اقتصاد ۲۴ - آمار‌ها نشان می‌دهد تولید خودرو در ۸ماه سال‌جاری ۵ درصد رشد کرده و همزمان با آن نرخ فروش خودروی کارخانه‌ای ۶۴.۵ درصد افزایش یافته است، این موضوع به رشد ۱۰۸ درصدی درآمد شرکت‌های خودرو‌سازی منجر شده است با این حال این افزایش درآمد به‌معنای افزایش سود این شرکت‌ها نیست و شرکت‌های خودروساز همچنان زیان‌ده‌ترین صنعت در اقتصاد ایران هستند.
بازار خودرو، روز‌های خوبی را سپری نمی‌کند، قیمت‌ها به‌طور مداوم رشد می‌کند، برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند رشد قیمت‌ها در ماه‌های آینده هم ادامه یابد. برآورد‌ها نشان می‌دهد حجم تقاضا برای خرید خودرو در ایران سالانه بین یک تا ۱.۵ میلیون دستگاه خودرو است با این حال حسن کریمی‌سنجری، کارشناس بازار خودرو پیش از این برآورد کرده بود: ظرفیت تقاضای خودرو در بازار ایران در شرایط مطلوب بین یک میلیون تا یک‌میلیون‌و۴۰۰هزار خودرو است، نه در وضعیت کنونی که قدرت خرید کاهش یافته است.
استناد او به تولید یک‌میلیون‌و ۴۰۰ هزار دستگاه خودرو در سال ۱۳۹۶ است که شرکت‌های خودروساز برای فروش تولیداتشان به پرداخت ۲۵ میلیون تومان وام به مشتریان مجبور شدند.
با این حال علیرضا رزم‌حسینی، وزیر پیشین صنعت، بهمن پارسال، نیاز سالانه ایران به خودرو را ۲ میلیون دستگاه اعلام کرده و گفته بود: اگر بخواهیم خودرو‌های فرسوده را از رده خارج کنیم به این رقم اضافه خواهد شد. این ارقام نشان می‌دهد کف تقاضا برای خرید خودرو در ایران سالانه حداقل یک میلیون دستگاه است. اما آیا میزان تولید فعلی کفاف تقاضا را در بازار خودرو می‌دهد؟
فاصله تولید و تقاضا
آمار‌ها نشان می‌دهد خودروسازان در ۸ماه سال‌جاری ۶۰۷ هزارو ۶۸۷ دستگاه خودرو تولیدکرده‌اند که این میزان نسبت به سال قبل ۴.۹ درصد رشد نشان می‌دهد. شرکت‌های خودروساز ماهانه به‌طور متوسط ۷۶ هزار دستگاه خودرو تولید کرده‌اند چنانچه روند تولید با سرعت کنونی ادامه داشته باشد، می‌توان امیدوار بود تا پایان سال ۳۰۵ هزار خودروی جدید تولید شود و جمع کل تولید صنعت خودرو در سال ۱۴۰۰ به ۹۰۰ تا ۹۵۰ هزار دستگاه برسد.
با این حال با توجه به نوسان‌های تولید در ماه‌های جاری به‌نظر نمی‌رسد شرکت‌های خودروساز به این هدف دست یابند، هنوز بین تولید و تقاضا شکاف زیادی وجود دارد و به‌نظر می‌رسد بخشی از دلایل رشد قیمت خودرو به غیراز افزایش قیمت نهاده‌های تولید همین شکاف بین تولید و تقاضا باشد.
بیشتربخوانید:هفته سرنوشت‌ساز برای قیمت خودرو
اطلاعات جزئی‌تر از میزان تولید شرکت‌های خودروساز نشان می‌دهد میزان تولید شرکت ایران خودرو در ۸ماه سال‌جاری فقط نیم درصد و سایپا ۶ درصد نسبت به‌مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است.
رشد ۸ درصدی فروش
آمار‌ها نشان می‌دهد جمع کل خودرو‌های فروخته شده در سال‌جاری ۸ درصد بیشتر از پارسال است. سال قبل شرکت‌های خودروساز ۵۲۸ هزارو ۳۱۸ دستگاه خودرو فروخته بودند که این میزان امسال با ۴۲ هزار دستگاه افزایش به ۵۷۰ هزار دستگاه رسیده است.
با این حال مقایسه آمار میزان تولید و فروش نشان می‌دهد جمع کل خودرو‌های فروخته شده ۳۷ هزارو ۲۲۹ دستگاه کمتر از میزان خودرو‌های تولید شده بوده است که احتمالا این موضوع ناشی از کاهش تجاری‌سازی محصولات شرکت‌های خودرو‌سازی است.
با این میزان فروش، جمع کل درآمد شرکت‌های خودروساز، در ۸ماه سال‌جاری، با ۱۰۸ درصد افزایش، به ۶۶ هزارو ۶۹۱ هزار میلیارد تومان رسیده است.
ارزش خودرو‌هایی که خودروسازان در سال‌جاری فروخته‌اند ۳۵ هزار میلیارد تومان بیشتر از پارسال بوده است. البته بخشی از دلایل رشد درآمد این شرکت‌ها ناشی از افزایش نرخ فروش محصولات این شرکت‌ها در کارخانه است.
نکته حائز اهمیت این است که با وجود این افزایش درآمد، روند سودآوری شرکت‌های خودروساز، به‌دلیل قیمت‌گذاری دستوری، همچنان مطلوب نیست و شرکت‌های خودروساز با ۸۳ هزار میلیارد تومان زیان انباشته، بد‌ترین عملکرد را در کل اقتصاد ایران دارند.
افزایش نرخ فروش کارخانه
مقایسه میانگین قیمت محصولات شرکت‌های خودرو‌سازی در ۸ماه امسال نسبت به ۸ماه پارسال روند روبه رشد را نشان می‌دهد. بخشی از دلایل رشد ۱۰۸ درصدی درآمد این شرکت‌ها ناشی از افزایش نرخ فروش محصولاتشان بوده است، زیرا طبق مستندات موجود قیمت محصولات شرکت‌های ایران‌خودرو، سایپا، پارس‌خودرو و زامیاد در ۸ماه امسال به‌طور میانگین ۶۴.۵ درصد رشد کرده است.
بیشترین رشد قیمت در ۸ماه امسال مربوط به خودرو‌های تولیدی در شرکت‌های زامیاد و ایران خودرو بوده است. میانگین قیمت محصولات زامیاد در ۸ماه امسال نسبت به پارسال ۹۱ درصد و نرخ محصولات ایران خودرو ۷۶ درصد افزایش یافته است.
میانگین سبد محصولات زامیاد در سال گذشته ۱۴۸ میلیون‌و ۵۰۰ هزار تومان بود که این میزان امسال با ۱۳۵ میلیون تومان افزایش به ۲۸۳ میلیون‌و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است.
میانگین قیمت سبد محصولات ایران خودرو هم درسال‌جاری ۱۰۷ میلیون تومان افزایش یافته است. یعنی اینکه برای خرید یک سبد از محصولات ایران خودرو در سال‌جاری به قیمت کارخانه باید ۲۴۷ میلیون تومان بیشتر از پارسال پرداخت شود. همچنین نرخ فروش محصولات سایپا نیز در ۸ماه سال‌جاری ۴۳ درصد نسبت به پارسال افزایش یافته است.