اقتصاد ۲۴- امروزبه نسبت سال‌های گذشته مبادلات خُرد الکترونیکی جایگزین مبادلات نقدی و جابجایی پول در سطح شهر‌های کشور شده است. به طوری که هنگام خرید حتی یک بطری آب معدنی کوچک اگر کارت بانکی همراه نداشته باشی و یک اسکناس ۵ هزار تومانی به فروشنده پرداخت کنیم خبری از برگشت بقیه پول نخواهد بود. چراکه به گفته همین فروشندگان دَخل مغازه از پول خالی است!
از خرید و فروش‌های جزء در سطح شهر که بگذرید توسعه بانکداری و پرداخت‌های الکترونیکی در گوشه و کنار شهر به وضوح قابل مشاهده است. پرداخت هزینه‌ها و خرید در بیمارستان‌ها، مراکز خدمات رسانی دولتی و بخش خصوصی، شارژ بلیت مترو، بی آر تی و الزاماً باید از طریق کارت‌های بانکی و بدون دخالت فیزیکی پول نقد باشد.
اما با گسترش پرداخت‌های الکترونیکی که مورد استقبال بیشتر مردم قرار گرفته، عده‌ای هم به دلیل فقر اطلاعات استفاده از چنین امکاناتی دچار مشکل شده‌اند.
این روش نوین جابجایی پول و خرید برای برخی بازنشستگان، سالخوردگان و حتی افراد زیر سن قانونی مشکل زا شده تا حدی که باید برای هر نوع پرداخت و یا خرید متکی به افراد دیگر باشند.
براستی زیر ساخت‌های لازم برای توسعه و تقویت بانکداری الکترونیکی و جمع آوری پول فیزیکی از دست مردم فراهم شده است؟
در همین رابطه محمد مراد بیات، مدیرعامل مرکز فابا در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: گسترش خدمات الکترونیکی، داد و ستد‌هایی که مبتنی بر کارت و پرداخت الکترونیکی است، شرایط مناسبی برای جامعه فراهم کرده و باعث شده که مبلغ هر کالا و یا خدماتی را به طور کامل با ریال محاسبه و پرداخت شود.
بیشتر بخوانید:خدمات بلو بانک متمایز نیست
مراد بیات ادامه داد: دیگر پول خُرد در دریافت و پرداخت‌ها جایی ندارد و نحوه این محاسبات با روش الکترونیکی حل شده است. هرچند عده کمی از مردم با این علم احساس غریبی و یا نا اعتمادی می‌کنند، اما جامعه ایران نمی‌تواند در این خصوص از سایر کشور‌ها عقب بماند و اکنون پرداخت و دریافت‌های الکترونیکی در ایران علی غم برخی کاستی‌ها همچنان در حال توسعه و حرف اول در منطقه را می‌زند.
مدیرعامل مرکز فابا گفت:، اما درصدی از مردم که اکثراً جمعیت کهنسال جامعه را تشکیل می‌دهند با این فرآیند‌های الکترونیکی آشنا نیستند و یا به این سیستم اعتماد ندارند و در نهایت علاقه‌ای به حضور در این فضا ندارند.
این کارشناس بانکداری الکترونیکی تأکید داشت: همواره در هر تغییراتی یک عده از اجرای طرح جدید استقبال می‌کنند و عده دیگری بنا را بر مخالفت می‌گذارند. البته این افراد قاعده نیستند. تغییرات و تحول در راستای تسهیل و تسریع در امور یک اصل است که همواره در هر شرایطی هر جامعه‌ای تجربه آن را داشته است.
مراد بیات ادامه داد: گذر از مبادلات با پول نقد و فیزیکی به سمت پرداخت‌های الکترونیکی از آغاز شیوع گسترده کرونا در کشور نیز شدت گرفته است. مردمی که از ویروس کووید ۱۹ واهمه داشتند، از دریافت و پرداخت‌های الکترونیکی بیشتر استقابل کردند.
وی تصریح داشت: بستر الکترونیکی، فضایی برای کمک به رفع بسیاری از مشکلات ناشی از دریافت و پرداخت‌ها است و سایر کشور‌ها پیشرفت در این زمینه را سال هاست تجربه کرده اند.
مدیرعامل مرکز فابا در پاسخ به این سوال که آیا زیر ساخت چنین پرداخت‌هایی در کشور فراهم شده، گفت: زیر ساخت دریافت و پرداخت الکترونیکی در کشور به سرعت در حال رشد است و این شرایط از چند سال گذشته در حال تقویت است.
وی ادامه داد: ایران در راستای فضای دریافت و پرداخت‌ها از طریق کارت، موبایل و کارتخوان و... نسبت به سایر کشور‌های منطقه پیشتاز است.
به گفته مراد بیات؛ وسعت و میزان و حجم تراکنش‌ها از طریق بانکداری الکترونیکی نسبت به سایر کشور‌های منطقه در صدر قرار دارد.
وی یادآور شد: در این مقطع نباید دریافت و پرداخت‌ها مبتنی بر کارت باقی بماند. ضرورت دارد که کارت‌های بانکی هرچه سریعتر از در یافت و پرداخت‌ها حذف و این بخش از اقتصاد به سمت پرداخت و دریافت موبایلی در حرکت باشد.
مدیرعامل مرکز فابا گفت: درحوزه فرهنگ سازی و زیر ساخت‌ها چالش‌هایی وجود دارد که باید هرچه سریعتر در رفع آن اقدامات لازم انجام بگیرد.
مراد بیات گفت: باید با گذر از خدمات الکترونیکی و ورود به عصر دیجیتال شرایط جهت تسریع در پرداخت و دریافت‌ها فراهم شود چراکه کشورنسبتاً به بلوغ کافی در این زمینه رسیده است.
به گفته این کارشناس بانکداری الکترونیکی؛ چالش امنیتی اصلی‌ترین چالش در پرداخت و دریافت‌های الکترونیکی نسبت به چالش‌ها بر سر دریافت و پرداخت‌های خُرد است.
مدیرعامل مرکز فابا تأکید داشت: با این وجود در دنیا در هر مقطعی که کشور‌ها به بلوغ و پیشرفت خدمات الکترونیکی رسیده اند باز پول فیزیکی در مبادلات خُرد در جریان است و از زندگی مردم به دلیل برخی مشکلات هر چند جزئی قابل حذف نیست.
وی تصریح داشت: مردم باید خود را مطابق با توسعه و گسترش خدمات الکترونیکی همراه کند. البته هیچ گاه پول فیزیکی در بین مردم حذف نمی‌شود بلکه مبادلات با چنین پولی کمرنگ می‌شود.
به گفته مرادبیات؛ اقتصاد امروز با گسترش دریافت و پرداخت‌های الکترونیکی به سوی دنیای جدیدی در حرکت است. از این رو نیاز به فرهنگ سازی و تقویت زیر ساخت‌ها در زمینه توسعه و تسریع در امور پرداخت و دریافت‌های الکترونیکی است.