اقتصاد۲۴- اين برج، اين هيولا با تمام يد و بيضايي كه دارد قطعا فرو مي‌ريزد و بحث احتمال و اگر مطرح نيست. در اينجا اصلا با تئوري احتمال روبه‌رو نيستيم با يك اظهارنظر قطعي روبه‌رو هستيم برج متروپل حتما فرو مي‌ريزد پس سقوط و مرگ قطعي است، حتما عده كثيري از آن همه جمعيتي كه در مغازه‌هاي واقع در ساختمان متروپل شامل كارگران و كارمندان دفاتر، كافي‌شاپ، آبميوه‌فروشي، بستني‌فروشي، داروخانه، فست‌فود و امثال آنها تردد دارند زير آوار خواهند ماند فقط زمان قطعي را نمي‌دانيم و نمي‌دانستيم، آيا چند دقيقه ديگر، چند ساعت ديگر يا چند روز ديگر وقوع اين واقعه قطعي و محتوم بوده است با بحث احتمال اصلا روبه‌رو نيستيم. پس از هشدار مورخ 06/02/1401 سازمان نظام مهندسي كه اعلام كرد سازه فرو مي‌ريزد و با توجه به هشدارهاي مكرري كه ظرف 9 ماه گذشته توسط مسوولان امر داده شده است چرا متوجه نشدند و اين بناي سست و لرزان با خيل عظيمي از رفت و آمدها كماكان از جمعيت پر و خالي مي‌شده و هيچ‌كس به تعطيل كردن آن ملك و مغازه‌ها فكر نمي‌كرده و كوچك‌ترين توجهي هم نداشته است. بيشتر قربانيان اين حادثه در همان مغازه‌ها بودند در داروخانه، آبميوه‌فروشي و... همان بچه‌هايي كه رفته بودند تا در گرماي آبادان گلويي تازه كنند اما زير آوار ماندند.
هدف از اين بحث‌ها چيست؟
مي‌خواهيم به ماده 290 قانون مجازات اسلامي نگاهي بيندازيم، همان ماده‌اي كه اختصاص به قتل‌هاي عمدي دارد و در صدر آن چنين آمده است كه «جنايت در موارد زير عمدي محسوب مي‌شود:» بند «پ» ماده 290 قانون مجازات اسلامي حاكي است جنايت در اين مورد عمدي است: «هرگاه مرتكب قصد ارتكاب جنايت واقع شده يا نظير آن را نداشته و كاري را هم كه انجام داده است نسبت به افراد متعارف نوعا موجب جنايت واقع شده يا نظير آن، نمي‌شود لكن در خصوص مجني عليه به علت بيماري، ضعف، پيري يا هر وضعيت ديگر يا به علت وضعيت خاص مكاني يا زماني نوعا موجب آن جنايت يا نظير آن مي‌شود مشروط به آنكه مرتكب به وضعيت نامتعارف مجني عليه يا وضعيت خاص مكاني يا زماني آگاه و متوجه باشد».تصوير منتشر شده از ستونهاي ساختمان متروپل كه آن را فرد جوشكاري فرستاده كه مامور تعمير بوده و براي جوشكاري ستونهاي جدا شده او را فراخوانده بودند، نشان مي‌دهد كه پليت‌هاي تقويتي ستون دچار جداشدگي و پخش‌شدگي كامل شده است و او را احضار كردند كه اين ستونهاي جداشده را جوش بزند. فردي كه براي جوشكاري رفته بود به نام مرحوم محسن صالحي‌زاده متاسفانه خودش هم زير آوار ماند و فوت كرد و فرصت نكرد جوشكاري را انجام بدهد.رييس بخش زلزله مركز تحقيقات راه و مسكن و شهرسازي (آقاي علي بيت‌اللهي) گفته است كه تحمل بار بيش از حد ناشي از ساخت 5 طبقه اضافي در ساختمان متروپل منجر به خميدگي و كمانش ستون‌ها و سقف‌ها شده است.
