اقتصاد ۲۴- کابینه رئیسی را از زمان تشکیل تاکنون می‌توان یکی از جنجالی‌ترین و پرحاشیه‌ترین کابینه‌های دولت‌های پس از انقلاب ایران دانست. از ماجرا‌های انتخاب معاون اول تا اختلاف بر سر ترکیب کابینه بین همان معاون اول جنجالی و رئیس دولت و در نهاتی ترکیب عجیب تیم اقتصادی که بار‌ها حاشیه ساز شده است را می‌توان از جمله این موارد دانست.
اما در این میان یک نام بیش از دیگران در میان اعضای کابینه سید ابراهیم رئیسی به مهره درخشان حاشیه‌ها تبدیل شده است؛ حجت عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا آن طور که این روز‌ها این وزارت خانه خطاب می‌شود؛ حجت عبدالملکی وزیر تکاور!
حالا و این روز‌ها این وزیر پرحاشیه با خبر هدیه ۶ میلیارد تومانی اش به برنامه «میدون» صداوسیما بار دیگر موفق شده است نام خود را در صدر لیست پرحاشیه‌های دولت حفظ کند.
حجت عبدالملکی متولد ۴ فروردین سال ۱۳۶۰ است و مدرک دکتری اقتصاد خود را از دانشگاه اصفهان گرفته و اکنون نیز عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق است. سوابق اجرایی عبدالملکی بین نیز عضویت در هیات مدیره صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر کشور سالهای ۸۹ تا ۹۱ بوده و از سال ۸۵ تا ۸۸ نیز سمت مشاور وزارت امور اقتصادی و دارایی را بر عهده داشته است.
همچنین سابقه نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در اجلاس بین‌المللی بانک جهانی- فرانسه در سال ۲۰۱۰ و دبیر سمینار بین‌المللی بازنگری در «گزارش توسعه جهانی ۲۰۰۹» در کارنامه حجت عبدالملکی وجود دارد. عبدالملکی که نزدیک به جبهه پایداری است در انتخابات ۱۳۹۵–۱۳۹۴ مجلس از حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس از نامزد‌های فهرست اصولگرایان بود که با ۶۶۷ هزار و ۱۷۸ رأی در رتبه ۵۶ ام قرار گرفت و نتوانست به مجلس راه پیدا کند. عبدالملکی از داوران فصل‌های دوم و سوم مسابقه تلویزیونی میدون بوده است. عبدالملکی از اعضای شورای مرکزی جبهه مردمی نیرو‌های انقلاب اسلامی است.
جنجال‌های وزیر در جلسه رای اعتماد
او از همان ابتدا که پس از یکی از کم رونق‌ترین انتخابات‌های ایران یعنی انتخابات مجلس اسفند ۹۸ با لیست اصولگرایان راهی مجلس شد همواره یکی از جنجالی‌ترین چهره‌ها در شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شد. توبت‌های عجیب وی از جمله مساله اشتغال زایی با یک میلیون تومان یکی از معروف‌ترین تویت‌های شده است که تا امروز توسط یک چهره سیاسی در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شود.
ماجرای جنجال‌های این وزیر نسبتا جوان، اما تنها به تویت‌های وی خلاصه نمی‌شود چرا که جلسه رای اعتماد به وی در مجلس نیز یکی از همان جلسات جنجالی شد.
