اقتصاد ۲۴- ارز دیجیتال یا Cryptocurrency یک فرم از پول الکترونیکی است که از یک فناوری غیرمتمرکز استفاده می‌کنند که به کاربران امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت‌نام یا استفاده از بانک‌ها و سازمان‌های واسطه می‌دهند. زمانی که صحبت از ارز‌های دیجیتال در کشور ما هم داغ شد، مسوولان حوزه ارتباطات، از پیاده‌سازی آزمایشی نخستین ارز دیجیتالی کشور توسط پست‌بانک و عرضه به نظام بانکی برای تأیید خبر دادند.
با وجود این، کارشناسان حوزه بانکداری الکترونیک معتقدند اولا رمزارز بومی فارغ از اینکه چه ماهیتی داشته باشد، عبارت غلطی است، زیرا ارز یعنی واحد پولی خارجی، بنابراین وقتی کلمه‌ی بومی به آن اضافه شود، عبارت را دچار اشتباه می‌کند. اما اینکه بخواهند پول ریال را به صورت توکن‌هایی تولید کرده و در اختیار مردم قرار دهند که معامله روزانه انجام دهند، ذاتاً کار بدی نیست. مثل اینکه در کیف پول نرم‌افزاری موبایل، ۱۰۰ هزار واحد ریالی باشد که بتوان از آن استفاده کرد.
پول مجازی بومی، خدمت نوینی نیست
از طرفی، به اعتقاد این کارشناسان، جنبه فناورانه پول مجازی بومی آنقدر جذاب نیست که خدمت نوینی باشد، درواقع اگر ما توکنی در اختیار مردم قرار دهیم که هر توکن معادل یک ریال است، نه پایین و نه بالا می‌رود و دیگر ارزی نیست، بلکه همان پول ریالی به صورت الکترونیکی است که جذابیت فناوری و سرمایه‌گذاری ندارد؛ بنابراین پول مجازی داخلی پایه ریال بر بستر بلاک‌چین به خاطر سهولت انتقال بین مردم، نه جایگاهی از نظر فناوری دارد و نه جایگاهی از نظر ارزش سرمایه‌گذاری دارد و از آن استقبال نمی‌شود.
با وجود این اخیرا، از سوی بانک مرکزی، اینطور عنوان شده که توان بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز افزایش یافته است و رمزارز ملی در آینده نزدیک به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی خواهد شد. البته پس از آن سید ابوطالب نجفی - مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک- اعلام کرد که در بانک مرکزی هم سندی در خصوص رمزپول تدوین شده و به نظر می‌رسد این پروژه سال آینده به بلوغ می‌رسد. البته او تاکید کرد که مساله پروژه رمزپول فقط تبدیل ریال به فرم دیجیتال نیست بلکه باید ابعاد اقتصادی، اجتماعی، حقوقی و ریسک‌ها را نیز درنظر بگیریم که این مساله نیازمند مطالعات سنگین است.
فاز آزمایشی رمزپول بانک مرکزی به‌زودی راه‌اندازی می‌شود
همچنین مهران محرمیان - معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، روز گذشته در حاشیه هفتمین همایش مالی اسلامی، درباره رمزارز‌ها اظهار کرد: رمزارز پدیده‌ای است که مرزشناس نیست، اما فرض بر این است کسی که در خارج از کشور می‌خواهد برای واردات از رمزارز‌های استخراج‌شده داخل کشور استفاده کند، منعی ندارد و مصوبه هیئت وزیران را هم دارد. بانک‌های مرکزی برای حل تناقض بین تمرکززدایی که در ذات رمزارزهاست و از طرف دیگر در بحث حاکمیت پولی کشورها، راهکار رمز پول ملی کشور‌های مختلف را مطرح کردند که بیشتر بانک‌های مرکزی دنیا در حال بررسی این موضوع هستند.
او همچنین درباره پروژه ارز دیجیتال ملی ایران، با نام «رمزریال» توضیح داد: در بانک مرکزی ایران این موضوع از چند سال پیش مد نظر قرار گرفته و امور فنی آن هم انجام شده و خوشبختانه مقررات آن در شورای پول و اعتبار هم به تصویب رسیده است. در نتیجه به‌زودی شاهد اجرایی‌شدن فاز آزمایشی رمزپول بانک مرکزی جمهوری اسلامی به عنوان «رمزریال» خواهیم بود. استفاده رمزریال برای عموم مردم خواهد بود و کارکرد آن مانند اسکناس است؛ اما در فضای دیجیتال منتشر خواهد شد.
بیشتربخوانید:غیرممکن است دولت‌ها بتوانند رمزارز‌ها را نابود کنند!
با وجود این به نظر می‌رسد برخی کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات، چندان نگاه مثبتی به پروژه رمزارز بومی ندارند و می‌گویند پنج سال است که فعالان بخش خصوصی درخواست داده‌اند در این حوزه مقررات‌گذاری شود و هنوز این حوزه بلاتکلیف مانده است.
ریال دیجیتالی همین حالا هم در کیف‌پول افراد وجود دارد
رضا قربانی - رییس کمیسیون فین‌تک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران- در پاسخ به این پرسش که آیا رمزارز ملی می‌تواند منجر به توسعه فرهنگ حداقلی در حوزه رمزارز شود یا خیر، گفت: رمزارز ملی هیچ تاثیری در توسعه فرهنگ کریپتو نخواهد داشت. ما هر فعالیتی را که شروع می‌کنیم اولین سوال این است که چرا قصد انجام آن را داریم؟ آن‌ها در پاسخ می‌گویند که قصد ایجاد ریال دیجیتالی دارند و این در حالی است که ریال دیجیتالی همین الان در کیف‌پول‌ها و کارت‌های بانکی افراد وجود دارد. این ریال قرار است چه تفاوتی داشته باشد؟
او همچنین با اشاره به اینکه در دنیا پشت ارز‌های دیجیتال طلا، فلزات گرانبها، دلار یا ارز‌های ارزشمند است، با بیان اینکه دیجیتال کردن ریال چه سودی دارد؟ این کار را شوآف دانسته و می‌گوید مشخص نیست چه مساله‌ای را قرار است حل کند.