننده و صادر کننده تنها برای خلاصی از مشکلات بدون در نظر گرفتن عواقب آن اقدام به صادرات محصولاتی می‌کنند که نتیجه رضایت بخش ندارد و بدنامی کالای ایرانی را به همراه دارد.
دبیرکل خانه اقتصاد ایران گفت: بدنامی کالای ایرانی هیچ ارتباطی به تحریم‌ها ندارد. زمانی که یک تاجر خارجی برای خرید کالاو محصول با تاجر ایرانی قرار داد می‌بندد یعنی تحریم‌ها بی اثر هستند، اما در مقابل وقتی محصول بدون در نظر گرفتن زمان تحویل و سلامت به خریدار تحویل داده می‌شود، بی توجهی مسئولین به رویه صادرات کالای ایرانی را نشان می‌دهد که این موضوع از هر تأثیر منفی ناشی از تحریم‌ها بر اقتصاد کشور مهلک‌تر و خطر ناک‌تر است.
دانشمند با طرح این سوال که چرا فعالان اقتصادی کشورمان در بازارجهانی میوه و تره بار ناموفق هستند؟ گفت: هیچ کشوری به عنوان خریدار نمی‌تواتند بر روی حرف تجار کشور ما حساب باز کند. زمانی که بازرگان ایرانی از فردای تجارت خود مطلع نیست چطور می‌تواند با شرایط نامتوازن قوانین و تغییرات ناگهانی و دستورات خلع الساعه هر روز صبح یک کانتینر گوجه فرنگی وارد بازار مسکو کند؟
این فعال اقتصادی یادآور شد: تجار خارجی به بازار و قوانین صادراتی کشور ایران اعتماد ندارند ونمی توانند هیچ قراردادی با فعالان اقتصادی ما ببندند. حالا با این بلبشویی قوانین و تحریم ها، کالای ایرانی بدون هیچ پشتوانه‌ای راهی بازار تقاضا می‌شود و پس از آن یا خریدار در پرداخت پول تعلل می‌کند و یا اینکه به دلیل نحوه قیمت گذاری و عدم سلامت کالا به کشور بازگرداننده می‌شود. این به معنی ضرر و زیان تجار و اقتصاد کشور است!
وی تصریح داشت: تا زمانی که فعالان اقتصادی با عنایت حاکمیت، اطمینان بازار‌های هدف از اینکه ما تاجر خوش حساب، خوش قول و سلامتی هستیم را حاصل نکنند وضعیت صادرات و حضور در بازار‌های تجاری به همین روال می‌باشد.
به گفته دبیرکل خانه اقتصاد ایران؛ بازی دولت‌ها با قوانین و مقررات تجاری نتیجه‌ای جزء بلاتکلیفی فعالان اقتصادی و خروج کالای ایرانی از بازار جهانی نداشته است.
دانشمند گفت: متأسفانه هیچ یک از دولت‌ها قدرت رویارویی با ضعف‌های موجود تجاری کشور را نداشته و ندارند. چراکه در حاشیه این کمبود‌ها سود‌های زیادی است که قطعاً دولت‌ها از آن بهره می‌گیرند.
این فعال اقتصادی تأکید داشت: همین دیدگاه باعث شده که سایر کشور‌ها به نحوه تجارت تجار وحضورمحصولات ایرانی به بازار جهانی بی اعتماد شوند. همین عدم اطمینان دلیل اصلی برای محدودسازی استفاده از بنادر، کشتی‌ها و سایر امتیاز‌های توسعه و حضور در بازار را از فعالین اقتصادی سلب کرده است.
وی تصریح داشت: نبود امکانات مناسب جهت برقراری ارتباط ماندگار از یکی سو و بی تعهدی‌هایی مانند ورود کالا‌های غیر مجاز (مواد مخدر) از سوی دیگر دلیلی جهت مسدودسازی مسیر صادرات کالای ایرانی به بازار جهانی شده است. همه این عوامل هدف توسعه تجارت ایران را خدشه دار کرده است.
بیشتربخوانید:صادرات به کشور‌های همسایه دو برابر می‌شود؟
دانشمند می‌گوید: بازارن‌هایی هدف ایران تحت تأثیر عوامل درونی قرار می‌گیرد و همیشه در مقابل کشور‌های رقیب بازنده است. فرض کنید قرار است خرمای ایرانی به بازار هند صادر شود. با توجه به تجربه‌های گذشته تجارت ایران، هندی‌ها به این وعده‌های صادراتی تجار ما اعتماد ندارند. چراکه تاجر هندی نمی‌تواند با "ممکن است خرما صادر شود یا نشود" تاجران ایرانی معطل بمانند. این اتفاقات زنجیره وار اعتماد بازار‌های هدف را از کالا و تجارت ایران کاسته است.
دبیرکل خانه اقتصاد ایران ادامه داد: برای ثبات مسئولیت و کاهش ریسک‌های احتمالی به طرف‌های مقابل تجاری باید اعتماد سازی شود. چراکه هزینه‌های تولید کننده و صادر کننده کالای ایرانی به دلیل این مسائل زیاد شده و تنها سود نصیب خریداران کالای ایرانی می‌شود. یعنی سود رسانی یکطرفه به خریداران کالا در بازار جهانی!
وی تصریح داشت: جنس ۱۰۰ دلاری ایرانی که باید در بازارجهانی ۲۰۰ دلار به فروش برسد تنها ۵۰ دلار سود به جیب صادر کننده و تولید کننده ایرانی می‌رود. مابقی سوود صرف هزینه‌های بی مورد و تحمیلی می‌شود.
به گفته دانشمند؛ در تجارت با دنیا باید اطمینان وجود داشته باشد. کالا با همان مشخصات لازم و در زمان مقرر تحویل خریدار شود. در غیر این صورت مشکلات متعددی دامن گیر صادر کننده می‌شود.
این فعال اقتصادی تأکید داشت: حاکمیت باید روابط تجاری ایران با سایر کشور‌ها را طوری تعریف کند که موضوع موانع تراشی از سوی خریداران کالای ایرانی بهانه‌ای برای ارزان فروشی و یا ضرر تولید کننده و صادر کننده ایرانی نباشد.