اقتصاد۲۴- پاسخ جمهوری اسلامی ایران به متن نهایی اتحادیه اروپا برای جمع‌بندی توافق در راستای احیای برجام آماده شده است. این خبر را حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه روز گذشته در جمع خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی اعلام کرد. قریب به یک هفته پیش بود که انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات احیای برجام با قراردادن متنی روی میز در پایان ۴ روز مذاکره فشرده در وین پایتخت اتریش اعلام کرد که فرصت برای چانه‌زنی بیشتر برای تغییر متن به پایان رسیده و تهران و واشنگتن باید در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت پاسخ خود را به این متن ارایه کنند. به گفته مورا امکان مذاکره مجدد درباره جزییات این متن وجود ندارد و دو طرف باید پاسخ خود را به بله و خیر مختصر کنند. رویکردی که با موافقت تلویحی امریکا و برخورد محتاطانه ایران روبه‌رو شد.
یک منبع آگاه ایرانی در همان مقطع اعلام کرد که از نظر ایران آنچه از سوی اتحادیه اروپا ارایه شده متن نهایی نیست و صرفا جمع‌بندی انریکه مورا از گفتگو‌ها در چند ماه اخیر است که ایران آن را برای بررسی جامع‌تر در تهران به بحث و بررسی خواهد گذاشت. در حالی که مقام‌های ایرانی در یک هفته اخیر ترجیح دادند سکوت خبری درباره جزییات متن و پاسخ احتمالی را رعایت کنند روز گذشته ابتدا ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه و سپس حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه توضیحات مبسوطی درباره رویکرد ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا و پاسخ احتمالی به خبرنگاران دادند.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت بررسی متن ارایه‌شده توسط اروپا به هیات‌های مذاکره‌کننده گفت: در وین گفتگو‌های سنگین و حساسی صورت گرفت. در برخی زمینه‌های مورد مطالبه تهران پیشرفت‌های نسبی حاصل و بخشی از انتظارات ما تامین شد. ولی این پیشرفت‌ها به صورت کامل تامین‌کننده مطالبات قانونی ایران نبود و انتظارات دیگری از طرف مقابل داشتیم که معتقد بودیم باید تامین شود. ماحصل گفتگو‌ها این بود که هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا به عنوان میانجی گفتگو‌ها جمع‌بندی جدیدی را به طرف‌های مذاکره‌کننده ارایه کرد که این مسائل نیاز به مشورت‌های بیشتری داشت لذا قرار شد تیم‌ها به پایتخت‌ها بازگردند. گفتگو‌های تکمیلی در پایتخت‌ها انجام و مبتنی بر آن نظرات تکمیلی به طرح نهایی و جدید جوزپ بورل ارایه می‌شود.
بیشتر بخوانید: تمام بدون نقطه؛ گزارش‌ها حکایت از رسیدن به توافق دارد
به گزارش خبرگزاری فارس، سخنگوی وزارت خارجه افزود: ما در مرحله پیشرفت قرار داریم، اما اینکه بگوییم به توافق نزدیک هستیم و این دور از گفتگو‌ها می‌تواند به توافق منتهی شود، معطوف به انتظارات برحق ایران از طرف مقابل و مشخصا طرف امریکایی است.
در ادامه این نشست خبری، «اعتماد» با توجه به این سخنان سخنگوی وزارت خارجه پرسید که به نظر می‌رسد ایران متن ارایه‌شده را نهایی نمی‌داند و احتمالا اصلاحیه‌هایی بر آن وارد خواهد کرد که ناصر کنعانی پاسخ داد: از نظر ایران، متن نهایی زمانی نهایی است که منافع و مصالح و انتظارات قانونی و بحق جمهوری اسلامی ایران در آن رعایت و خطوط قرمز در آن تضمین شده باشد. مشخصا منافع اقتصادی ناشی از احیای برجام برای ایران تامین شده باشد.
