اقتصاد۲۴- این روز‌ها اخبار مذاکرات که یکی از پررنگ‌ترین ریسک‌های بازار سرمایه به شمار می‌رود، بسیار داغ شده است. خوشبینی و امیدواری بسیاری از افراد به نتیجه مذاکرات افزایش قابل توجهی داشته، اما همچنان ابهام و نامشخص بودن نتیجه نهایی به قدرت خود باقی است. سرمایه‌گذاران و فعالان بازار‌های مالی، فارغ از نتیجه هر ریسک، نیازمند بررسی احتمالات مختلف و آثار آن بر بازار هستند تا کم‌ریسک‌ترین سبد ممکن را برای خود چیده و بیشترین بازدهی ممکن را به دست بیاورند. به همین منظور، اقتصادآنلاین نظر کارشناسان را درباره چشم‌انداز بازار تا آخر سال با توجه به سناریو‌های مختلف مذاکرات و آثار هرکدام بر صنایع مختلف جویا شد.
سرنوشت بازار اگر توافق شود
هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه، با اشاره به هماهنگی‌هایی که دولت و مجلس در تصحیح تصمیمات و قوانین بودجه برای صنایع متفاوت در نظر گرفتند، گفت: پیشبینی می‌شود تا انتهای سال، بازار با رشد مناسب رو به رو شود؛ به ویژه در گروه‌های فلزات، پتروشیمی، بانک‌ها و خودرویی‌ها رشد متناسب و معقولی برای بازپس‌گیری افت‌های بدون منطق انجام شده، شکل بگیرد. اگر مذاکرات هسته‌ای سریع‌تر به جواب برسد، ممکن است در ابتدا شاهد کاهش قیمت دلار باشیم، ولی آثار مثبت ناشی از برداشتن بخشی از تحریم‌ها و راحت‌تر شدن جریان صادرات و فروش شرکت‌ها می‌تواند این قسمت را تعدیل کند و فضای مناسبی برای صادرات شرکت‌های صادرات‌محور ایجاد کند. با این سناریو بازار سرمایه، گروه بانکداری و خودروسازی می‌توانند مورد توجه باشد.
بیشتر بخوانید: رشد ۲۵ درصدی معاملات خُرد بورس
همچنین علیرضا مستقل، کارشناس بازار سرمایه، به اقتصادآنلاین گفت: اگر توافق شود در کوتاه مدت آن قسمت از بازار که به دلار ارتباط دارد ممکن است چند روز تحت فشار قرار بگیرد. سپس واکنش دلار دیده می‌شود و متناسب با آن و رفتار یا اعلام سیاست بانک مرکزی، بازار واکنش خواهد داشت. با این حال فکر نمی‌کنم دلار خیلی پایین بیاید بنابر این سهم‌های دلاری با دید نوسان‌گیری جذاب هستند و صنایعی مثل خودرو و بانک به خصوص خودرو، خبهمن و خدیزل در صورت توافق رشد خوب و شدیدی خواهند کرد، زیرا این شرکت‌ها هم در گذشته با شرکت‌های ژاپنی همکاری داشتند و هم در مجامع و محافل رسمی اعلام کردند در صورت توافق با شرکای ژاپنی خود و شرکای جدید به سرعت همکاری را آغاز و محصولاتی جدید تولید و وارد می‌کنند.
وی افزود:، اما در بلند مدت توافق اتفاق خوبی است و باعث کاهش ریسک بازار می‌شود. به مرور شاهد کاهش سود خواهیم بود و بازار می‌تواند P/E بگیرد. با توجه به این توضیحات اگر قیمت‌های جهانی دچار نزول و اصلاح شدید نشوند، سهم‌های دلاری بازده خوبی خواهند داد، اما کمی زمان می‌برد، زیرا بازار باید از کاهش نرخ سود و سیاست‌های پولی و مالی دولت و سیاست دولت در حوزه نرخ ارز مطمئن شود، چون ممکن است دولت در کوتاه مدت جلوی افت قیمت ارز را بگیرد سپس بانک مرکزی وارد عمل شود و ارز بخرد، اما پس از چند ماه که دسترسی خوبی به ارز در بازار پیدا کند شروع به عرضه کرده و قیمت ارز را بیش از چیزی که هست پایین بیاورد. بنابر این بازار در سهم‌های دلاری نیاز به زمان دارد.
سرنوشت بازار اگر مذاکرات ادامه‌دار شود
وی با فرض اینکه مذاکرات ادامه پیدا کند گفت: به علت این که نسبت به توافق خوشبینی وجود دارد، گروه خودرو و بانک مورد استقبال قرار می‌گیرند. زیرا گروه خودرو حتی با فروش ۹ماهه خود، P/Sهای پایینی دارند. به طور مثال خودرو و گروه بهمن P/S در حدود ۰.۷ دارند. همچنین در کامودیتی‌ها و سهم‌های دلاری، کم و بیش استقبال وجود دارد؛ به ویژه اینکه در حال حاضر قیمت‌ها جذاب است. در کل فکر می‌کنم وضعیت بازار، نوسانی، اما مثبت شود و گروه پالایش از بقیه وضعیت بهتری پیدا کند. بنابر این بازار رشد محدودی می‌کند و رشد‌ها بیشتر از افت‌ها خواهد بود؛ به خصوص اینکه در حال حاضر قیمت‌ها بسیار جذاب است و افت‌ها به علت مسائل بودجه‌ای خیلی زیاد بوده است.
