اقتصاد۲۴- به بن بست خوردن مذاکرات هسته‌ای بسیاری از رسانه‌ها را بر آن داشته که به دنبال علت این حادثه بروند. در حالیکه برخی علل سیاسی را در این امر برجسته می‌کنند، برخی دیگر بر آنند که مسائل اقتصادی باعث شده برجام کمتر از گذشته برای طرفین اهمیت داشته باشد.
رویترز در گزارشی که اخیرا نوشته، مدعی شده ایران توانسته از طریق فروش نفت به چین و همزمان با افزایش قیمت‌ها به دستگاه تنفس مصنوعی دست یافته و فعلا شاهراه حیاتی خود را به دست آورد. به همین دلیل، دیگر احتیاج زیادی به برجام و متعلقاتش یعنی رفع تحریم‌ها در عوض تعلیقِ فعالیت هسته ای، ندارد.
گزارش جنجالی رویترز؛ ایران به برجام احتیاج ندارد؟
رویترز در این رابطه نوشت: «در همین حال یک مقام ارشد ایرانی که از ذکر نامش خودداری کرد، گفت: برنامه هسته‌ای ما طبق برنامه پیش می‌رود و زمان به نفع ماست. این مقام مسئول با بیان اینکه «اگر مذاکرات شکست بخورد، پایان دنیا نخواهد بود» افزود: این واقعیت که اقتصاد ایران اکنون چندان متکی به احیای توافق نیست، در صورت از سرگیری مذاکرات، اهرم قوی برای مذاکره‌کنندگان آن ایجاد می‌کند.»
بیشتر بخوانید: اقتصاد ملی و تناقض ثروت‌اندوزی غیرمجاز خواص
رویترز در این گزارش تاکید کرد؛ اگرچه ایران ارقام دقیقی را در مورد فروش نفت فاش نمی‌کند، یک مقام نفتی ایران گفت که این رقم در حال حاضر حدود ۱.۵ میلیون بشکه در روز است و بیشتر آن‌ها با تخفیف زیادی به چین می‌روند.
به جز این، رویترز در گزارش خود تصریح کرده که ایران در زمینه تحریم‌ها و زیست با آن «ماهر» شده است و می‌تواند بدون مشکل با آن کنار بیاید.
با این حال، علی‌رغم افزایش اخیر درآمدها، تحریم‌ها همچنان تأثیر عمده‌ای بر زندگی روزمره در ایران دارد، به این معنی که همه از نخبگان تجاری گرفته تا خانواده‌های کم درآمد با تورم فزاینده، سقوط ارز و افزایش بیکاری مواجه هستند.
رویترز ضمن بیان این نکته تاکید می‌کند: «به همین خاطر است که حاکمان ایران پایان دادن به تحریم‌ها را ترجیح می‌دهند، چون جلوی نارضایتی عمومی را می‌گیرد.»
به جزگزارش رویترز، گزارش پایگاه آناتولی ترکیه که در ماه فوریه منتشر شد، وجه دیگری از ارتباط برجام با مساله نفت را افشا می‌کند. بر اساس گزارش آناتولی، قیمت نفت با افزایش خبر‌ها مبنی بر بهبود اوضاع و امکان احیای توافق هسته‌ای بین ایران و آمریکا کاهش می‌یابد. بر اساس ادعای آناتولی، خبرهای مثبت در مورد توافق ایران و غرب بازار نفت را از حالت صعودی خارج کرده و به آن ثبات می‌دهد، اما خبرهای ناامید کننده باعث افزایش قیمت آن می‌شود.
این امر به صورت بالقوه می‌تواند محرکی برای ایران باشد که دیرتر به توافق هسته‌ای بازگردد تا بتواند از جنگ اوکراین و روسیه نیز استفاده کرده و بهره اقتصادی بیشتری از طریق فروش نفت خود ببرد.
چرا نفت ایران به برجام احتیاج دارد؟
فارغ از تحلیل‌های فوق، دلایلی وجود دارند که نشان می‌دهند، ایران برای عادی کردن و رله سازی فروش نفت خود احتیاج به احیای توافق هسته‌ای دارد. نباید فراموش کرد که فروش نفت ایران هم اکنون زیاد نیست و هنوز به میزانی که قبل از اعمال تحریم‌های ضدقانونی ترامپ بوده، نرسیده است.
همچنین، نباید از خاطر برد که ایران هم اکنون بیشتر نفت خود را به چین و آن هم با قیمتی مناسب و با تخفیف عرضه می‌دارد. در صورت رفع تحریم‌های نفتی، اولا ایران می‌تواند میزان و قیمت فروش نفت خود را بالا ببرد و ثانیا، می‌تواند مشتری‌های بیشتری داشته باشد.
به جز این، روسیه نیز با شرایطی همانند ایران روبه رو است و به عنوان یک کشور نفت خیز با تحریم‌های مختلفی مواجه شده است. چندی پیش بلومبرگ از تخفیف ۳۰ دلاری روسیه برای فروش نفت خبر داد، در حالی که ایران برای صادرات نفت خود، ۲۰ دلار تخفیف می‌دهد. مسلما اگر تحریم‌ها برداشته شوند، ایران از بازی «حراج گونه» نفت خارج شده و مجبور نیست بر سر تخفیف بیشتر نفت خود نسبت به روسیه، با مشتری هایش چانه زنی کند.
این شواهد نشان می‌دهد ایران هنوز به برجام و توافق هسته‌ای احتیاج دارد و برای بر طرف شدن موانع فروش نفت باید در مذاکرات بماند و آن را ادامه دهد در غیر این صورت، شاهراه حیاتی که رویترز به آن اشاره کرد، روز به روز تنگ‌تر و آزار دهنده‌تر می‌شود.