اين كارشناس گفته پس از تخريب اين ستون، ساختمان دچار ريزش شده است.او اضافه كرده است كه خرابي همين يك ستون باعث شده وزن و تنش ساختمان به اجزاي ديگر منتقل و ساختمان فرو بريزد.قبل از آن هم تيرها و سقف‌ها خميدگي داشتند و احتمالا علت فاصله زياد ستون‌ها از يكديگر بوده كه ظاهرا حدود 16 متر بوده است.چرا به علت وضعيت خاص مكاني يا زماني فعل انجام شده نوعا موجب آن جنايات گرديده است (نص ماده 290 مجازات اسلامي) همان كارشناس در ادامه گفته كه وقتي ستون به اين شكل درمي‌آيد نشانه فروريزش آني ساختمان است كه بايد ساختمان كاملا تخليه مي‌شد، اما در كمال تعجب، مالكان به جاي تخليه، به‌زعم خودشان اقدام به تعميرات و ترميم كرده‌اند.پس با آن وضع مكاني خاص و در آن زمان معين عدم تخليه ملك يك فاجعه بوده است بايد ماموران فورا براي جلوگيري از خطر راه عبور را بر همه مي‌بستند، ورود ممنوع مي‌شد، همه فورا خارج و تمام اجزاي ساختمان تخليه و تعطيل مي‌شدند.موضوعي كه اصلا و ابدا از طرف مسوولان، مالكان، نگهبانان و نگهدارندگان و سازندگان و مهندسان ملك و شهرداري كه شريك ملك بوده به هيچ‌وجه مورد توجه قرار نگرفته كه سرانجام به مرگ اين همه انسان بي‌گناه انجاميده است.
بیشتر بخوانید: بازخوانی مهم‌ترین سوانح ریلی و هوایی ایران/ سرزمین فجایع انسانی!
طبق تصاوير دريافتي از خيابان‌ها و وضع اطرف متروپل اين بنا در منطقه پرجمعيتي احداث شده و از طرف ديگر با احداث مغازه‌هاي پر رفت و آمد در داخل و اطراف اين سازه وضعيت خاص مكاني آن به گونه‌اي بوده است كه ريزش برج در هر ساعتي كه رخ مي‌داد بخشي از جمعيت كه در حال تردد بوده‌اند زير آوار مي‌ماندند. آيا در صورت ريزش يك ساختمان12طبقه و وسيع با كوهي از آجر و سنگ و فولاد و سيمان و... چنانچه افرادي در داخل آن حضور داشته باشند امكان دارد يك نفر از آنها زنده بماند؟
قانونگذار در بند «پ» ماده 290 قانون مجازات اسلامي با تحقق شرايط زير قتل را عمدي محسوب كرده است:
1) بديهي است كاري و فعلي كه سازندگان يك برج ساختماني انجام مي‌دهند نوعا «موجب» جنايت نمي‌شود اساسا احداث ساختمان عملي نوعا كشنده نيست و هر سازه‌اي و ساختماني براي مرگ كسي ساخته نمي‌شود اما شرايط خاص اين موضوع را بايد ديد و به شرح زير بررسي كرد تا حقيقت آشكار شود.
2) در متن قانون چنين آمده است كه «به علت وضعيت خاص مكاني نوعا موجب آن جنايت يا نظير آن مي‌شود ...»
ريزش برج روي افرادي كه در طبقات مختلف ساختمان در حال كار و تردد بوده‌اند يا مشترياني كه براي خريد يا خوردن و آشاميدن به مغازه‌ها رجوع كرده‌اند قطعا سبب مرگ آنها مي‌شود و نوعا زير آوار ماندن افراد و در زير چنين ساختمان‌هايي قطعا سبب مرگ آنها مي‌شده لذا اين قسمت از ماجرا فعل نوعا كشنده محسوب مي‌شود.
