اقتصاد ۲۴- میرا قربانی‌فر: سخنان حجت الاسلام سید احمد علم‌الهدی در نمازجمعه هفته اخیر بار دیگر حواشی بسیاری را به وجود آورد. البته که سید احمد علم الهدی بار‌ها با خطبه‌های نمازجمعه خود توانست حاشیه هایی، چون مساله دوچرخه سواری زنان، صحبت‌های وی درباره سوفیا لورن و ... بسیاری موارد دیگر بار‌ها حاشیه ساز شده است.
این بار نوبت، اما به بلوای چلوکباب و حقوق کارگران و دلار در نمازجمعه هفته قبل مشهد رسیده است. ظهر رو جمعه گذشته ۱۷ دی ماه، علم الهدی در حرم رضوی و در بخشی از سخنانش در خطبه‌های نماز جمعه اظهار کرده است که: «برخی می‌گویند یک روزی آمریکا مملکت ما را گرفته بود و دلار هم هفت تومان بود؛ آمریکا را بیرون کردیم و امروز دلار به ۲۰ و چند هزار تومان رسیده است. آن روز که دلار هفت تومان بود، یک کارگر با یک سوم مزد روزانه خود، برای ناهار چیزی بیشتر از نان، پنیر و انگور نمی‌توانست بخورد؛ در حالی که امروز یک کارگر با یک‌سوم مزد روزانه خود برای ناهار حداقل یک چلوکباب می‌تواند بخورد. اگر شما اهل شکم و معیشت هستید و قیمت دلار را ملاک ارزیابی وضعیت نظام قرار می‌دهید و اقتدار جهانی و توانمندی‌های نظامی جمهوری اسلامی به طوری که دنیای استکبار از موشک آن می‌ترسد را ملاک ارزیابی قرار نمی‌دهید، حداقل شکم آن روز را با شکم امروز مردم مقایسه کنید.»
واکنش‌ها به چلوکباب خوردن با یک سوم حقوق روزانه
این سخنان، اما با واکنش جدی مواجه شد و حتی کار به محاسبه حقوق روزانه و ضرب و تقسیم رسید.
این که اگر حقوق کارگر را بر اساس پایه وزارت کار ماهیانه دو میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در نظر بگیریم و با میانگین روزانه ۸۵ هزار تومان و با یک سوم آن که حدود ۲۸ هزار تومان می‌شود چطور می‌شود چلوکباب خورد؟ آیا علم الهدی اصلا از قیمت گوشت و برنج در این کشور خبر دارد؟
این در حالی است که در آخرین قیمت‌های به روز رسیده قیمت هر کیلو برنج از ۵۰ تا ۸۰ هزار تومان اعلام شده است و گوشت گوسفندی هر کیلو ۱۲۴ هزار تومان و گوشت گوساله هر کیلو حدود ۱۴۷ هزار تومان قیمت دارد، چلوکبابی که با ۲۸ هزارتومان تهیه شود، فارغ از هزینه روغن و پخت و ... چطور امکان پذیر خواهد بود؟
بیشتر بخوانید: کاهش ۷۰ درصدی فروش در چلوکبابی‌ها
سخنان علم الهدی در ادامه حتی واکنش عبدالرضا داوری، مشاور سابق احمدی‌نژاد رانیز درپی داشت و وی در توئیتر خود قیمت چلوکباب و حقوق کارگر را مقایسه کرد و نوشت: در سال ۱۳۵۷:
حداقل حقوق روزانه کارگران: ۲۱۰ ریال
قیمت چلوکباب کوبیده: ۵۰ ریال
در سال ۱۴۰۰:
حداقل حقوق روزانه کارگران: ۸۹۰ هزار ریال
قیمت چلوکباب کوبیده: ۶۱۰ هزار ریال
یک کارگر در سال ۱۳۵۷ با حداقل حقوقش چهار پرس و در سال ۱۴۰۰ یک پرس چلوکباب کوبیده می‌خرید.
داوری در این توئیت با محاسبه قیمت‌ها، اظهارات علم‌الهدی را اینطور زیر سوال برده که الان با یک سوم حقوق کارگر نمی‌توان چلوکباب خرید، اما برعکس در سال ۵۷ کارگر با حداقل حقوق یک روز می‌توانست چهار پرس چلوکباب بخرد.
البته کافی بود که کسی از دفتر حجت الاسلام علم الهدی تنها یک جستجوی ساده در استارتاپ‌های سفارش آنلاین غذا انجام می‌داد و به ایشان نیز اطلاع می‌داد که قیمت یک پرس چلوکباب (ارزان‌ترین نوع چلوکباب ها) کمتر از ۵۵ هزار تومان نیست.
مقایسه با یک دهه پیش و نه دهه ۵۰
در این میان برخی نیز با نگاهی خوشبینانه گفتند که علم الهدی قصد داشته بگوید که اگر افزایش قیمت دلار از ۷ تومان به ۲۷ هزار تومان طی ۴۳ سال را می‌بینید افزایش دستمزد‌ها از ۷۵۰ تومان در ماه به دو میلیون و ۱۰۰ هزار تومان را نیز ببینید.
