اقتصاد24- پروژه‌های ساخت راه، راه آهن و توسعه بنادر در کشورهای مسیر راه ابریشم مدرن جزئی از این طرح عمرانی بین‌المللی است تا حمل کالا از چین به سمت غرب آسیا-اروپا و حتی آفریقا و کشورهای امریکای لاتین را در بر بگیرد. سید علی محمد موسوی، رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران که برای شرکت در اجلاس بین‌المللی «یک کمربند – یک راه» به چین سفر کرده این طرح را فرصت بسیار خوبی برای جلب سرمایه گذاران بین‌المللی بویژه سرمایه گذاران چینی به منظور مشارکت در طرح‌ها و پروژه‌های ایران دانست. به گفته موسوی هیات ایرانی شرکت کننده در این اجلاس با استفاده از این ظرفیت بسیار مهم، افزون بر 300 طرح و پروژه را برای جلب سرمایه گذاران چینی و خارجی در حاشیه این اجلاس ارائه و معرفی کرد.جمهوری اسلامی ایران ضمن حمایت از سرمایه گذاران تسهیلاتی را نیز در اختیار آنها قرار خواهد داد.
6 تریلیون دلار حجم تجارت راه ابریشم
در 6 سال گذشته حجم تجارت چین با کشورهای مسیر «یک کمربند – یک راه» بیش از 6 تریلیون دلار بوده است. سرمایه‌گذاری نهایی برای طرح راه ابریشم 1000 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است که این میزان سرمایه‌گذاری بسیاری از کشورها حتی کشورهای اروپایی را به حضور در پروژه ترغیب کرده است. تا کنون 125 کشور و 29 سازمان بین‌المللی، 173 موافقتنامه همکاری با چین در این مورد امضا کرده‌اند. رئیس‌جمهور چین در اجلاس اخیر اعلام کرد که «در همایش این هفته پروژه «یک کمربند-یک راه»، توافقاتی به ارزش بیش از ۶۴ میلیارد دلار امضا شده است. او تأکید کرد که این پروژه برای همه مشارکت‌کنندگان رشدی پایدار را به همراه خواهد آورد. در بیانیه مشترکی که در انتهای این اجلاس قرائت شد، رهبران کشورهای شرکت‌کننده توافق کردند در تأمین مالی این پروژه به اهداف تعیین شده در مورد میزان بدهی جهانی احترام بگذارند و در راستای رشد اقتصادی سبز گام بردارند. بنابر آمار ارائه شده ارزش کل پروژه‌هایی که در این طرح وجود دارد به ۳.۶۷ تریلیون دلار می‌رسد که در کشورهایی از آسیا، اروپا، آفریقا، اقیانوسیه و امریکای جنوبی، اجرا خواهند شد.
سنگ‌اندازی غرب در راه ابریشم
برای ساخت راه جدید ابریشم، چین به کشورهای حاضر در پروژه کمک‌های مالی کرده و در توسعه زیرساخت‌های این کشورها سرمایه‌گذاری می‌کند. حال امریکا هدف چین از راه اندازی پروژه راه ابریشم را بخشی از برنامه‌های چین برای گسترش نفوذ سیاسی- اقتصادی خود می‌داند. بهرام امیر احمدیان، استادیار دانشگاه تهران با اشاره به اهمیت راه ابریشم برای افزایش ظرفیت ترانزیتی ایران گفت: کشورهای غربی نسبت به این پروژه مشکوک هستند در اجلاس اخیر از اروپا فقط کشور ایتالیا شرکت کرده بود و امریکا هم نسبت به پروژه خود را بی‌تفاوت نشان می‌دهد. گفته شده که چین سرمایه گذاری‌ها و بدهی‌هایی را به برخی از کشورها با توسعه جاده ابریشم تحمیل می‌کند.
امیر احمدیان این مخالفت‌ها را این‌گونه توضیح داد که «این پرسش مطرح می‌شود که اگر کشورهای مسیر راه ابریشم نتوانند وام‌هایی را که دولت چین به آنها پرداخت کرده بازگردانند، چه اتفاقی می‌افتد؟ برخی بر این عقیده هستند که ممکن است چین از لحاظ حقوقی بتواند زیرساخت‌های کشورها را تصاحب کند منتها در جواب این ادعا باید گفت که زیرساخت‌ها در حاکمیت کشور دیگری است و این مسأله را پیچیده کرده است. به گفته امیر احمدیان ترس امریکا گسترش نفوذ چین در منطقه است اما این طرح قطعاً مسیر توسعه‌ای برای کشورها خواهد بود.
کمربند اقتصادی قرن
امیر احمدیان از مسیر جاده ابریشم به عنوان مسیر اقتصادی قرن یاد کرد. استاد دانشگاه تهران که خود مسئول گروه‌های مطالعاتی در خصوص راه ابریشم است، خاطرنشان کرد: چین با ابتکار یک کمربند - یک راه اهداف بزرگی در سر دارد، منظور از «کمربند»؛ کمربند اقتصادی قرن 21 است. او تأکید کرد که ایران هم علاقه‌مند است در این ابتکار وارد شود و آنجایی که برای او منفعت دارد استفاده کند. ابتکار جاده ابریشم جدید بزودی خیلی از معادلات ترانزیت منطقه را تغییر خواهد داد و ایران باید تلاش کند که به بهترین شکل و به‌طور هدفمند در این طرح بزرگ فعال شود چرا که منفعلانه برخورد کردن ایران با این طرح، باعث ایجاد کریدورهای ترانزیتی موازی خواهد شد که فرصت‌های ترانزیتی ایران را از بین خواهد برد.
کمربند اقتصادی قرن 21 در حال حاضر راه آهن چین را به مغولستان- روسیه - بلاروس- لهستان و آلمان متصل می‌کند اما در خصوص ساخت جاده‌های جدید هنوز مشخص نیست که آیا از جاده قدیمی ابریشم تبعیت می‌کند یا خیر. یک گزینه در راه جدید ابریشم از طریق چین- آسیای مرکزی- ایران – ترکیه است که این گزینه اهمیت زیادی برای ایران دارد. ایران می‌تواند در این مسیر آمادگی خود را اعلام کند تا بخشی از کالاها در این مسیر و از ایران ترانزیت شود. امیر احمدیان در این باره که توان ترانزیتی ایران برای حضور در جاده ابریشم چقدر است گفت: ایران همیشه آماده است، جاده‌های ایران از نظر ساختارهای فیزیکی بهترین جاده‌ها است. ایران از نظر قوانین و مقررات و ایمنی جاده وضعیت خوبی دارد. در جاده ابریشم مورد نظر چین ایران هم اتصالات راه آهن دارد هم اتصالات زمینی در جاده دارد. بهره‌برداری از طرح سال‌ها طول خواهد کشید به همین دلیل سیاستگذاران جاده ابریشم فعلاً از آن به «ابتکار» تعبیر می‌کنند. فعلاً ایران در این ابتکار وارد نشده است. ایران علاقه‌مند به مشارکت پررنگ در این ابتکار است و در مراکز پژوهشی دولتی و مجلس در مورد آن مطالعاتی در حال انجام است.
منبع: روزنامه ایران