جامعه ۲۴ ، هر کودکی بالاخره یک روز به سن بلوغ می‌رسد، یکی زودتر و یکی دیرتر اما آنچه حائز اهمیت است نحوه رفتار و برخورد والدین با حس کنجاوی کودکانِ به بلوغ رسیده با کنجکاوی‌های جنسی و هدایت آن در مسیر درست است.
نحوه برخورد والدین با دوران بلوغ فرزندان و نحوه پاسخگویی به نوجوانان به‌ویژه درباره مسائل جنسی و جنسیتی حائز اهمیت بسیار بوده و حتی می‌تواند بر ویژگی‌های روانی و طرز تفکر فرد در دوران بزرگسالی و نگاه او نسبت به این موارد تاثیر بسیار بگذارد.
دکتر فاطمه آذرتاش، مشاور خانواده و مدیر تیم تخصصی سلامت جنسی انجمن ازدواج و خانواده کشور در اینباره می‌گوید: حرف زدن والدین با فرزندان درباره مسائل مربوط به دوران بلوغ بسیار مهم است، زیرا طی این گفت و شنود است که اگر فرزند در دوران بلوغ با مشکلی به لحاظ تغییر ویژگی‌های جسمی و جنسی مواجه شد می‌تواند بدون خجالت با آن‌ها در میان بگذارد.
وی با بیان اینکه متاسفانه والدین در این خصوص با فرزندانشان صحبت نمی‌کنند، ادامه می‌دهد: والدین می‌ترسند که در صورت صحبت با فرزندشان او به بلوغ زودرس برسد این درحالیست که بهتر است پیش از اینکه فرزندان به بلوغ برسند والدین درباره مسائلی که در زمان بلوغ برای بچه‌ها اتفاق می‌افتد مانند بزرگ‌شدن اندام‌های بدن، زبرشدن مو‌های بدن، ترشح هورمون‌ها و تعریق زیاد و مداوم، اطلاعات لازم را در اختیارشان بگذارند، زیرا در غیر این‌صورت فرزندان با رسیدن بلوغ و تغییرات جسمانی و روانی شوکه می‌شوند و کنجکاوی‌های خود را از منابع نامناسب برآورده می‌کنند.
با بچه‌ها درباره بلوغ صحبت کنید
مدیر تیم تخصصی سلامت جنسی انجمن ازدواج و خانواده کشور می‌افزاید: برخی والدین به اشتباه می‌گویند وقتی بچه به بلوغ رسید با او صحبت می‌کنیم درحالی‌که باید پیش از بلوغ اقدام به صحبت و اطلاع‌رسانی کنند. آگاهی‌رسانی به فرزندان درباره این موارد باعث می‌شود که فرد در زمان مواجهه با شرایط به دلیل آگاهی قبلی استرس کمتری داشته باشد. برخی والدین تصور می‌کنند که بچه‌ها از همه چیز سر در می‌آورند درحالی‌که مطالعات نشان داده است که حتی در کشور‌های غربی نوجوانان هنوز بسیاری از مسائل ابتدایی را درباره موضوعات جنسی یا بلوغ خود نمی‌دانند. برخی والدین هم بر این باورند که این سنین برای کسب آمادگی جنسی زود است و گفتن این موارد فرزندان را دچار بلوغ زودرس می‌کند. این باور‌های غلط مانع از شکل‌گیری گفتگو میان والدین و فرزندان درخصوص این مسائل می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه اگر لوازم تزئینی منزل مانند تابلو یا مجسمه زن یا مرد عریان می‌تواند باعث بلوغ زودرس جنسی شود؟ می‌گوید: اگر فرزند از همان کودکی با این اشیا بزرگ شده و آن‌ها را دائم دیده باشد مساله‌ای برایش سوال‌برانگیز و عجیب نیست، اما اگر بچه ناگهان اینگونه مجسمه‌ها راببیند ممکن است برایش سوال ایجاد شود و کنجکاوی کند که این مساله هم با ارتباط خوبی که بین والدین و فرزندان وجود دارد قابل حل است و موجب بلوغ زودرس نمی‌شود.
این مشاوره خانواده با اشاره به عقاید و ارزش‌های متفاوت در خانواده‌ها عنوان می‌کند: نوع برخورد والدین و اینکه آن‌ها چگونه درباره مسائل جنسی و جنسیتی با فرزندان صحبت کنند بسیار مهم است. وقتی بچه در سن ٣ تا ٥ سالگی از والدین می‌پرسد که با خواهر یا برادرش چه تفاوتی دارد و آگاهی درباره تفاوت جسمی و روانی میان زن و مرد را از سوی والدین دریافت می‌کند مشکلی ایجاد نشده و کودک مطمئن می‌شود که هر جا با سوالی روبرو شد می‌تواند بدون دغدغه و شرمساری پاسخ را از والدین دریافت کند.
