اقتصاد۲۴- روز گذشته بانک مرکزی فهرست تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط ۶ بانک دیگر را منتشر کرد. بانک‌های آینده، اقتصاد نوین، پارسیان، توسعه صادرات، دی و شهر، ۶ بانکی بودند که این گزارش را افشا کردند. به علاوه فهرست تسهیلات و تعهدات کلان و تسهیلات غیرجاری بانک صنعت و معدن نیز توسط بانک مرکزی منتشر شد.
عبور بانک‌ها از خط قرمزها
در حال حاضر بانک ملی تنها بانکی است که فهرست تسهیلات کلان خود را منتشر نکرده است است. فهرست تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط پنج بانک دیگر نیز همچنان منتشر نشده است.
روند افشای اطلاعات مربوط به تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط، براساس قانون بودجه سال ۱۴۰۱ صورت می‌گیرد. با وجود اینکه طبق این گزارش‌ها برخی از بانک‌ها بسیاری از خط قرمزها برای اعطای تسهیلات را رد کرده‌اند، اما همچنان خبری از اقدامات موثر از سوی بانک مرکزی برای مقابله با این موضوع نیست.
یکی از این بانک‌ها، بانک آینده است. انتشار فهرست تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط از وقوع یک تخلف بزرگ در بانک آینده خبر می‌دهد.
ماجرای یک تخلف بزرگ در بانک آینده
براساس قانون بانک مرکزی، هر بانک می‌تواند حداکثر معادل سه درصد سرمایه نظارتی خود، به زیرمجموعه‌هایش تسهیلات بدهد. همچنین مجموع تسهیلات اعطایی به شرکت‌های مرتبط، باید حداکثر ۴۰درصد سرمایه نظارتی بانک باشد.
بیشتر بخوانید: ۳۰۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته در ۱۲ بانک
با این وجود، بررسی ریز تسهیلات اشخاص مرتبط بانک آینده از یک بی‌قانونی بزرگ در این بانک حکایت دارد. بانک آینده به ۱۳ شرکت از زیرمجموعه‌های خود، مجموعا ۹۸هزار و ۷۷۰میلیارد تومان وام داده است. این در حالی است که بر اساس صورت‌های مالی سال ۱۴۰۰ بانک، حداکثر این مبلغ می‌تواند ۸۶۸میلیارد تومان باشد. یعنی تسهیلات اعطایی بانک آینده به زیرمجموعه‌های خود، بیش از ۱۱۳برابر حد مجاز است.
حدود ۷۰درصد از تسهیلات اعطایی بانک آینده به اشخاص مرتبط بانک، به یک شرکت پرداخت شده است. شرکت توسعه بین الملل ایران مال که مالک پروژه ایران مال است و کل سهام آن متعلق به بانک آینده است. این شرکت در حالی که طبق قانون می‌توانسته تا سقف ۶۵میلیارد تومان از بانک آینده وام بگیرد، تسهیلاتی ۶۸هزار و ۲۴۴میلیارد تومانی از این بانک دریافت کرده است.
فایده انتشار این لیست‌ها در چیست؟
مشخص نیست که اگر بانک مرکزی، به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت شبکه بانکی قصدی برای پیشگیری و مقابله با این تخلفات ندارد، انتشار این فهرست‌ها چه فایده‌ای دارد؟
انتشار فهرست تهعدات و تسهیلات کلان بانک‌ها برای اولین قدم در شفافیت عملکرد شبکه بانکی، اقدام موثری است. اما این اقدام زمانی می‌تواند در جهت بهبود اوضاع شبکه بانکی موثر باشد که منجر به نظارت بیشتر بانک مرکزی بر عملکرد بانک‌ها شود. نظارتی که فقدان آن به شدت در فهرست‌های منتشر شده و همچنان گزارش‌های دوره‌ای بانک‌ها مشهود است.