اقتصاد۲۴- خروج آمریکا از افغانستان، یک نقطه عطف ژئوپولیتیک بود و امواج تکانه هایش، اکنون با جنگ‌های یمن و اوکراین، تقویت شده است. خروج آمریکا، هنگامی که در کنار تهاجم روسیه به اوکراین قرار گیرد، یک مانع بزرگ را از سر راه مانور ایران در آسیای میانه بر می‌دارد و فرصتی را برای این کشور می‌آفریند تا نفوذش را تقویت کرده، تجارتش را افزایش دهد و همکاری‌های امنیتی اش با این منطقه گسترش یابد.
همچنین، خروج آمریکا از جهت دیگری هم به سود ایران است چرا که یک میخ دیگر بر تابوت اتحاد هشتادساله میان آمریکا و عربستان سعودی کوبید. از نگاه عربستان، آن عقب نشینی، در کنار ناکامی آمریکا در واکنش قاطع به حملات صورت گرفته به زیرساخت‌های حیاتی کشور‌های منطقه، دلیل دیگری است بر غیرقابل اتکا بودن فزاینده آمریکا بعنوان یک ضامن امنیتی.
از سرگیری گفتگو‌های امنیتی میان ایران و عربستان سعودی، هلالی را پررنگ می‌کند که اوکراین را به جنگ یمن و عقب نشینی آمریکا از افغانستان پیوند می‌زند. زمانبندی این گفتگوها، تاکیدی است بر اینکه وضعیت افغانستان و جنگ‌های اوکراین و یمن، گزینه‌های ایران را در قیاس با دیگر بازیگران منطقه ای، کمتر محدود می‌کند.
جنگ اوکراین، روسیه را از فهرست یک ضامن احتمالی امنیتی جایگزین آمریکا و تامین کننده سلاح برای عربستان و دیگر کشور‌های عربی منطقه حذف کرد. این تحول، عربستان را نسبت به توانایی اش در حفاظت از خود در نگرانی می‌گذارد چرا که برای ریاض، گزینه‌های خوبی باقی نمانده است.
شاید سعودی‌ها چشم به چین داشته باشند، اما احتمالا در می‌یابند که پکن، قدرتی است که هنوز فاقد توانایی و اراده برای جایگزینی آمریکا است و احتمالا بهای بیشتری را برای تضمین امنیت منطقه درخواست خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: کلید حل منازعات منطقه در دست تهران
البته توانایی آمریکا و اروپا در تقویت مقاومت اوکراین، احتمالا تا حدی تاثیر تصاویر عقب نشینی دراماتیک از کابل را کمرنگ می‌کند. کشور‌های خلیج فارس، اگر مورد حمله قرار گیرند، چه بسا آن توانایی اوکراینی‌ها برای مقاومت را نداشته باشند و در غیاب ترتیبات امنیتی چندجانبه و اعتمادآور، به دنبال یک ضامن امنیتی طرف سوم برخواهند آمد.
از نگاه تهران، جهانِ پس از خروج آمریکا، یک جهان متفاوت است که در آن، آمریکا تحقیر شده و از یکی از مرز‌های ایران فاصله گرفته است. این جهانی است که افغانستانِ زیر سلطه طالبان، برای تهران یک مشکل فوری‌تر در قیاس با کشور‌های خلیج فارس به حساب می‌آید.
این رخدادها، بر تلاش‌های ایران در سرمایه گذاری بر روی پیامد‌های جنگ اوکراین بر منطقه آسیای مرکزی، سایه می‌اندازد. یک دیپلمات عرب می‌گوید: "یمن و اوکراین، برای تهران، چندان دردسر‌های بزرگی نیستند، اما افغانستان، هست. "
درباره نویسنده: جیمز دورسی، عضو ارشد مدرسه مطالعات بین المللی در دانشگاه فنی سنگاپور است. او یک خبرنگار باسابقه است که بر ستیز‌های نژادی و مذهبی در خاورمیانه تمرکز داشته و جوایزی هم به او تعلق گرفته است.
منبع: کوئینسی / دیپلماسی ایرانی