به گفته آذرتاش وقتی بچه به تماشای فیلم پورن می‌نشیند، صحنه‌های جنسی می‌بیند یا اینکه مجله‌هایی با محتوای جنسی را مطالعه می‌کند ممکن است دچار تحریک شده یا سوال‌هایی برایش ایجاد شود. البته این نکته مهم است که چه چیزی به ذهن بچه منتقل می‌شود. فرزندان به خصوص تا سنین کمتر از ۸ سال نمی‌توانند این مسائل را تجزیه و تحلیل کنند و برایشان سوال است که چرا هم‌آغوشی رخ می‌دهد آیا پدر و مادر نسبت به یکدیگر خشونت می‌ورزند، یا زنی که در فیلم پورن حضور دارد مورد خشونت قرار گرفته است؟
بیشتر بخوانید: با دوران بلوغ فرزندتان بیشتر آشنا شوید
وی می‌گوید: اگر والدین درباره روابط میان پدر و مادر صحبت کرده و بگویند که والدین با یکدیگر هم‌آغوشی داشته و این هم آغوشی برایشان لذت‌بخش است و همدیگر را دوست دارند، بچه اگر صدایی از اتاق خواب هم بشنود احساس نمی‌کند که مادر مورد خشونت قرار گرفته و بین والدینش نزاعی در جریان است.
تفسیر کودکان از مسائل جنسی متفاوت و آسیب‌رسان است
این مشاور خانواده درباره اینکه اگر فرزند فیلم پورن مشاهده کرد یا با محتوای جنسی مواجه شد، والدین باید چه برخوردی با موضوع داشته باشند؟ بیان می‌کند: بد سرپرستی والدین از فرزندان می‌تواند مشکل‌ساز شود، این مساله باعث می‌شود که والدین یک فیلم یا مجله با چنین محتوایی را ندانسته در دسترس قرار داده و یا اینکه گوشی حاوی چنین محتوا‌هایی را به دست فرزند می‌دهند، بچه در زمان تنهایی به راحتی به آن دست یافته و آن را مشاهده کند بنابراین باید حواس والدین نسبت به این مسائل جمع باشد. وقتی کودک ما چنین مسائلی را می‌بیند، چون نمی‌تواند آن را تفسیر و تجزیه کند فکرش به هزار راه می‌رود، زیرا تعبیر و تفسیر کودک از مشاهده چنین صحنه‌هایی نسبت به تعبیر و تفسیر‌های یک شخص بزرگسال بسیار متفاوت است. این تعبیر و تفسیر‌ها می‌تواند آثار جبران‌ناپذیری بر کودک بگذارد.
وی ادامه می‌دهد: گاهی مشاهده می‌کنیم کودک بعد از مشاهده چنین صحنه‌هایی در خواب کابوس می‌بیند چرا که شرایط روانی کودک نمی‌تواند چنین صحنه‌هایی را هضم و تفسیر کند. در فیلم‌های پورن صحنه‌های خشونت‌آمیزی وجود دارد، وقتی کودک چنین صحنه‌ای می‌بیند تعجب کرده و این سوال برایش پیش می‌آید که چرا باید بزرگسالان چنین رفتار‌هایی با هم داشته باشند. این مساله می‌تواند آسیب‌های زیادی برای فرزندان‌مان ایجاد کند به این دلیل که کودک چنین صحنه‌هایی را بار‌ها در ذهن خود تداعی می‌کند و این اتفاق هم باعث تقویت چنین موضوعاتی در ذهن او می‌شود. حتی وقتی چنین کودکی به بلوغ می‌رسد این صحنه‌ها را به عنوان یک داده بار‌ها در ذهنش تکرار می‌کند این مساله هم باعث ایجاد یک الگو یا رفتار جنسی در بزرگسالی می‌شود.
آنطور که مدیر تیم تخصصی سلامت جنسی انجمن ازدواج و خانواده کشور می‌گوید رفتار مناسب در چنین مواقعی آن است که والدین اولا اطلاعات کافی درباره اینکه کودک چه فیلمی دیده است کسب کنند در مرحله بعد به او بگویند متوجه شده‌اند که چنین فیلمی دیده است و از فرزندشان بپرسند که برداشت خود را درباره فیلم‌ها برایشان توضیح دهد. در مرحله بعد والدین باید به او توضیح دهند که صنعت پورنوگرافی سعی می‌کند برای کسب سود فیلم‌های خصوصی را به فروش برساند به همین دلیل هم رفتار‌های نادرستی و خشنی را در این فیلم‌ها به نمایش می‌گذارد درحالی‌که اصلا چنین روابطی میان زن و مرد عادی وجود ندارد، بلکه زن و مرد در کنار یکدیگر هستند و همدیگر را در آغوش کشیده و لذت می‌برند این مساله را باید برای بچه‌ها به خوبی توضیح بدهیم.
