اقتصاد۲۴- دکتر محمدحسین عادلی رئیس اسبق بانک مرکزی و معاون پیشین وزیرخارجه به روزنامه اعتماد گفت:
ما یک بار مذاکرات هسته‌ای را به سرانجام رساندیم و به تعهدات خود پایبند بودیم، اما به سد دونالد ترامپ و خروج امریکا از برجام برخورد کردیم. امروز بسیاری بیم تکرار آن سناریو را دارند و می‌گویند این مذاکرات حتی در صورت احیای برجام هم به عادی‌سازی کامل رابطه ما با جهان منتهی نخواهد شد.
بحث عادی‌سازی رابطه اقتصادی با خروج دونالد ترامپ از برجام و ترس از تکرار این سناریو متفاوت است. عادی‌سازی رابطه در دو سطح قابل بررسی است. نخست در سطح کشور‌هایی که ما را تحریم کرده‌اند مانند امریکا و چند کشور دیگر و سطح دیگر کشور‌هایی که ما را تحریم نکردند. رابطه کشور‌هایی که ایران را تحریم نکردند به تدریج و با گذشت زمان قابل عادی‌سازی است.
در حال حاضر هیچ کدام از کشور‌های همسایه ما رابطه عادی با ایران ندارند. چرا؟ به این دلیل که از تحریم‌ها می‌ترسند، اما با حصول توافق و رفع تحریم، این کشور‌ها می‌توانند در مسیر عادی‌سازی رابطه با ما قرار بگیرند. عادی‌سازی رابطه اقتصادی با کشور‌هایی که ایران را تحریم کرده‌اند زمانبر است به این دلیل که استاندارد‌های دیگری هم درباره روابط مالی و بانکی مانند استاندارد‌های بین‌المللی «اف‌ای‌تی‌اف» وجود دارد که باید رعایت شود.
بیشتر بخوانید: دورخیز روسیه برای دستیابی به بازار نفت ایران
تا زمانی که استاندارد‌های دو طرف با هم منطبق شود، عادی‌سازی رابطه اقتصادی زمانبر خواهد بود. پس از این انطباق ما در ابتدای مسیر عادی‌سازی رابطه اقتصادی و... قرار می‌گیریم و نه انتهای آن. اینکه جهت‌گیری ما عادی‌سازی رابطه اقتصادی و... باشد خوب است و اینکه ما از جهت‌گیری که ایران در سایه آن در تحریم بیشتر فرو برود فاصله گرفته و در ابتدای جاده عادی‌سازی روابط اقتصادی قرار بگیریم، بهتر است.
درباره احتمال تکرار سناریوی خروج امریکا از برجام، مقام‌های کشور همواره گفته‌اند که به امریکا نباید اعتماد کنیم و این توافق هم همان طور که مذاکره‌کنندگان قبلی گفتند و مذاکره‌کنندگان فعلی هم این را تکرار می‌کنند بر مبنای اعتماد میان دو طرف نیست، اما به هر حال ما مسیر دیپلماسی را در پیش گرفته‌ایم. به نظر من، هزینه‌ای که دونالد ترامپ با خروج از توافق به پای امریکا نوشت برای امریکا بسیار گزاف بود و کلا اروپا را از امریکا جدا کرده و موقعیت امریکا را چند پله پایین‌تر آورد. گمان نمی‌کنم که امریکا بخواهد با خروج از برجام این هزینه را مجددا پرداخت کند. اما حتی اگر این کار را هم بکند باید توجه داشت که تا زمان تکرار احتمالی این سناریو در نزدیک‌ترین حالت ممکن، دو سال باقی مانده است و ما می‌توانیم در این بازه زمانی دو ساله در جاده عادی‌سازی رابطه به جلو حرکت کنیم. به جای اینکه دو قدم پیش برویم ۲۰ قدم جلوتر برویم و با بسیاری از کشور‌ها ارتباط برقرار کنیم.