هاجر چنارانی، نماینده نیشابور در مجلس در توصیف برنامه عبدالمالیکی گفته بود که «برنامه وزیر پیشنهادی کار از اینترنت برداشت شده و با سرچ در گوگل هم می‌توان آن را یافت. کسی که از یک بدنه یک وزارتخانه نیست، حداقل ۶ ماه فرصت می‌خواهد که فضا را بشناسد، ما زمان نداریم. ما به برنامه نیاز داریم.» این نماینده تلاش کرده بود دیگر بهارستان نشینان را توجیه کند که همین همکار سابق که سودای رخت وزارت دارد تقریبا الطلاع چندانی از وزارتخانه‌ای که برای آن معرفی شده ندارد و حتی برنامه درستی برای اجرا میز ندارد. از سوی دیگر و جدااز انتقادات تند و نطق‌های آتشین نمایندگان مخالف وزیر پیشنهادی کار، نحوه دفاع ۳۰ دقیقه‌ای عبدالملکی در صحن و استفاده از واژگانی عجیب برای معرفی خود و دفاع از برنامه پیشنهادی‌اش بازتاب‌های وسیعی در شبکه‌های اجتماعی و محافل اقتصادی پیدا کرد و تحلیلگران انتقادات دامنه‌داری را در خصوص ادبیات به کار رفته توسط عبدالملکی مطرح کردند.
بیشتر بخوانید: رپرتاژ آگهی سیمای ملی برای حجت عبدالملکی +عکس
جالب این که عبدالملکی در بخشی از اظهاراتش در خصوص مقابله با فساد و نقش برخی افراد نزدیک به بیوت مراجع حرف‌هایی زد که تنها ساعاتی بعد در پی تصحیح آن سخنان برآمد و علی نیکزاد نایب‌رییس مجلس متنی که این گزینه وقت وزارت نوشته بود را در صحن خواند و گفت: «عبدالملکی در این نامه تاکید کرده است که در خصوص رانت‌جویان و مفسدان منصوب در زیرمجموعه‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مراد من از وابستگان به بیوت آیات عظام افراد سودجو و مشخصی هستند که با ادعای کذب نزدیکی به بیوت ایشان به دنبال سواستفاده و تحقق نیات سودجویانه خود هستند. روشن است حفظ احترام مراجع عظام و بیوت آن بزرگواران بر همه واجب بوده و آن بیوت از نکات بیان شده مبرا هستند.» همین تلاش برای اصلاح سخنان البته به بسیاری که عبدالمالکی را با احمدی نژاد مقایسه می‌کردند به تصحیح سخنانشان واداشت، چون به نظر می‌رسید وزیر تکاور نه تنها هنوز ابعاد گوناگون فعالیت‌های کلان سیاسی و اقتصادی را درک نکرده و تجربه لازم برای به دست گرفتن سکان هدایت وزارتخانه‌ای در سطح وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی را ندارد، بلکه بر خلاف نظر بسیاری حداقل جرات و صراحت احمدی نژاد برای تکرار حرفش را ندارد و ساعتی تنها برای پس گرفتن سخنانش کافی است.
سخنرانی پرحاشیه پارکینگ‌های کره‌ای در سخنرانی‌های دانشجویی
اما این موارد تنها نمونه‌هایی از حواشی وزیر جوان کابینه رئیسی نبوده است. حجت عبدالملکی پیش از رسیدن به صندلی وزارت کار در دولت جدید، سابقه‌ای طولانی در سخنرانی‌های تشکلی و دانشجویی داشته است و او در یکی از سخنرانی هایش که فیلم آن در اولین روز‌های وزارتش منتشر شد در ادعایی عجیب که مشخص شد کهاشتباه در محاسبه محسوب می‌شود مدعی شده بود: «در کره جنوبی درب پارکینگ‌ها به گونه‌ای ساخته شده که فقط خودروی کره‌ای میتواند وارد پارکینگ شود و به هیچ عنوان مرسدس بنز که بزرگتر است نمی‌تواند وارد شود» و عجیب این که آقای وزیر حتی خبر نداشته است که عرض برخی خودرو‌های کره‌ای حتی بیشتر از عرض خودرو‌های آلمانی هم، چون بنز است و اساساً نه در کره و نه هیچ جای جهان کسی بر این اساس واردات خودرو را محدود نمی‌کند و حتی مهم‌تر این که اتفاقا کشور کره جنوبی برای باقی ماندن در عرصه رقابت در بازار خودرو ابدا به این شکل تن به ممنوعیت واردات نمی‌دهد.