سرنوشت بازار اگر مذاکرات شکست بخورد
مستقل با فرض شکست مذاکرات گفت: نمی‌دانم در کوتاه مدت چه اتفاقی میفتد. شاید بازار این اتفاق را ریسک بداند و با فشار فروش مواجه شود یا شاید به خاطر رشد احتمالی دلار رشد کند، اما در کل شرایط بسیار مبهم خواهد شد، زیرا با توجه به عملکردی که از دولت و مجلس دیدیم احتمال هرگونه رفتار و دست درازی به سود شرکت‌ها و کنترل قیمت‌ها زیاد است. حتی ممکن است به طور مثال دلار آزاد به ۱۰۰هزار تومان برسد، اما دلار نیما ۳۰هزار تومان شود؛ بنابر این در صورت شکست مذاکرات شرایط بسیار مبهم خواهد شد. با این حال احتمال بازده ریالی وجود دارد. به طور مثال اگر دلار آزاد ۵۰درصد رشد کند، بازار ۳۰درصد رشد می‌کند، اما به نظرم هرچقدر رشد دلار بیشتر شود، فاصله بازده بازار با بازده دلار بیشتر خواهد شد.
همچنین عمیدی با فرض اینکه تحریم‌ها ادامه‌دار شده و آثار مذاکرات تا پایان سال دیده نشود، گفت: ممکن است با رشد قیمت دلار مواجه شویم که منجر به رشد قیمت دلار نیمایی خواهد شد و برای تسعیر ارز در شرکت‌ها شرایط مناسب‌تری ایجاد می‌شود. سناریو محتمل در آن مقطع، رشد صنایع کامودیتی‌محور و صادرات‌محور است و سهم‌های دلاری مثل پتروشیمی و فلزات بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: از آنجایی که گزارشات ۹ماهه شرکت‌ها عمدتا گزارش‌های خوبی است و فضای کلی حاکم بر صورت‌های مالی و شرایط بنیادی شرکت‌ها شرایط خوبی به نظر می‌رسد، به نظر می‌رسد در سناریو‌های گفته شده شرایط بازار سرمایه خوب است و امیدواریم شاخص بتواند افت‌های بی‌منطق این مدت را بازپس بگیرد و بخشی از زیان سهامدارانی که بسیار اذیت شدند، جبران شود.
جمع‌بندی
از نظر کارشناسان، فارغ از موفقیت یا شکست مذاکرات، افت‌های سنگینی در انتظار بازار سرمایه نخواهد بود. به دلیل همبستگی روند بازار با نوسانات دلار، در سناریو اول، یعنی در صورتی که توافق شود ممکن است با کاهش قیمت دلار، بازار هم واکنشی منفی نشان دهد، اما این واکنش کوتاه خواهد بود و با برداشته شدن سایه ریسک مذاکرات و روان شدن مبادلات تجاری، به آرامی شرایط برای رشد بازار هموار شود. گفتنی است در ماه‌های اخیر نیز شاخص کل، کمتر از پیش به نوسانات دلار توجه می‌کند و اندکی راه خود را جدا کرده است. بنابر این به نظر می‌آید صنایعی که سودآوری آن‌ها ارتباط مستقیمی با روابط بین الملل و صادرات دارد، زودتر از دیگر صنایع مسیر صعودی خود را آغاز کنند.
در سناریو دوم، یعنی در صورت ادامه‌دار شدن مذاکرات، نوسانات و سردرگمی بازار ادامه خواهد یافت، اما به دلیل افت‌های شدید و پی در پی ماه‌های اخیر، نمی‌توان افت شدیدی برای بازار متصور بود و احتمال رشد‌های مقطعی برای برخی صنایع و نماد‌ها وجود خواهد داشت.
در سناریو سوم، یعنی در صورتی که مذاکرات با شکست رو به رو شود، ریسک بازار به شدت افزایش خواهد یافت. همچنین ریسک غیرقابل پیشبینی بودن اقدامات دولت در شرایط بحرانی نیز به آن اضافه خواهد شد. چنین ریسک‌هایی در شرایطی که اعتماد در بازار کالایی کمیاب محسوب می‌شود، می‌تواند فشار فروش و افت‌هایی را نصیب بازار کند، اما از طرفی احتمال افزایش نرخ دلار نیز می‌تواند ما را به رشد بازار به ویژه سهم‌های وابسته به قیمت دلار امیدوار کند. با این حال به نظر می‌آید در این سناریو کفه ریسک‌ها و بی‌اعتمادی‌ها، از رشد دلار و توانایی تاثیرگذاری مثبت بر روند بازار سنگین‌تر باشد.