اقتصاد ۲۴- کمبود و گرانی روغن و فیلتر، موجب رواج عرضه محصولات زیرپلهای و تقلبی، البته به نام برند‌های مشهور خارجی، آن‌هم با قیمت‌های بالا، در بازار خدمات پس از فروش خودرو شده است.
مشاهدات میدانی در بازار خدمات پس از فروش خودرو حاکی است: تنوع خودرو‌ها و گستردگی قطعات و لوازم مصرفی مورد نیاز آن، بازار لوازم یدکی خودرو را، به‌خصوص پس از تنگنا‌های تخصیص ارز و تحریم‌های اقتصادی، با چالش‌های جدی مواجه کرده است. بازار تولید و عرضه فیلتر‌های بی‌کیفیت یا انواع روغن موتور‌های زیرپلهای داغ شده است.
روغن موتور‌های تقلبی، که در برخی موارد با استفاده از چسب و کتیرا تولید شده‌اند، در بسته‌بندی برند‌های مشهور اروپایی در بازار عرضه می‌شوند. سهم بازار انواع فیلتر و روغن موتور‌های تقلبی، به‌خصوص پس ازممنوعیت واردات، به‌شدت افزایش یافته است و محصولات زیرپلهای عمدتا به نام برند‌های مشهور خارجی به‌صورت انبوه در بازار عرضه می‌شود.
از کمبود وگرانی تا افزایش سهم بازار روغن تقلبی
رئیس اتحادیه فروشندگان لاستیک، روغن، فیلتر، پنجرگیران و فیلترسازان تهران گفت: کاهش ۳۰ درصدی عرضه و افزایش ۴۱ درصدی قیمت روغن موتور، از ابتدای امسال، عامل اصلی افزایش سهم محصولات تقلبی در بازار بوده است. به‌گفته داوود سعادتی نژاد، این نوع محصولات عمدتا با نام برند‌های خارجی در بازار عرضه می‌شود. او افزود: نرخ انواع فیلتر روغن، بنزین و هوا در سال ۹۹ تا ۳ بار به میزان ۱۰، ۲۰ و ۳۰ درصد افزایش یافت. گرانی این اقلام موجب افزایش تمایل مشتریان به استفاده از روغن و فیلتر‌های ارزان قیمتی شده که اتفاقا از استاندارد مناسبی هم برخوردار نیستند.
او با بیان اینکه در بازار فیلتر هوای خودرو‌ها نیز متأسفانه شاهد رشد عرضه تولیدات زیرپلهای غیراستاندارد هستیم، گفت: کمبود روغن موتور هم به معضلی بزرگ برای انجام به موقع سرویس‌های دوره‌ای زمستانه خودرو تبدیل شده است. برای رفع این نابسامانی باید مجموع موجودی نمایندگی‌های رسمی عرضه‌کننده روغن موتور در سامانه جامع تجارت ثبت شود.
بر این اساس توزیع روغن در تعویض روغنی‌ها به‌عنوان حلقه آخر استفاده از روغن موتور نیز تنها با دریافت کد شناسه مقدور خواهد بود. او افزود: کارخانه‌ها از عرضه روغن به تعویض روغنی‌ها خودداری می‌کنند، عرضه قطره چکانی موجب کمبود روغن موتور شده است.
او گفت: افت ۳۰ درصدی عرضه و افزایش قیمت روغن موتور موجب شده گرایش به سمت استفاده از روغن موتور‌های ارزان، اما بی‌کیفیت افزایش یابد. سعادتی نژاد، در مورد وضعیت بازار فیلتر روغن، بنزین و هوا، گفت: در زمینه فیلتر روغن ۳ تا۴ کارخانه معتبر نیاز بازار را تامین می‌کنند، اما در مورد فیلتر هوا متأسفانه شاهد عرضه تولیدات زیرپلهای و بی‌کیفیت و غیراستاندارد در بازار هستیم اگرچه ۵ کارخانه معتبر در این بازار محصولات خود را عرضه می‌کنند، اما قیمت کمتر فیلتر‌های هوای غیراستاندارد موجب اقبال برخی مشتریان به خرید اینگونه اقلام شده است. او افزود: قبلا فیلتر هوا به‌صورت فله‌ای از طریق قاچاق وارد و در کشور بسته بندی و عرضه می‌شد، اما اکنون جلوی این شیوه عرضه فیلتر‌های بی‌کیفیت گرفته شده است.
