اقتصاد۲۴- سیاست‌های اقتصادی روز به روز مردم را در شرایط سخت‌تری قرار می‌دهد؛ چنانچه روز گذشته حمیدرضا علی‌اکبری مدیرکل خدمات مددکاری کمیته امداد به رویداد۲۴ خبر داد که به خاطر وضعیت سخت اقتصاد در شش ماه گذشته فقط ۱۰۰ هزار خانوار پشت نوبت دریافت خدمات کمیته امداد هستند! رویداد۲۴ درباره شرایط کنونی اقتصاد ایران با مرتضی افقه اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت‌وگو کرده است. افقه می‌گوید: سال‌هاست سیاست‌های غلط اقتصادی منجر به افزایش تعداد افراد زیر خط فقر شده است. با وجود اینکه در قانون اساسی ارتقای زندگی طبقات کم‌درآمد مورد تاکید قرار گرفته و این موضوع از آرمان‌های انقلاب بود، اما به دلیل سیاست‌های اقتصادی غلط و با گذشت ۶ برنامه نه تنها عملکرد موفقیت‌آمیزی در این زمینه نداشتیم که شکاف طبقاتی بسیار شدید شده و فقر گسترده شده است؛ یعنی دهک‌های پایین هر سال نسبت به سال قبل افزایش یافته است.
او می‌گوید: طی ۴ سال اخیری که با تشدید تحریم‌ها مواجه بودیم این فشار‌ها افزایش یافته است و به نظرم تیر خلاص را جراحی اقتصادی دولت رئیسی زد و برخلاف دیدگاه‌ها و انتقاداتی که اصولگرایان قبلا نسبت به جراحی‌های مشابه در دوران رفسنجانی و احمدی‌نژاد داشتند، حالا خودشان هم متاثر از همین روش‌ها شدند. به رغم هشدار‌هایی که بسیاری از اقتصاددانان از جمله بنده می‌دادیم که این اقدامات ضربات مهلک‌تری به طبقات متوسط و خصوصا فقیر می‌زند، اما این جراحی اقتصادی انجام شد که مشاهده می‌کنید فقر مردم بیش از گذشته شده است.
بیشتر بخوانید: آیا دوران ریاضتی در اقتصاد آغاز شده است؟
این اقتصاددان می‌گوید: پرداخت یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی شاید کمک‌کننده باشد، اما جبران اینهمه سال تحمل تورم دو رقمی و کاهش قدرت خرید مردم را نمی‌کند. در ادبیات توسعه بحثی تحت عنوان فقر شدید وجود دارد که از فقر مطلق هم بدتر است؛ یعنی درآمد افراد مبتلا به این فقر کفاف نیاز‌های غذایی آنان را نیز نمی‌دهد که امروز تعداد زیادی از مردم به این مشکل دچار شده‌اند ضمن اینکه فاصله افراد فقیر نسبت به خط فقر هم بیشتر شده است که از آن تحت عنوان شکاف فقر یاد می‌شود.
شرایط اقتصاد به همین شکل ادامه یابد، تنش‌های اجتماعی شکل خواهد گرفت
افقه می‌گوید: افزایش فقر نشان می‌دهد که چنین سیاست‌هایی ضمن اینکه تعداد زیادی از افراد طبقه متوسط را به زیر خط فقر قرار داده است، افراد فقیر را نیز نسبت به گذشته فقیرتر کرده و فاصله درآمدی آن‌ها با خط فقر بیشتر شده است، این گروه تنها در تکاپوی آن هستند که بتوانند نیاز‌های حیاتی مانند خوردن و آشامیدن را تامین کنند و به مسکن نمی‌توانند فکر کنند.
این اقتصاددان ضمن اشاره به تبعات خطرناک شرایط اقتصادی موجود برای کشور توضیح می‌دهد: این شرایط حتما تنش‌های سیاسی و اجتماعی را به دنبال خواهد داشت که حکومت را به شدت مشغول خود می‌کند؛ آنهم در شرایطی که به هر دلیلی با کشور‌های منطقه و کشور‌های غربی در تنش شدید هستند، صلاح در این بود که در شرایط فعلی کمی بیشتر به طبقات کم‌درآمد توجه می‌کردند.
به توافق نرسیم، فروپاشی اقتصادی رخ می‌دهد
او می‌گوید: تصور نمی‌کنم که حاکمیت یا دولت بتواند شرایط تحریم را ادامه بدهد و هنوز هم امیدوارم که به سمت توافق حرکت کنیم، زیرا در غیر این صورت شرایط فعلی به یک فروپاشی اقتصادی منجر می‌شود. مسکن این روز‌ها تبدیل به یک رویا شده است، مهاجرت معکوس از شهر‌های بزرگ به روستا‌ها و حاشیه‌ها رخ داده است. این مساله آسیب‌های بسیاری به دنبال دارد و افراد حاشیه‌نشین و کپرشنین تبدیل به بمب ساعتی می‌شوند چرا که بستر بزه و فساد در حاشیه‌ها و کپر‌ها فراهم می‌شود.
به باور افقه در شرایط فعلی که کشور به شدت درگیر تنش بین‌المللی است، منطق ایجاب می‌کرد که حاکمیت فشار‌های سیاسی، اجتماعی، ایدئولوژیک و مذهبی بر مردم را کمتر کنند درحالیکه مشاهده می‌کنیم فشار‌های سیاسی و اجتماعی در همین شرایط سخت هم در حال افزایش است که این مساله با منطق سازگار نیست؛ به این معنی که دولت با توجه به تنش‌هایی که در خارج از کشور دارد، با بی‌تدبیری خود را درگیر تنش‌های داخلی نیز می‌کند.