از جمله طنر‌های نوشته شده بر روی این سخنان وزیر تکاور یکی این بود که «ایران که در ورود مملکت را برای واردات این خودرو‌ها بسته و تنگ کرده است پس چرا در زمینه تولید خودرو پیشرفت نکرده است که پس رفت هم می‌کند.» از یاد نبریم که اخیرا رئیس پلیس راهور نیز تاکید کرده بود که در یک تصادف زنجیره‌ای حتی یکی از کیسه‌های هوای داخل خودرو‌ها نیز باز نشده است.
از آرزوی مرگ و عذاب الهی تا انقلاب اقتصادی ۱۴۰۰
پس از رقص چند دختربچه در یک مراسم با حضور محمدعلی نجفی شهردار وقت تهران در سال ۲۰۱۸، عبدالملکی در توییتی نوشت با نجفی حرفی ندارد، ولی برای مسئولین فرهنگی ایران آرزوی مرگ و عذاب الهی کرد.
عبدالملکی، اما در زمینه اقتصادی نیز بی کار ننشسته است. عبدالملکی پیشنهاد کرده بود که تحت عنوان «انقلاب اقتصادی ۱۴۰۰» تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی آزاد شود و مالک آن زمین‌ها اختیار داشته در آن‌ها هر فعالیت دامی، صنعتی و ساخت و ساز و اساسا تغییر کاربری زمین کشاورزی را به راحتی انجام دهد.
به گزارش دیدارنیوز؛ عبدالمالکی به عنوان یک اقتصاددان برای خود یک تز اقتصادی ابداع کرده است و مدام در حضور‌های رسانه‌ای و ویدئو‌هایی که منتشر می‌کند از این تز سخن به میان می‌آورد، تز «انقلاب اقتصادی»!
ماجرا این است که او با طرح این تز خود را نظریه‌پرداز ملی در خصوص اقتصاد مقاومتی معرفی می‌کند.
بیشتر بخوانید: زنجیره انتصابات رانتی در وزارت کار
عبدالملکی معتقد است که در سال ۱۳۵۷ انقلابی سیاسی و اجتماعی در ایران رخ داد، ولی به قول او «نظامات اقتصادی کشور» همانی باقی ماند که پیش از انقلاب، آمریکایی‌ها برای ما ساخته‌اند. او معتقد است؛ بانک‌های ما ضد تولید و تورم‌زا هستند چرا که همان بانک‌هایی هستند که آمریکایی‌ها برای ما درست کردند، سیستم مالیاتی ما همانی است که آمریکایی‌ها درست کردند، ناکافی و با فشار زیاد بر تولیدکننده و کسبه و کارمند، بازار ارز ما هم همانی است که آمریکایی‌ها برای ما ایجاد کردند که در آن ولع شدید برای دلار وجود دارد و اقتصاد کشور «دلاریزه» است و باعث القای رکود تورمی به اقتصاد کشور و گسترش فقر می‌شود، کشاورزی ما هم همانی است که آمریکایی‌ها درست کرده‌اند چرا که بسیار آب‌بر و فاقد صرفه اقتصادی است، نظام برنامه‌ریزی و بودجه ریزی ما نیز همانی است که آمریکایی‌ها طراحی کرده‌اند و برنامه توسعه کشور در ادامه انقلاب منطبق با آن‌چیزی است که قبل از انقلاب شاهد بودیم و در نهایت صنعت خودروی ما همانی است که آمریکایی‌ها تولید کردند یعنی صرفاً مونتاژ کار چرا که آمریکایی‌ها نمی‌خواهند ما هیچ‌وقت خودروساز شویم. پس مشکل اقتصاد ما و فقری که دامن‌گیر مردم است به دلیل این است که ما «انقلاب اقتصادی» نکردیم!
