اقتصاد۲۴- موضوع حذف ۴ صفر از پول ملی از مردادماه ۱۳۹۸ که لایحه آن در هیات دولت به تصویب رسید و پس از آن از نسل جدید اسکناس‌های ۵۰۰۰ تومانی و ایران‌چک‌های۱۰۰ هزار تومانی در ماه‌های پایانی سال ۱۳۹۹ رونمایی شد تاکنون شکل جدی‌تری به خود گرفته است.
امنیت، کارایی و بهینه بودن در تولید، کاهش هزینه‌های تولید و کاهش سرانه اسکناس در کشور از جمله مزایای تولید و انتشار اسکناس‌های جدید از سوی دولت اعلام شده است.
اما به گفته برخی کارشناسان این اقدام دولت (حذف صفرها از اسکناس) مشکلاتی را نیز در پی دارد، چراکه تبدیل کردن اطلاعات با اسکناس‌های جدید در برخی نرم‌افزار‌های حسابداری مشکلاتی را به وجود می‌آورد و ضروری است تا در نرم‌افزار‌ها تغییراتی برای واحد پولی شکل بگیرد تا بتوانند نسبت به تغییر واحد پولی اقدام کنند و ممکن است نرم‌افزار‌های قدیمی که دارای پشتیبانی نیستند با مشکل جدی روبه‌رو شوند.
مشکل دیگر عدم تطابق با گذشته است و دغدغه دیگر این است که چه اتفاقی برای اطلاعات نرم‌افزار‌های سال‌های گذشته رخ می‌دهد، اینکه به‌طور مثال صورت‌حساب‌های سال‌های گذشته را باید با چه واحد پولی دید؟ یا اینکه پرینت حساب بانکی سال‌های گذشته را چگونه از بانک بگیریم و چطور محاسبه می‌شود؟
در کنار اینها، به نظر می‌رسد که افزایش تورم تا سطح بی‌سابقه بالای ۵۰ درصد تورم رسمی که توسط مرکز آمار ایران اعلام می‌شود؛ این اقدام بانک مرکزی به نوعی برای کاستن از «بار روانی» تورم موجود باشد. آیا در حال حاضر این اقدام می‌تواند در اقتصاد کشور تاثیر مثبتی داشته باشد یا صرفا دولت به دنبال این است که با حذف صفرها از پول ملی بار روانی جامعه را در این خصوص کاهش دهد؟
کامران ندری، کارشناس اقتصادی و بانکداری در مورد چاپ اسکناس‌های ۱ و ۲ تومانی گفت: این اقدام دولت هیچ تاثیری روی نرخ تورم ندارد، حذف صفر تنها یک تغییر شکلی و اسمی است و تغییر واقعی نیست و عواملی که باعث تغییر در قیمت‌ها می‌شوند را کنترل نمی‌کند و این دست از تغییرات و کمرنگ کردن ۴ صفر اثری در اقتصاد ندارد.
این کارشناس بانکی در ادامه گفت: حتی در محاورات روزمره هم مردم به دلیل عاداتی که از گذشته داشته‌اند، این اسکناس‌ها را هزار تومانی و دو هزار تومانی می‌گویند و بسیار بعید است که این اسکناس‌ها را ۱ و ۲ تومانی بنامند.
تغییر اسکناس‌ها تنها ظاهری است
ندری تصریح کرد: این تغییر در شکل اسکناس‌ها در مهار قیمت‌ها هم تاثیری نخواهد داشت و عواملی که باعث این افزایش قیمت‌ها می‌شوند همچنان در اقتصاد ما فعال هستند و تورم را در واقع آن‌ها ایجاد می‌کنند و این حذف صفرها در کنترل تورم تاثیری ندارد و این تغییر تنها در ظاهر اسکناس‌ها صورت گرفته است.
این کارشناس بانکی در پاسخ به این پرسش که آیا جز پروسه حسابداری که گفته می‌شود حذف ۴ صفر می‌تواند مزیتی برای آن باشد این اقدام بانک مرکزی مزیت دیگری هم دارد یا خیر، خاطرنشان کرد: خیر، مزیت دیگری ندارد و تنها حسن این کار می‌تواند در خصوص حسابداری باشد البته این موضوع هم چندان حایز اهمیت نیست، زیرا این اعداد هم عمدتا در نرم‌افزار‌های حسابداری جمع می‌شوند و مساله چندان عمده‌ای هم نبوده و مردم هم به آن عادت کرده‌اند و در شرایط فعلی موضوع چندان مهمی نبود که این اسکناس‌ها با شکلی جدید چاپ شود.
با رشد تورم ارقام بزرگ‌تر می‌شوند
ندری تصریح کرد: البته نکته‌ای که وجود دارد، این است که در صورتی که تورم به این شکلی که در چند سال گذشته بوده ادامه پیدا کند طبیعتا ممکن است که این صفرها هم دردسرساز شوند، زیرا این اعداد بسیار بزرگ می‌شوند.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: در حال حاضر مردم صفر‌های روی اسکناس‌ها را پذیرفته‌اند و مشکلی هم تاکنون نداشتند و حتی با وجود آنکه واحد رسمی پول ملی ما «تومان» نیست، اما همه مردم در کشور از واحد «تومان» در محاورات خود استفاده کرده و به صورت طبیعی و در بیان خود ارقام این صفرها را حذف می‌کنند و امروز رقمی مانند ۴ میلیارد تومان را ۴ تومان می‌گویند و با توجه به کالایی که در مورد آن بحث می‌شود رقم آن را به درستی متوجه می‌شوند.
حذف ۵ صفر مفیدتر از ۴ صفر بود
ندری در ادامه با بیان اینکه حذف ۴ صفر از هزار تومانی و دو هزار تومانی چندان اهمیتی در اقتصاد نداشته، گفت: با توجه به اینکه هیچ کس در این شرایط در خرید‌های روزمره خود از اسکناس‌های هزار و دو هزار تومانی استفاده نمی‌کند پس عملا این اسکناس‌ها کاربردی هم نیستند، حتی نمی‌توان برای کمک به متکدیان هم از اسکناس‌های ۱ و ۲ تومانی استفاده کرد و چاپ این اسکناس‌های خرد در اقتصاد کنونی برای من هم مثل بقیه عجیب است.
این کارشناس بانکی در پاسخ به این پرسش که چاپ این اسکناس‌ها چقدر هزینه‌بر است، گفت: هزینه چاپ که هست، اما این هزینه غیرضروری است و شاید دو یا سه سال قبل حذف ۴ صفر کفایت می‌کرد، اما با میزان تورمی که در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ شاهد آن هستیم الان باید حداقل ۵ صفر از پول ملی حذف شود و بهتر آن بود که ۱۰ هزار تومانی را به ۱ تومان جدید تبدیل می‌کردند که کاربردی‌تر هم هست.
او افزود: برای اسکناس‌هایی که در حال حاضر در جامعه کاربردی‌تر هستند مانند ۱۰ هزار تومانی و ۲۰ هزار تومانی حذف صفرها مفید بودند. منتها برای این اسکناس‌ها باید ۵ صفرشان حذف می‌شد، زیرا ۱۰۰۰۰ تومان، معادل ۱۰۰۰۰۰ ریال است و حذف این صفرها موثرتر از اسکناس‌های خردتر بود.