مردم از ما انتظار نتیجه دارند
به گزارش «اعتماد» آخرین و مهم‌ترین به‌روزرسانی درباره وضعیت مذاکرات وین از زبان حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در مراسمی به مناسبت روز خبرنگار انجام شد. به گزارش خبرگزاری فارس، وزیر خارجه درباره گفتگو‌های وین گفت: از ابتدا تصمیم نظام بر این قرار گرفت موضوع مذاکرات وین را به زندگی روزمره مردم گره نزند، آن را از تیتر اخبار صدا و سیما و رسانه‌ها خارج کنیم، ولی به جای اینکه یک روزشمار هیجانی به کشور ارایه دهیم در دل مذاکرات کار واقعی را انجام دادیم. آنچه امروز مردم از ما می‌خواهند این است که به اندازه کافی مذاکره کردید و حرف زدید، نتیجه چیست؟
نتیجه‌ای که می‌خواهند صرف‌نظر از نگاه سیاسی و چپ و راست است. برداشتم از یک سال گذشته که موضوع را دنبال می‌کنیم این است که در مسائل ملی چپ و راست و مستقل همه نگاه‌شان ملی است. ممکن است فردی نظر شخصی خود را بگوید ولی رویکرد اصولی و اساسی در بین اصحاب رسانه نگاه به منافع ملی است و به حزب و جریان و گروه و فرد نیست و این برای ما در میز مذاکره قدرت ایجاد کرده و نشانگر فرهیختگی جامعه رسانه‌ای کشور است.
امیرعبداللهیان در مقام پاسخ به این سوال که آیا ما به دنبال توافق هستیم یا خیر، گفت: برخی به من ایراد می‌گیرند که شما چیدمانی را در هیات مذاکره‌کننده لحاظ کرده‌اید که توافق نشود، اما واقعا این‌چنین نیست. ممکن است فردی یا افرادی در تیم ملاحظاتی به برجام داشته باشند. از خود من هم بپرسید، می‌گویم برجام نتیجه ماه‌ها تلاش همکاران ما در وزارت خارجه بوده و به سندی رسیدیم و این سند مثل هر سند دیگر می‌تواند ایرادات زیادی داشته باشد که نمی‌خواهم وارد جزییات ایراد‌ها شوم. اما ایراد اساسی که در سند برجام می‌بینیم این است که در حوزه راستی‌آزمایی آنچه مربوط به تعهد هسته‌ای ما است به خوبی راستی‌آزمایی می‌شود، اما درباره راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها ابهامات زیادی وجود دارد.
متن توافق نتیجه نظرات ۱+۶ خواهد بود
وزیرخارجه در ادامه با اشاره به اینکه باید ماهیت این قبیل مذاکرات را هم درنظر داشت، گفت: ما که الان مذاکره می‌کنیم ممکن است با مشکلاتی مواجه باشیم. ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران و یک طرف مذاکرات متنی متکی بر روایت و مطالبات خود و منافع صد‌درصد ملی و ایرانی را قبول داریم، ولی طرف‌های مقابل هم شش کشور هستند که ملاحظات خود را دارند. توافقی که حاصل می‌شود نتیجه تضارب آرای ۱+۶ است. هفت طرف آرای خود را در این ظرف ریختند و متن نهایی نتیجه این مساله است.
متن نهایی ما هم خالی از ایراد نخواهد بود
وزیر خارجه در ادامه با اشاره به برخی مخالفت‌ها در مجلس شورای اسلامی با متن پیش‌نویس گفت: هفته پیش مجلس بودم و برخی دوستان گفتند پیش‌نویس را دیدیم و این ایرادات را دارد. من از همین الان می‌گویم اگر فردا به توافق رسیدیم، اگر کسی موشکافی کند، حتما متنی که ما نوشتیم ایراداتی دارد، اما ایرادات به این برمی‌گردد که بالاخره طرف مذاکرات ما هم مطالباتی دارد و نمی‌توانیم بگوییم آنچه شما می‌گویید درست نیست و حرف شما قابل قبول ما نیست. متنی که داریم ممکن است ایرادات برجام در آن باشد. این به دلیل ماهیت مذاکره است و آن‌هایی که کار کردند فن مذاکره را می‌دانند.
به دنبال بیش از برجام بودیم
امیرعبداللهیان در ادامه با اشاره به عزم هیات مذاکره‌کننده برای حصول توافق خوب گفت: تیم ما با نگاه به اینکه می‌خواهیم توافق انجام شود اعزام شده است و صرف‌نظر از نگاه فردی من یا دیگران، تصمیم کشور این است که چنانچه خطوط قرمز ما رعایت و منافع ما تامین شود، توافق کردن را کار معقولی می‌دانیم ولو اینکه دوست داشتیم سقف توافق فراتر از برجام باشد. وقتی وارد مذاکره شدیم، علاقه‌مند بودیم اگر ایراداتی در برجام وجود دارد - که حتی بخشی از ایرادات را تیم قبلی که همکاران ما هستند، تایید می‌کنند- آن را هم رفع کنیم. یکی از دلایلی که تا الان مذاکرات طولانی شده به این خاطر است که نمی‌خواهیم از خطوط قرمز عبور کنیم. برای ما مهم است که روی خطوط قرمزی که درباره آن منطق داریم، بایستیم. از این ایستادگی در بخش‌هایی نتیجه هم گرفتیم.