لامبورگینی ایرانی کجاست؟
البته وزیر تکاور در زمینه خودروسازی تنها به دادن نظرات عجیب راجع به کره جنوبی بسنده نکرده است و یکبار نیز به خودرو مشهور ایتالیایی، لامبورگینی اشاره کرده بود و بار دیگر موفق شده بود یکی از نظرات درخشان کابینه سیزدهم را به نام خود ثبت کند.
عبدالمالکی ادعا کرده است که در کشور جوانانی آذربایجانی داریم که در کارگاهشان یک لامبورگینی در استاندارد جهانی تولید کرده‌اند و حالا تنها خواسته آن‌ها این است که دولت اجازه دهد ماشینشان پلاک شود! او البته ادامه می‌دهد که این جوانان توان این را دارند که با دریافت یک و نیم میلیارد تا سه میلیارد به ازای هر خودرو، برای بقیه هم لامبورگینی تولید کنند! این ادعای عبدالملکی بی‌شباهت به ادعای محمود احمدی‌نژاد مبنی بر فراوری و تولید انرژی هسته‌ای توسط دختر ۱۶ سالهای که در آشپزخانه خانه‌شان نبود.
راهکار معافیت مالیاتی برای ازدواج و فرزندآوری
اما از سخنرانی‌ها و پیشنهاد‌های وزیر جوان کابینه رئیسی نمی‌توان به سادگی گذشت چرا که موضوع پارکینگ کره ای‌ها تنها سخنرانی نبود که از آن دوران منتشر شد. در سخنرانی دیگری که بعدتر از این وزیر منتشر شده است او در جمع دانشجویان طراحی شرکت‌هایی برای زوج‌های جوان با معافیت مالیاتی ١۵ ساله در صورت فرزند آوری را سخن می‌گوید و چنین پیشنهادی را مطرح می‌کند.
بعدتر نیز وی در یک برنامه تلویزیونی در فروردین ماه سال ۱۳۹۹ در پاسخ به این سوال که چرا جوانان به سراغ ازدواج نمی‌روند گفته بود، چون از لحاظ اقتصادی آینده‌ای ندارند. برای حل این مساله و آسان کردن ازدواج طرحی ارائه می‌دهد که مطابق آن، در لحظه ازدواج دختر و پسر همان زمان و داخل محضر یک شرکت به نامشان ثبت می‌شود و می‌توانند فعالیت اقتصادی خودشان را در کنار دیگر فعالیت‌ها از همان حجله زفاف شروع کنند البته با ۵ سال معافیت مالیاتی و به ازای هر فرزند می‌توانند ۲ سال معافیت مالیاتی دریافت کنند.
بیشتر بخوانید: فیلم/ آموزش شیوه راه‌اندازی کارخانه ساخت لامبورگینی در صدا و سیما
حال سوال این بود چرا ثبت شرکتی که با یک میلیون تومان قابل انجام است باید چنان انگیزه‌ای شود که زوجی به شوق آن برای ادواج کنند و اصلا چه کسب و کاری در پی است که برای هر فرزند دو سال معافیت مالیاتی آن را بخواهند؟ ساده انگاری این جملات تا حدی است که انسان نمی‌داند استاد در حال شوخی با ماست یا واقعا از ته دل سخن می‌گوید. ناظران امیدوارند وزیر دولت ابراهیم رئیسی در وزارت تعاون به وعده اش عمل کرده و تشکیل تعاونی‌های فرزند آوری بخشی از مشکل را حل کنند.
