اقتصاد۲۴- قرن ۱۴ خورشیدی را ایرانیان با تورم ۴۰.۲ درصدی به پایان رساندند. آیا در قرن جدید مردم کشور نرخ تورم پایین‌تر را تجربه می‌کنند و دولت سیزدهم می‌تواند جلوی رشد مداوم قیمت‌ها را بگیرد؟ از سال۱۳۱۶ که برای نخستین‌بار نرخ تورم در ایران محاسبه و از رشد تورم ۲۱.۲ درصدی رونمایی شد، تا پایان قرن گذشته، یکی از چالش‌های جدی اقتصاد ایران مهار تورم بوده و نکته اینجاست که در سال‌های فوران قیمت نفت هم ایرانیان شاهد استمرار نرخ تورم نزولی نبوده‌اند.
اکنون و در نخستین سال از قرن جدید خورشیدی، دولت ایران برای مهار تورم با ۲ چالش ناترازی دخل و خرج سالانه خود و همچنین ناترازی شدید نظام بانکی رنج می‌برد به‌گونه‌ای که براساس آخرین برآورد بانک مرکزی، هرچند آهنگ رشد پایه پولی در ۱۲ماه منتهی به بهمن ۱۴۰۰ روندی کاهشی را تجربه کرده و از ۴۲.۱ درصد در مرداد و پیش از آغاز دولت سیزدهم به ۳۳.۲ درصد در پایان بهمن رسیده، اما نرخ بالای رشد پایه پولی و نقدینگی، می‌تواند سیاست‌های ضدتورمی دولت را ابتر سازد.
نبض تورم در سال آخر قرن
به گزارش همشهری، نرخ تورم سالانه از ۳۶.۴ درصد در اسفند سال۱۳۹۹ با روندی صعودی به حرکت خود ادامه داد و در شهریورماه سال گذشته به نقطه جوش ۴۵.۸ درصدی رسید و پس از آن با آغاز فعالیت دولت سیدابراهیم رئیسی، این روند نزولی شد و در پایان سال به ۴۰.۲ درصد رسید. در همین مدت نرخ تورم نقطه به نقطه هم از ۴۸.۷ درصد در اسفند‌ماه سال۹۹ به ۴۹.۵ درصد در فروردین سال گذشته رسید و پس از آن آمار‌ها حکایت از کاهش محسوس نرخ تورم نقطه به نقطه داشت و پایان سال۱۴۰۰ این نرخ به ۳۴.۷ درصد رسید. نکته امیدوارکننده در ارتباط با شاخص میانگین سبد قیمت کالا‌ها و خدمات مصرفی مردم در سال گذشته این است که نرخ تورم ماهانه در پایان اسفند سال گذشته به ۱.۳ درصد رسیده که ورود این شاخص به محدوده زیر یک درصد می‌تواند پیام‌آور استمرار روند نزولی تورم در سال جدید و حتی تحقق تورم ۲۵ درصدی در پایان سال باشد.
برآورد مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» در اسفند سال گذشته بدون تغییر نسبت به ماه قبل به میزان ٤٠.٧درصد باقی‌مانده و گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با کاهش ١.١واحد درصدی به ٣١.٤درصد رسیده است.
بیشتر بخوانید: دانش‌بنیان‌ها کجای اقتصاد ایران ایستاده‌اند؟
این گزارش می‌افزاید: نرخ تورم نقطه به نقطه در نقاط شهری ایران در اسفند با کاهش ۸ دهم واحد درصدی به ۳۴.۵ درصد رسیده و این نرخ برای خانوار‌های ساکن مناطق روستایی همانند ماه بهمن در عدد ۳۵.۸ درصد فریز شده است. این در حالی است که در آخرین ماه سال گذشته نرخ تورم ماهانه شهری ۸ دهم درصد و نرخ تورم روستایی ۱.۱ واحد درصد افت کرده است. مرکز آمار در حالی نرخ تورم سالانه کل کشور در پایان سال گذشته را ۴۰.۲ درصد برآورد کرده که نسبت به بهمن ماه ۱.۲ واحد درصد کاهش داشته که در همین مدت نرخ تورم نقاط شهری با ۱.۱ واحد درصد افت به ۳۹.۷ درصد و در نقاط شهری با ۱.۴ درصد کاهش به ۴۲.۸ درصد رسیده که به این ترتیب همچنان نرخ تورم روستایی بالاتر از نرخ تورم شهری است.
اوج تورم در یاسوج
آمار‌های رسمی نشان می‌دهد که نقطه اوج تورم در بین استان‌های ایران به استان کهگیلویه و بویراحمد به مرکزیت شهر یاسوج مشاهده شده و ساکنان این استان در پایان آخرین ماه قرن قدیم با تورم سالانه ۴۸.۲ درصدی مواجه بوده‌اند درحالی‌که کمترین نرخ تورم را مردم ساکن استان همدان با فشار تورمی ۳۶.۳ درصد تجربه کرده‌اند. نکته قابل تامل اینکه شهروندان استان کهگیلویه و بویراحمد هم در نرخ تورم سالانه کشوری، شهری و روستایی صدرنشین جدول تورم سال ۱۴۰۰ بوده‌اند این در حالی است که کمترین نرخ تورم سالانه نقاط شهری به استان سیستان و بلوچستان و در نقاط روستایی به استان همدان اختصاص داشته است.
در حالی مرکز آمار می‌گوید میانگین نرخ تورم سال۱۴۰۰ در کل ایران ۴۰.۲ درصد بوده که تنها ۸ استان خراسان رضوی، کرمانشاه، خوزستان، سمنان، تهران، قم، سیستان و بلوچستان و همدان نرخ تورم پایین‌تر از میانگین کل کشور را شاهد بوده‌اند و در مقابل نرخ تورم در ۲۳ استان دیگر بالاتر از شاخص میانگین کشوری بوده است.
تورم ۸۵ ساله ایرانی
ایران همچنان یکی از کشور‌های دارای تورم بالا در جهان است و بررسی همشهری نشان می‌دهد در طول ۸۵ سال گذشته میانگین نرخ تورم در کشور ۱۶ درصد و در پس از انقلاب ۲۰.۴ درصد بوده درحالی‌که در سال‌های پیش از انقلاب میانگین نرخ تورم ۱۱.۵ درصد بوده است. از سال ۱۳۱۶ تا پایان ۱۴۰۰ ایران در سال‌های ۱۳۲۴، ۱۳۲۵ و ۱۳۲۹ نرخ تورم منفی را تجربه کرده است. در ۸۵ سال گذشته کشورمان تنها ۳۱ سال نرخ تورم تک‌رقمی را شاهد بوده است. بالاترین نرخ تورم ایران مربوط به سال۱۳۲۲ بوده که نرخ تورم به بالای ۱۱۰ درصد رسید. پس آن بالاترین نرخ تورم به سال۱۳۷۹ برمی‌گردد که ایرانیان تورم ۴۹.۴ درصدی را تجربه کردند و بالاترین نرخ تورم پس از سال۱۳۷۹ هم در سال گذشته با ثبت نرخ تورم ۴۰.۲ درصدی رقم خورد. پیش‌بینی می‌شود که امسال نرخ تورم به محدوده ۲۵ درصد برسد و البته چشم‌انداز تورم سال پیش‌رو بستگی به سیاست‌های مالی و پولی دولت و همچنین روند مذاکرات هسته‌ای برای لغو تحریم‌ها دارد.