شاید در شروع پایان توافق هستیم
وزیر خارجه گفت: الان در نقطه‌ای هستیم که شاید بتوان آن را شروع پایان (پروسه به نتیجه رسیدن) توافق دانست، ولی اینکه شروع پایان توافق چقدر می‌تواند زمان ببرد، دقیقا بستگی به طرف امریکایی دارد. آنچه بین ما و سه کشور اروپایی و چین و روسیه باید انجام می‌شده، انجام شده است. درخصوص آنچه بین ما و امریکا باید انجام شود، موضوع اساسی لغو تحریم‌هاست.
اروپایی‌ها می‌گویند ما پستچی شما نیستیم
رییس دستگاه دیپلماسی در ادامه افزود: در مذاکرات اخیر وین پیشرفت‌هایی داشتیم. در این مذاکرات واسطه‌هایی برای مذاکره هستند، اما واسطه رسمی ما در سطح مذاکره‌کنندگان ارشد آقای انریکه مورا است و رییس مورا آقای بورل هست. شاید تا سه ماه پیش جوزپ بورل کمتر مستقیما وارد موضوع می‌شد، ولی از زمانی که به تهران آمد به صورت مستقیم وارد طراحی‌ها و بحث‌های مذاکره و ارایه متن شده است. ما خیلی موافق نبودیم که هماهنگ‌کننده متن ارایه بدهد، ولی آن‌ها می‌گویند ما پستچی نیستیم که پاکت شما را به امریکا بدهیم و پاکت امریکا را به شما برگردانیم. برای خودمان فکر داریم. بورل تا الان دو متن داده است و متن‌های آن‌ها تلفیقی از ایده‌های طرف‌های مقابل است.
بیشتر بخوانید: جزئیاتی از پیشنهاد اروپا به ایران برای احیای برجام
امیرعبداللهیان بیان کرد: در هر دور از مذاکرات یک پشت پرده و عقبه‌ای دارد. رفت‌وآمد‌هایی هست. وزیر خارجه قطر، عمان، عراق، فرانسه و ایتالیا در کنار کاری که اتحادیه اروپا انجام می‌دهد پیام‌هایی را می‌آورند و می‌برند و منتقل می‌کنند و تلاش می‌کنند دیدگاه‌های ما و طرف امریکایی به هم نزدیک شود. امریکایی‌ها می‌خواهند در مذاکرات مشکلات خود را بزرگ کنند. در هر مقطعی یک ادبیات تکراری نخ‌نما دارند و می‌گویند این همه‌چیزی است که ما می‌توانیم بدهیم و ما می‌گوییم، نمی‌خواهیم از خطوط قرمز خود عبور کنیم. نمی‌خواهیم توافقی را به نتیجه برسانیم که بعد از دو، سه ماه بگوییم، توافق انجام شد ولی روی زمین هیچ اتفاقی رخ نداد.
درباره ۳ موضوع پیام‌هایی رد و بدل کردیم
امیرعبداللهیان افزود: در چانه‌زنی‌ها خطوط قرمز ما این است اگر قرار باشد روی کاغذ توافقی انجام شود و مردم حس نکنند در زندگی‌شان تاثیری رخ داده چه اتفاقی را این دولت توانسته رقم بزند؟ ضمن اینکه خود را معطل توافق نکردیم و دولت برنامه اقتصادی را با همه فراز و نشیب‌ها با جدیت دنبال می‌کند. ما در وزارت خارجه خودمان را متعهد می‌دانیم ماموریتی که به ما واگذار شده را به نقطه توافق برسانیم، ولی نقطه توافق عزتمند. الان به صورت مشخص درباره سه موضوع با امریکا در حال تبادل پیام هستیم و طی روز‌های آینده آخرین نظرات خود را اعلام می‌کنیم. کشور‌های دیگر که به پایتخت‌ها رفتند نظرات را با هماهنگی بورل و مورا مورد بررسی قرار می‌دهند و به صورت مشخص امریکایی‌ها. به امریکا به صراحت گفتیم اگر نظرات ما روی این سه موضوع که نظرات منطقی است تامین شود آمادگی داریم وارد مرحله اعلام توافق بشویم و نشست جمع‌بندی را با حضور وزرای خارجه در وین برگزار کنیم و مراحل بعدی را براساس جدول زمانبندی و توافقی که داریم پیش ببریم.