از اقتصاد آزاد چینی تا ارزپاشی به شیوه انقلاب اقتصادی
عبدالملکی البته در اردیبهشت ۱۴۰۰ نیز در گفت وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما اقتصاد ایران را از لحاظ باز بودن، بازتر از اقتصاد چین خواند، اظهاراتی که از سوی اکثر کارشناسان به یک شوخی تعبیر شده بود و این که چرا و چطور کار اقتصاد ایران به اینجا کشید که در نهایت جناب وزیر در حال مقایسه بین ایران و چین است و آیا کشور دیگری نبود که برای آزادی اقتصادی حداقل از آن مثال بزند؟
بیشتر بخوانید: فیلم/ اقتصاد ایران از چین بازتر است؟
عبدالملکی هم چنین با توجه به نظریه «اقتصاد مقاومتی» که آن را درست‌ترین می‌داند از منتقدان «اف‌ای تی اف» شناخته می‌شود و آن را برای ایران بی فایده می‌داند و باعث از دست دادن شرکای این کشور برای دور زدن تحریم‌ها و فاش شدن اطلاعات محرمانه کشور حساب می‌کند. مشاوره‌های او به محسن رضایی دبیر فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام یکی از عوامل مهم مخالفت دبیر مجمع با نپیوستن ایران به مجمع محسوب می‌شد. عبدالملکی البته منتقد برجام است و البته هیچ گاه به این سوال پاسخ نداده است که وقتی همه شرکای ایران به fatf پیوسته اند و تنها ایران و کره شمالی از قافله جامانده اند اصلا کدام شرکا به جا مانده که برای دور زدن تحریم‌ها خودشان اف‌ای تی اف را پپذیرفته باشند. این البته از جمله سوالاتی که باقی منتقدان اف‌ای تی اف نیز پاسخی برای آن ندارند.
در این میان، اما ماجرا‌های عبدالمالکی به این راحتی خاتمه نمی‌یابد. او در سال ۱۳۹۹ و در زمان نمایندگی مجلس در تویتی نوشته بود که: «بسمه تعالی
ملت شریف و بصیر ایران
با سلام و احترام.
دولت با ارزپاشی به میزان ۳۰۰ میلیون دلار میتواند قیمت دلا را به کمتر از ۱۵ هزار تومان رسانده و دو ماه در همان سطح نگه دارد. تامین این مبلغ برای بانک مرکزی از آب خوردن آسان‌تر است.
والسلام»
این تویت در زمانی که دلار در ۵ ماه اخیر و دولت سیزدهم کانال ۳۰ هزار تومان را لمس کرد بار دیگر در شبکه‌های اجتماعی بار‌ها دست به دست شد و از وزیر جوان پرسیده شد که حالا چرا ارزپاشی برای حل مشکل اتفاق نمی‌افتد؟
تکرار ادعای ایجاد اشتغال با یک میلیون تومان و کمک ۶ میلیارد تومانی به یک برنامه صداوسیما
در این میان، اما دو حاشیه پیاپی بار دیگر نام عبدالمالکی را به صدر اخبار مربوط به هیات دولت آورد.
اول مساله دفاع عبدالمالکی از تویت سه سال پیش خودش بود.
او اخیرا گفته است که: «سه سال پیش مطرح کردیم که با یک میلیون تومان هم می‌شود شغلی ایجاد کرد و اکنون با وجود گذشت چند سال و گرانی مواد اولیه هنوز هم می‌توان با یک میلیون تومان شغلی را ایجاد کرد.» حجت الله عبدالملکی در بازدید از نمایشگاه مشاغل مهارت محور کم سرمایه که در مرکز تربیت مربی سازمان فنی حرفه‌ای البرز برگزار شده بود با اشاره به این که می‌توان با سرمایه کم هم شغل ایجاد کرد، گفت: «سه سال پیش مطرح کردیم که با یک میلیون تومان هم می‌شود شغلی ایجاد کرد و اکنون با وجود گذشت چند سال و گرانی مواد اولیه هنوز هم می‌توان با یک میلیون تومان شغلی را ایجاد کرد اگرچه با سرمایه بیشتر می‌توان کار‌های بهتری انجام داد.»
تکرار سخنان سابق وزیر تکاور البته که باعث بروز شوخی‌های جدی در شبکه‌های اجتماعی شد، از گذاشتن فاکتور یک میلیون تومانی که چند قلم جنس می‌شود با این پول در روز‌های اخیر از سوپر مارکت خرید تا آموزش روش پرورش ماده مخدر «گل» با حدود یک میلیون تومان از جمله همین شوخی‌ها بوده اند.