از تغییر نام و نشان تا بسته بندی جعلی
نایب‌رئیس هیأت مدیره انجمن فیلتر سازان با بیان اینکه میزان عرضه روغن موتور‌های تقلبی در بازار زیادشده، گفت: این روغن موتورها با نام‌های جعلی و به نام برند‌های معتبر خارجی و ایرانی، در بازار عرضه می‌شود. محسن آرمند زاده، افزود: برخی افراد سودجو با جمع‌آوری روغن‌های سوخته آن را در کارگاه‌های زیر زمینی با رنگ مخلوط می‌کنند، این کالا‌ها پس از بسته بندی و نصب برچسب‌های جعلی در بازار عرضه می‌شود. او با بیان اینکه امکان شناخت روغن موتور‌های تقلبی برای عامه مردم وجود ندارد، گفت: مشتریان برای تعویض روغن خودرو باید روغن موتور مناسب را از مراکز معتبر خریداری و به هنگام تعویض روغن از آن استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: افزایش ۴۱ درصدی قیمت روغن موتور از روز دوشنبه
آرمند‌زاده گفت: عرضه فیلتر‌های تقلبی و زیرپلهای در بازار زیادشده است. برخی افراد سودجو فیلتر‌های یونیک و سرکان ایرانی را می‌خرند و با جعل برچسب و به نام برند‌های مشهور اروپایی و حتی آمریکایی، مثلا فیلتر پرفلکت فرانسوی در بازارعرضه می‌کنند. او افزود: اگر به بازار مراجعه کنید می‌بینید عرضه فیلتر‌های برند‌های مشهور اروپایی زیادشده، اما باید بدانید به‌دلیل تحریم اصلا چنین فیلتر‌هایی وارد کشور نمی‌شود در واقع فروشندگان برای فیلتر‌های قلابی و بی‌کیفیتی که در شور آباد و خاتون آباد، بدون نظارت، تولید می‌شود، هزینه ۳ برابری می‌پردازند و فکر می‌کنند فیلتر خارجی خریده‌اند.
آرمند‌زاده با اشاره به اینکه از ۱۵ماه پیش واردات فیلتر روغن، هوا و بنزین، ممنوع شده است، گفت: این روز‌ها تعویض روغنی‌ها مملو از انواع فیلتر‌های تقلبی است. او افزود: ۹۰ درصد فیلتر‌ها در داخل تولید می‌شود و واردات ممنوع است، اما خیابان قزوین تهران مملو از فیلتر‌های خارجی است که یا به‌صورت قاچاق وارد شده‌اند یا در کارگاه‌های زیرپلهای تولید شده‌اند و با قیمت فیلتر‌های اصلی خارجی به مشتریان فروخته می‌شود. آرمند‌زاده تأکید کرد: ۵۰ درصد فیلتر‌های عرضه شده در بازار تقلبی است.
با گذری به تعویض روغنی‌های سطح شهر تهران شاهد عرضه فیلتر‌های ساخت کشور‌هایی مانند کره و فرانسه هستیم، اما هیچ‌کس پیگیر نیست که این فیلتر‌ها با وجود ممنوعیت واردات چگونه وارد و به راحتی عرضه می‌شود.
مقابله با روغن‌های تقلبی توسط برند‌های داخلی
کارشناس اجرای استاندارد‌های اداره کل استاندارد استان تهران در مورد رواج عرضه فیلتر و روغن‌های زیرپلهای در بازار گفت: فیلتر‌های بی‌کیفیت به ۲ دسته تقسیم می‌شود، برخی فیلتر‌هایی هستند که براساس استاندارد تولید می‌شوند، اما با تقلب در بسته بندی، به نام فیلتر‌های خارجی، فروخته می‌شوند.
نیما دانشمند، افزود: بخش دیگری از فیلتر‌های تقلبی موجود در بازار، به محصولات بی‌کیفیت و زیرپلهای مربوط است که با نام و نشان و در بسته محصولات برند‌های خارجی به بازار عرضه می‌شود. او افزود: متأسفانه مصرف‌کنندگان ایرانی که مالک خودرو‌های خارجی مانند بنز، بی‌ام‌و، کیا و هیوندایی هستند عمدتا ترجیح می‌دهند از فیلتر و روغن خارجی حتی با چند برابر قیمت استفاده کنند درحالی‌که اکنون فیلتر خارجی در بازار نداریم.
دانشمند تأکید کرد: باید مصرف‌کننده آگاه باشد که درصورت استفاده از فیلتر و روغن ایرانی امکان دریافت خسارت به‌دلیل استفاده از کالا‌های نامرغوب وجود دارد، اما با استفاده از فیلتر‌های خارجی، مشخص نیست مشتری باید از چه‌کسی خسارت بگیرد. کارشناس اجرای استاندارد‌های اداره کل استاندارد استان تهران در مورد روغن موتور‌های تقلبی نیز گفت: عرضه‌کنندگان این نوع روغن موتورها، با خرید ظروف خالی روغن موتور‌های خارجی، از تعویض روغنی‌ها، روغن‌های تقلبی را در بسته بندی برند‌های مشهور خارجی، عرضه می‌کنند، متأسفانه امکان شناخت این نوع روغن‌ها برای مصرف‌کننده وجود ندارد.
دانشمند، افزود: هیچ آمار دقیقی از سهم بازار این روغن موتور و فیلتر‌های تقلبی در ایران وجود ندارد، اما میزان استفاده از این محصولات تقلبی در خودرو‌های ایرانی مانند پراید و پژو ناچیز، اما در خودرو‌های خارجی آسیایی و اروپایی بیشتر است. او گفت: سازمان ملی استاندارد بر حوزه فیلتر‌ها نظارت می‌کند، اما برخورد با روغن موتور‌های تقلبی، در سطح بازار، بر عهده این سازمان نیست. او افزود: ۹۹ درصد فیلتر‌های خارجی موجود در بازار، با کیفیت‌های مختلف، از چین قاچاق و با جعل برند و برچسب، به نام محصولات کره‌ای و اروپایی عرضه می‌شود.