ما هم در صورت عدم احیای برجام، جایگزین داریم
وزیر خارجه افزود: به صراحت به پیام امریکایی‌ها که گفته بودند در آستانه انتخابات هستیم و مشکل بنزین داریم و در حوزه انرژی مشکل داریم و به ما برای حصول توافق کمک کنید، پاسخ دادیم برای اینکه قدم نهایی را برداریم حتما طرف امریکایی باید انعطاف نشان دهد.
ما در همه مراحل مذاکره در موضوعاتی که می‌توانستیم انعطاف نشان دادیم. امریکا به خوبی این را می‌فهمد که الان نوبت انعطاف طرف امریکایی است. طرف امریکایی در مذاکرات اخیر وین در حد نسبی در دو موضوع انعطاف شفاهی خود را بیان کرده و باید تبدیل به متن شود و در موضوع سوم برای ما مهم است که به مساله تضمین‌ها برمی‌گردد که گارانتی لازم و انعطاف لازم و واقع‌بینی امریکا را باید داشته باشیم. روز‌های آینده روز‌های مهمی برای توافق هسته‌ای است. اگر امریکا انعطاف را نشان دهد در روز‌های آینده به نقطه توافق می‌رسیم. اگر نشان ندهد دنیا آخر نخواهد شد. آن‌ها از «plan b» صحبت می‌کنند، ما هم «planb» خود را داریم. معتقدیم این موضوع باید با واقع‌بینی همه طرف‌ها از طریق مذاکرات به نتیجه برسد.
منتظر پاسخ اروپا و امریکا می‌مانیم
وزیر خارجه در پایان اعلام کرد: جمع‌بندی نهایی خود را تاکنون به طرف مقابل ندادیم و تا ساعت ۲۲ دوشنبه آخرین جمع‌بندی خود را راجع به مسائل باقیمانده بین‌مان به صورت مکتوب به هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا ارایه می‌دهیم و باید ببینیم چه بازخوردی می‌بینیم و واکنش امریکا چه خواهد بود. اگر واکنش امریکا با واقع‌بینی و انعطاف همراه باشد در نقطه توافق خواهیم بود و اگر امریکا به تکرار مصیبت‌های داخلی خود بپردازد و بخواهد امتیاز بگیرد و انعطاف نشان ندهد باید بیشتر گفتگو کنیم و طرف‌هایی که تلاش می‌کنند که دیدگاه‌ها را به هم نزدیک کنند امریکایی‌ها را به دیدگاه‌های منطقی ما نزدیک‌تر کنند.
نگاه‌ها به تهران دوخته شد
به گزارش «اعتماد» از مجموع سخنان سخنگو و وزیر خارجه این‌طور به نظر می‌رسد که تهران برخی ملاحظه‌هایی بر متن پیشنهادی از سوی انریکه مورا دارد. ملاحظه‌هایی که احتمالا در قالب اصلاحیه به این متن دراختیار هماهنگ‌کننده و از طریق او بر ایالات متحده قرار خواهد گرفت. یک منبع آگاه در این باره به «اعتماد» می‌گوید: نمی‌توان از اختلاف فاحش میان رویکرد ایران و هماهنگ‌کننده گفتگو‌ها سخن گفت چراکه براساس آخرین وضعیت شطرنج مذاکرات وین دیگر امکان برگزاری یک دور کامل مذاکراتی وجود ندارد و شاید ضرورتی هم وجود نداشته باشد. اگر هم ایران اصلاحیه‌هایی داشته باشد می‌توان آن را از طریق واسطه‌ها به گوش و تایید احتمالی امریکا رساند.
باید دید که آیا در ساعات پیش رو پیام مکتوب تهران دراختیار اتحادیه اروپا قرار می‌گیرد یا خیر و در این‌صورت اروپا چه پیامی خواهد داد؟