بیشتر بخوانید: قوه قضاییه میتواند انتصاب‌های شبهه‌دار را ملغی کند/ انتصاب زاکانی در شهرداری تهران، خلاف شایسته‌سالاری بود
اما از دیگر اقدامات اخیر حجت عبدالمالکی کمک ۶ میلیارد تومانی به برنامه «میدون» در صداوسیما بوده است. عبدالملکی از داوران فصل‌های دوم و سوم مسابقه تلویزیونی میدون بوده است.
پرداخت این کمک با واکنش‌های جدی در شبکه‌های اجتماعی رو به رو شد و در این میان «حسینی کیا» نماینده مجلس در واکنش به هدیه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به برنامه «میدون» گفت که: «این عدد‌ها عدد سنگینی نیست که کل معادلات را به هم بریزد. یک بخشی از آن حساسیت‌های فضای رسانه است. هر ماه نزدیک به ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان، دولت به صندوق‌های بازنشستگی کمک می‌کند که حقوقشان را پرداخت کنند، حال این ۶ میلیارد به کجای این یک سال بر می‌خورد.»
در حالی که سوال این بود وقتی صداوسیما بودجه مشخص و تقریبا نجومی دارد دلیل این کمک به یک برنامه خاص که زمانی وزیر تکاور از داوران آن بوده چه لزومی دارد؟ این رقم چقدر میتواند به کسانی که وابسته به این وزارتخانه هستند کمک کند؟
از سوی دیگر وقتی می‌شود با یک میلیون تومان ایجاد اشتغال کرد، این برنامه با ۶ میلیارد تومان قصد دارد چه کار کند؟
بیشتر بخوانید: فیلم/ طعنه به گزینه وزارت کار: فقط در تلویزیون موفقی!
اما چرا مساله «حجت عبدالمالکی» و ادعا‌ها و سخنانش این همه مهم و حساس شده است را در دلایل دیگری به جز خنده دار بودن تعدادی از این ادعا‌ها باید جست. در شرایطی که کشور به طور جدی درگیر بحران شده است وزارت تکاور متشکل شده از سه وزارتخانه حالا چنان باتلاقی از مشکلات و بحران‌ها جلوه گر شده است.
عبدالمالکی که پیش از وزارت ادعا می‌کرد با یک میلیون تومان می‌توان ایجاد اشتغال کرد و آموزش نداده ایم حتی اخیرا گفته است که وظیفه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اصلا ایجاد شغل نیست و این در حالی است که مساله اشتغال حالا شاید یکی از کم‌ترین مشکلات این وزارتخانه باشد. بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی که رقم آن تا ۳۰۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ تایید شده است، یکی از بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین مشکلات پیش روی این وزارتخانه است.
هم چنین موضوعات مربوط به شستا (شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی) نیز در سالهای اخیر و حداقل از دوره دوم دولت احمدی نژاد به بحرانی برگ تبدیل شده و به نظر می‌رسد مصائب آن برای وزیر تازه به ارث باقی مانده است. کشور در یکی از بدترین گلوگاه‌های اقتصادی پس از دوران اشغال ایران در جنگ جهانی اول گیر کرده است و به نظر می‌رسد وزیر جوان تکاور حالا باید پس از ماه‌هایی که گذرانده بیشتر از همیشه متوجه شده باشد که ادعاهایی، چون ارزپاشی و اشتغال یک میلیون تومانی و خودروسازی با اعمال انواع فشار تنها تئوری‌هایی هستند برای وقتی که کار اجرایی بر دوش نباشد.
بازی سیاست و اقتصاد، تئوری‌هایی نیست که روی کاغذ اجرا شود بلکه مساله تعامل و بازی‌های ریز و درشت اقتصادی است که خود را در عرصه عمل نشان می‌دهد.