اقتصاد ۲۴ - برخی فعالان صنفی و کارشناسان بازار از فراهم‌نبودن امکان صادرات خودرو و قطعات خبر می‌دهند و تاکید می‌کنند: تیراژ واردات خودرو در چارچوب طرح مجلس به اندازه‌ای نخواهد بود که بتواند زمینه رشد عرضه و کاهش قیمت خودرو‌های داخلی و وارداتی را فراهم کند. با مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو درباره میزان کارآمدی و تاثیر‌گذاری طرح واردات خودرو بر بازار خودرو‌های داخلی و وارداتی گفتگو کرده‌ایم.
به نظر شما، تصویب طرح واردات خودرو تا چه حد قادر به رفع مشکلات کنونی بازار خودرو است؟
طرح مجلس برای واردات خودرو در اصل قانونی برای حمایت از تولید داخلی و صادرات قطعه و خودرو است. اینکه طرح مذکور واردات خودرو نام گرفته، به معنای فراهم‌شدن بستر مناسب برای ازسرگیری واردات خودرو نیست. در این طرح اعلام شده همه اشخاص حقیقی یا حقوقی می‌توانند به ازای صادرات خودرو و قطعات و با ارز حاصل از انجام این کار، نسبت به واردات خودرو اقدام کنند. با این مصوبه امکان واردات خودرو فقط برای قطعه‌سازان و خودروسازانی فراهم شده که قادر به صادرات این اقلام هستند. پرسش آن است که در شرایط کنونی کدام‌یک از خودروسازان و قطعه‌سازان قادر به صادرات هستند؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد تعداد جامعه هدف این طرح برای واردات خودرو خیلی محدود است و شاید به تعداد انگشتان یک دست نیز نرسد. با این روند دستاورد این مصوبه مجلس، انحصار و رانت واردات خودرو توسط برخی افراد یا شرکت‌های خودروسازی و قطعه‌سازی خواهد بود.
با توجه به شرایط کنونی تولید و بازار، امکان صادرات خودرو و قطعه تا چه حد است؟
در شرایطی که تولید داخل، از یک‌سو جوابگوی نیاز بازار داخلی خودرو و قطعات نیست و از سوی دیگر شاهد دپوی خودرو‌های ناقص در خطوط تولید خودروسازان به دلیل کمبود برخی قطعات هستیم، امکان تامین خودرو و قطعه برای صادرات وجود ندارد. در بازاری که با کمبود قطعه و خودرو مواجه است، چگونه می‌توان انتظار موفقیت طرح صادرات قطعات و خودرو را داشت؟ چگونه می‌توان انتظار داشت این بازار نامتعادل با واردات خودرو‌های خارجی متعادل شود؟ اینکه انتظار داشته باشیم مثلا با صادرات ۶ خودروی پراید و ارز حاصل از آن، به واردات یک دستگاه خودروی تویوتا کمری اقدام کنیم و توقع متعادل‌شدن بازار خودرو را داشته باشیم، چندان واقعی نیست. آیا می‌توان انتظار داشت بازار خودرو‌های داخلی یا حتی خارجی، با عرضه حداکثر ۴هزار خودروی خارجی متعادل شود. نگاه غالب در طرح مجلس، تنظیم بازار است، اما چگونه می‌توان با این شیوه واردات انتظار تنظیم بازار خودرو را داشت؟ بازار خودرو با کمبود ۵ تا ۱۰هزار دستگاه خودرو مواجه نیست تا انتظار داشته باشیم با اجرای طرح واردات خودرو بازار این خودرو‌ها تنظیم شود.
امکان صادرات قطعه و خودرو از مسیر اشخاص حقیقی تا چه حد وجود دارد؟
صادرات قطعه و خودرو نیازمند الزاماتی است که فراهم‌کردن آن برای هر کسی امکان‌پذیر نیست. این کار نیازمند فراهم‌شدن مقدماتی است، باید بازار‌های هدف صادراتی شناسایی و الزامات حضور در این بازار‌ها فراهم شود.
بیشتربخوانید:طرح واردات خودرو باعث صادرات تقلبی قطعه می‌شود
پارسال رقم صادرات خودرو و قطعات از ایران‌خودرو و سایپا ۱۵میلیون دلار بوده است؛ سایپا ۸میلیون دلار و ایران خودرو ۷میلیون دلار صادرات داشته است. بر‌اساس آمار گمرک ایران این دو شرکت در ۷ ماه امسال ۷میلیون دلار صادرات خودرو انجام داده‌اند.
ولی بر اساس تازه‌ترین آمار گمرک ایران در ۷ ماه امسال ۵۸میلیون و ۴۰۷هزار دلار خودرو و قطعه صادر شده است، با این میزان صادرات و نرخ کنونی ارز امکان واردات چه تعداد خودرو وجود دارد؟
اگر متوسط قیمت هر خودرو وارداتی را ۳۰هزار دلار و میزان صادرات خودرو و قطعات در ۷ماه امسال را حتی ۶۰میلیون دلار در نظر بگیریم، با این میزان صادرات تنها قادر به واردات ۲هزار خودرو خارجی خواهیم بود، در حالی که حداقل نیاز بازار به خودرو، بیش از یک میلیون دستگاه است، در بازار خودرو‌های خارجی هم حداقل نیاز بازار ۵۰ هزار دستگاه است. با این روند حتی به فرض دو‌برابر‌شدن صادرات خودرو و قطعه تا پایان امسال، تنها امکان واردات ۴هزار خودرو با ارز حاصل از صادرات آن فراهم می‌شود. این شیوه واردات خودرو مشکلی را از بازار خودرو‌های داخلی یا خارجی حل نخواهد کرد و تنها به توزیع رانت و امتیازات خاص بین برخی صادرکنندگان خودرو و قطعه منجر می‌شود.
با این شرایط آیا اجرای طرح واردات خودرو به ثبات قیمت‌ها در سال آینده منجر خواهد شد؟
اجرای طرح واردات خودرو، حتی درصورت ابلاغ شورای نگهبان و فراهم‌شدن مقدمات انجام این کار نزد واردکنندگان، عملا تا تابستان سال آینده طول می‌کشد، ضمن اینکه باید توجه کرد با ضوابط و شرایط تعریف‌شده برای واردات خودرو نمی‌توان انتظار تغییر مشهودی در رشد عرضه و ساماندهی قیمت خودرو‌های وارداتی و تاثیر مثبت آن بر قیمت و بازار خودرو‌های پرتیراژ داخلی داشت.