3) قانونگذار در باب وضعيت خاص مكاني فوق كه نوعا موجب جنايت يا نظير آن مي‌شود شرط مهم ديگري را هم اضافه كرده است؛ مشروط به آنكه مرتكب به وضعيت خاص مكاني آگاه و متوجه باشد.
با توجه به اخطارها و تذكرهاي كارشناسان در مورد كماني شدن تيرآهن و ستون‌ها و جدا شدن فاصله آنها و اعلام خطر مكرر و قطعي داير بر اينكه ريزش و تنش رخ خواهد داد و طبقات فرو مي‌ريزند پس قطعا سازندگان و مالكان و نگهدارندگان و مسوولان متوجه وضع خاص مكاني و ناپايداري سازه‌ها و سست بودن آنها شده‌اند و كاملا آگاهي داشته‌اند و متوجه بوده‌اند كه امكان خطر وجود دارد. پس مرتكبان به وضعيت خاص مكاني (سست بودن و فرو ريختن برج) كاملا آگاه بوده و متوجه بروز خطر بوده‌اند اما هيچ اقدامي انجام نداده‌اند.منظور قانونگذار اين نيست كه بايد فورا تعميرات را انجام مي‌دادند، زيرا امر برداشتن ستون‌ها و رفع خطر ماه‌ها طول مي‌كشيد و شايد لازمه‌اش تخريب كامل برج و احداث مجدد آن بوده است، بلكه موضوع آن است كه از وضعيت برج و شرايط تردد جمعيت آگاهي كامل داشته‌اند و مي‌دانسته‌اند كه مرگ آنها با فرو ريختن طبقات مسلم است. پس بايد ملك تخليه مي‌شد و عبور و مرور را كاملا ممنوع مي‌كردند.
دليل آگاهي مالكان، شركا و سازندگان از قطعيت فرو ريختن بنا
در اين مورد بايد به استنادات رييس سازمان نظام مهندسي استان خوزستان هم تكيه كرد كه گفته است: ظاهرا روال قانوني در صدور پروانه ساختماني متروپل طي نشده است و ايراداتي از جمله عدم رعايت پوشش ميلگرد، تغيير شكل بعضي از تيرها و كمانش برخي ستونهاي پروژه را به شهرداري گوشزد كرديم و يك ماه قبل دستور توقف داديم كه ترتيب اثر داده نشد.او شرط ديگري را هم اضافه كرده است مبني بر اينكه در اين پروژه بعضي تذكرات خيلي جدي داده شده كه چندان مورد توجه سازندگان قرار نگرفته است چه بسا اگر به موارد هشدار عمل مي‌شد امروز شاهد چنين اتفاقي نبوديم.دادسرا اينك وظيفه سنگيني بر دوش دارد، غير از رسيدگي به جرايم كثيري كه در افكار عمومي و فضاي مجازي در پيرامون اين ماجرا از وقوع و ارتكاب آنها صحبت مي‌شود بايد در باب قطعيت ضعف در احداث بنا، در باب صحت و سقم سستي سازه و ستون‌ها و كمانش آن و اينكه پليت‌هاي تقويتي ستون‌ها دچار جداشدگي و پخش‌شدگي كامل شده‌اند كه اموري كاملا تخصصي هستند از هيات‌هاي متخصص و با تجربه كارشناسي كسب نظر شود، چنانچه موارد اعلام شده صحت داشته باشد كه فرو ريختن برج از جهت علمي امري محتوم بوده اما نسبت به تخليه و توقف آن هيچ اقدامي صورت نگرفته در اينكه جنايت واقع شده قتل عمدي است ترديدي وجود نداشته و پرونده با صدور كيفرخواست بايد روانه دادگاه‌هاي كيفري استان شود كه از منظر جنايي مورد رسيدگي قرار گيرد و مباشران و معاونان جرم تحت تعقيب كيفري واقع شوند.
منبع: روزنامه اعتماد