این در حالی است که در سال ۵۷ به گزارش «خبرآنلاین» دستمزد روزانۀ کارگر غیر استخدامی و مشخصا کارگر سادۀ ساختمانی رقمی در ۷۵ تومان بود و قیمت مرغ نیز هر کیلو ۱۰ تومان بوده است. یعنی با پول یک روز کار، کارگر می‌توانست ۷ کیلو مرغ بخرند. اکنون هم روزی ۲۰۰ هزار تومان است و می‌توان مقایسه کرد چند کیلو مرغ می‌توان با آن خرید. نکتۀ مورد نظر، اما این نیست. این است که کارگران اعم از استخدامی و غیر استخدامی معیار نبودند، چون سطح رفاه آنان پایین‌تر بود. بلکه کارمند متوسط معیار بود و هست. حقوق ماهانه کارمند متوسط هم ۴۰۰۰ هزار تومان بود که بر اساس دلار ۱۰ تومان (و نه ۷ تومان) می‌شد ۴۰۰ دلار. با این وصف بر پایۀ دلار کارمند متوسط امروز باید ماهانه ۱۰ میلیون تومان دریافت کند. می‌کند؟
با حقوق‌های قبل چند سکه می‌شد خرید و حالا چند سکه نمی‌شود خرید؟
از سوی دیگر به این نکته باید توجه کرد که قیمت سکۀ تمام ۴۲۰ تومان بود. اگر ۴۰۰ تومان هم درنظر بگیریم کارمند متوسط می‌توانست ۱۰ سکه بخرد. اکنون می‌تواند؟ سکه اکنون حدود ۱۱ میلیون تومان است و کدام کارگر و کارمند در ماه نه ۱۰ سکه که حتی می‌تواند یک سکه خریداری کند؟
از سوی دیگر سرانه مصرف گوشت قرمز در سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته است که این خود نشان می‌دهد وضعیت تا چه حد اسفبار است.
بحران کاهش مصرف مواد غذایی در خانواده‌های ایرانی
این در حالی است که برای مقایسه عدم توان خانواده‌های ایرانی برای خرید پروتئین لازم نیست دست به مقایسه بین سال‌های دهه ۵۰ و دهه ۹۰ بزنیم بلکه کافی است تنها وضعیت و توان خرید خانواده‌های ایرانی را در یک دهه اخیر با هم مقایسه کنیم.
اکنون سرانه مصرف گوشت، اما از ۱۲ کیلو در اواخر دهه ۸۰ به رقمی زیر ۶ کیلو در سال رسیده است. داده‌های مرکز آمار که در مرداد سال ۱۴۰۰ منتشر شده نشان می‌دهد که سرانه مصرف آبزیان طی یک دهه اخیر کاهش ۵۰ درصدی داشته است به طوری که از ۴ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰ به ۲ کیلوگرم در سال ۹۹ کاهش یافته است و سرانه مصرف گوشت قرمز نیز طی همین یک دهه اخیر با کاهش ۴۶ درصدی مواجه شده و از ۱۳ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰ به ۷ کیلوگرم در سال گذشته کاهش یافته است.
سرانه مصرف قند و شکر طی یک دهه اخیر به میزان ۳۳ درصد کاهش یافته و از ۲۴ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰ به ۱۶ کیلوگرم در سال ۹۹ رسیده است.
چلوکبابی علم الهدی کجاست؟
حال تصور کنید زمانی که علم الهدی از قیمت پرس چلوکبابی سخن می‌گفت که قیمت آن ۲۸ هزار تومان باشد، آن چنان در اذهان بدیهی به نظر می‌رسید که همه تنها به سراغ نوعی از چلوکباب رفتند که آن را «چلوکباب کوبیده» می‌دانند. یعنی با این ارقام برنج و گوشت قرمز کسی سراغ انواع دیگر چلوکباب، چون سلطانی و برگ نرفت، اما کافی است سری به ارقام این غذا‌ها در استارتاپ‌های توزیع غذا بزنید تا با رقم‌های عجیبی مواجه شوید، رقم‌هایی که حتی اگر آن‌ها را تقسیم بر ۳ نیز بکنیم، هم چنان تقریبا تمام حقوق یک کارگر در یک روز را شامل می‌شود و در ادامه تعدادی از این ارقام را نیز می‌توانید در تصاویر مشاهده کنید.
شاید بعد از دیدن این ارقام تنها گزینه‌ای که بتوان برای این سخنان علم الهدی (که مدعی شد یک کارگر با یک سوم حقوقش می‌تواند یک پرس چلوکباب بخورد) متصور شد، این باشد که ایشان مدت هاست خرید نکرده اند و از قیمت‌های نجومی مایحناج غذایی و انواع پروتئین‌ها و شیر و ماست به کل در بازار بی خبر هستند، چون اگر غیر از این گزینه باشد دیگر باید از ایشان آدرس چلوکبابی مدنظر را پرسید، شاید چلوکبابی حوالی منزل وی است که به این قیمت چلوکباب می‌فروشد!