اقتصاد۲۴- مدت‌هاست که تحریم‌ها باعث شده ایران در قبال پول نفت، کالا و مواد غذایی دریافت کند. حالا ذبیح‌الله اعظمی ساردویی، دبیر دوم کمیسیون کشاورزی مجلس در تازه‌ترین اظهارات خود از تهاتر چند صد هزار تن مشتقات نفتی ایران با محصولات کشاورزی برزیلی خبر داده است.
آن گونه که اعظمی می‌گوید، ایران به برزیل نفت سبک صادر می‌کند و در مقابل از برزیل گوشت، کنجاله سویا و ذرت وارد می‌کند.
اما تهاتر نفت ایران با مواد غذایی تنها محدود به برزیل نیست و ایران به دلیل تحریم‌ها به کشور‌های مختلف نفت می‌دهد و کالا وارد می‌کند. از واردات برنج و چای گرفته تا گوشت و نهاده‌های دامی.
نکته مهم این است که تا پیش از این تهاتر نفتی ایران در قبال دریافت مواد غذایی نبود. مثلا پیش از این و در فضای غیررسمی گفته می‌شد کره‌جنوبی در قبال پول نفت لوازم الکترونیکی خانگی به ایران می‌فرستد. اما رییس اتاق ایران و کره جنوبی چندی بعد از اعلام این خبر گفت که اولویت‌های ایران دریافت داروست و واردات لوازم خانگی از کره، شایعه بوده است.
فرهاد نوری، معاون توسعه صادرات کالا و خدمات سازمان توسعه تجارت ایران هم قبلا اعلام کرده بود که قرار است در مقابل صادراتی که در حوزه مواد نفتی به سریلانکا داشته‌ایم، چای وارد کنیم.
اما از چندی قبل مقامات دولت جدید می‌گویند صادرات نفت ایران افزایش پیدا کرده و ایران در قبال صادرات نفت، ارز می‌گیرد. یعنی نفت صادر می‌کنیم و پول آن بدون مشکل وارد کشور می‌شود. اما اگر چنین ادعایی درست است باید دید دلیل ادامه تهاتر نفت با مواد غذایی چیست؟
بیشتر بخوانید: تهاتر نفت در برابر محصولات کشاورزی ادامه دارد؟
چرا نفت را با مواد غذایی ضروری تهاتر می‌کنیم؟
واردات مواد غذایی در ازای نفت به چای و دارو خلاصه نمی‌شود. سرپرست وزارتخانه بازرگانی پاکستان، در دیدار با وزیر جهاد کشاورزی ایران پیشنهاد داده بود برنج پاکستان با نفت و گاز ایران تهاتر شود. خبرگزاری رویترز هم قبلا ادعا کرده بود که روسیه، به دنبال عرضه گندم در ازای نفت ایران است.
پیشنهاد واردات برنج در ازای نفت، درست زمانی مطرح شد که چند تن برنج در گمرگ ایران دپو شده بود و اجازه ترخیص نداشت. حالا هم قیمت هر کیلو برنج به مرز ۱۰۰ هزار تومان نزدیک شده و بسیاری از مردم توان خرید برج مرغوب ندارند. روزنامه ایران دلیل افزایش قیمت برنج را دلالان می‌دانست و استدلال می‌کرد: «دولت اطلاعات درستی از سطح مزرعه و بازار ندارد به همین دلیل دلالان با خرید محصول کشاورزان سر مزرعه و دپو کردن آن‌ها قیمت این محصولات را بالا می‌برند تا بتوانند سود بیشتری کسب کنند.»
راهکار رییسی چیست؟
به نظر می‌رسد تهاتر نفت با کالای غیرنفتی در دستور کار دولت رئیسی قرار گرفته و چند ماه پیش هم محسن رضایی، معاون اقتصادی رییس جمهور، ابلاغیه‌ای در راستای حمایت از تهاتر نفت با کالا صادر کرد و حالا با افزایش قیمت اقلام مصرفی مردم مانند سیب‌زمینی و برنج، علت تهاتر نفت با مواد غذایی مشهودتر می‌شود.
رویترز اسناری منتشر کرده که نشان می‌دهد ونزوئلا هم قبلا رویه‌ای بسیار شبیه به ایران در پیش گرفته بود. این کشور در سالی که گذشت قراردادی برای تهاتر نفت خام با غذا امضا کرده است. ونزوئلا هم مانند ایران و در ابتدا نفت را با کالا‌های واسطه‌ای و ارزشمند تهاتر می‌کرد، اما حالا مجبور به دریافت مواد غذایی شده است.
حالا که رییسی به تازگی اعلام کرده فروش نفت ایران ۴۰ درصد افزایش یافته، نگرانی از قرار گرفتن ایران در مسیر ونزوئلا و بحران مواد غذایی در ایران شدت گرفته است.