وی با تاکید بر اینکه مشاهده فیلم‌های پورن برای بزرگسالان هم به لحاظ روانی آسیب‌زاست، عنوان می‌کند: مشاهده مداوم این فیلم‌ها باعث اعتیاد شده به نحوی که هر بار بعد از مشاهده چنین فیلم‌هایی فرد احساس تشویش، نگرانی و اضطراب می‌کند. در واقع مشاهده این فیلم‌ها آثار مخربی بر مغز و روان فرد بزرگسال می‌گذارد. وقتی این فیلم‌ها چنین تاثیری روی بزرگسالان می‌گذارد تاثیر آن‌ها روی کودکان و نوجوانان چند برابر بوده و به شدت تنش‌زاست بنابراین فرزند باید بداند که اولا این فیلم‌ها بر اساس واقعیت نیست و روابط زن و شوهر در حالت نرمال به این صورت نیست. در غیر این صورت ممکن است بچه با این تصور که رابطه والدین او هم به همین شکل است از آن‌ها تصور بدی پیدا کرده و از آن‌ها زده شود.
خوداکتشافی را با خودارضایی اشتباه نگیرید!
این مشاوره خانواده درباره خودارضایی در نوجوانان نیز می‌گوید: خود ارضایی می‌تواند بیمارگون باشد، یعنی افرادی که کنترلی بر خودارضایی خودشان ندارند، افکار وسواسی برای انجام خودارضایی به سراغشان می‌آید و موجب می‌شوند که فرد نتواند به کار‌های روزمره مانند درس خواندن، شغل و روابط بین فردی اش برسد یعنی این مساله در فعالیت‌های روزانه او تداخل ایجاد می‌کند. در خودارضایی افراطی خیال‌پردازی‌های جنسی شکل وسواسی به خود می‌گیرد. به این معنا که فرد برای آرام کردن نگرانی‌ها و افکار مزاحم خود مجبور به خیال‌پردازی جنسی همراه یا بدون خودارضایی می‌شود.
آذرتاش تصریح می‌کند: پس از انجام این خیال‌پردازی‌ها شخص احساس گناه کرده و دچار تنش می‌شود؛ اما به خاطر حالت وسواسی دوباره دست به خیال‌پردازی می‌زند و این دور باطل ادامه پیدا می‌کند. برخلاف تصورات عموم مردم، کسی که خودارضایی افراطی دارد، الزاما تمایلات جنسی شدیدی ندارد. این عمل نیاز روانی دیگری را برآورده می‌کند و بنابراین نیاز به درمان روان‌شناختی و اعتیاد دارد؛ بنابراین مسائل روان‌شناختی حول این رفتار نیاز به درمان حرفه‌ای و محیط بازتوانی دارد. این شرایط به همان نوع درمانی نیاز دارد که هر نوع اعتیاد دیگر به آن احتیاج دارد.
به گفته وی، این موضوع درباره کودکان متفاوت است به این معنی که کودکان به‌ویژه در سنین ۳ تا ۵ سالگی مرتب در حال کشف خود بوده و بدن خود را لمس می‌کنند در واقع خوداکتشافی یکی از روند‌های رشد کودک است و نباید با خودارضایی اشتباه گرفته شود این موضوع به شکلی دیگر درخصوص نوجوانان هم وجود دارد.
مدیر تیم تخصصی سلامت جنسی انجمن ازدواج و خانواده کشور بر این نکته نیز تاکید می‌کند که والدین نباید ناگهانی وارد حریم فرزندان شوند و ضروری است که به حریم او احترام بگذارند. شاهد والدینی بوده‌ام که وقتی فرزندشان به حمام می‌رود یواشکی او را کنترل می‌کنند تا متوجه شوند که او چه می‌کند یا در اتاق او دوربین می‌گذارند یا یواشکی در اتاق را باز کرده و بچه را چک می‌کنند گاهی حتی به این نکته که دست بچه زیر پتو یا روی پتوست هم مشکوک می‌شوند؛ این نوع رفتار‌ها به معنای تجاوز به مرز‌های فرزندان‌مان است. باید به صورت غیر مستقیم فرزندان را مدیریت و کنترل کنیم، اما از انجام رفتار‌هایی که به حریم کودک و نوجوان تجاوز می‌کند خودداری کنیم.