اقتصاد۲۴- با گذشت یک سال از استقرار دولت سید ابراهیم رئیسی و علی رغم وعده‌های مختلف و پرطمطراقی که او و یارانش در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری درباره بهبود فوری مشکلات بورس دادند، وضعیت بازار سرمایه همچنان نامطلوب است و سرمایه گذاران در این بازار همچنان زیانی چشمگیر دارند.
در حالی که در ماه‌های اخیر تورم به بالاتر از ۵۰ درصد رسیده است، سرمایه‌هایی که در بورس بوده دچار کاهش هم شده ست و این در حالی است که اگر بورس در این یک سال ۵۰ درصد سود نصیب سرمایه گذاران می‌کرد، تازه ارزش سرمایه آنها حفظ شده بود!
رئیسی در کوران تبلیغات انتخاباتی در خردادماه گذشته گفته بود: «یکی از کارهای جدی و محوری ما این است که بازار بورس را برای مردم اطمینان بخش کنیم و وضعیت بازار سرمایه را با کمک متخصصان و صاحبنظران این حوزه به وضعیت سامان یافته و مورد اعتماد مردم تغییر دهیم». وی همچنین اعلام کرده بود که رسیدگی به وضعیت بورس یکی از دستوراتی که در سه روز اول به وزیر اقتصاد خواهد داد.
با این حال یا این دستور داده نشد، یا اگر داده شد تاثیری در وضعیت بورس نگذاشت!اوایل بهمن ۱۴۰۰ سید ابراهیم رئیسی در مقابل دوربین صدا و سیما نشست تا با مردم گفتگو کند و از جمله سوالاتی که در آن شب مجری مجبور به پرسیدن آن بود و رئیسی هم باید پاسخ می‌گفت، سوال درباره وضعیت بورس بود. تجمع سهامداران در مقابل مجلس و اعتراضات در فضای مجازی در آستانه حضور رئیسی در صداو سیما به اوج رسیده بود و از سوی دیگر شاخص کل بورس به پایین ترین حد خود در هفت ماه سقوط کرده بود.
سخنان رئیسی در پاسخ به چرایی وضعیت بورس در شب ششم بهمن نه تنها قانع کننده نبود بلکه در تعارض با وعده‌های داده شده در ایام تبلیغات انتخابات بود. او در ایام انتخابات از عدم اجرای مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا برای تزریق ۲۰۰ میلیون دلاری به بازار سرمایه انتقاد کرده بود.
«صندوق حمایت و تثبیت بازار سرمایه» هم یکی دیگر از وعده‌های رئیسی بود. اما در آن شب رئیسی در پاسخ به سوال بورسی مجری صدا و سیما توضیح داد: «من در همان هفته اول گفتم بورس نباید قلک تامین مالی دولت شود. دوم اینکه باید صندوق‌های تثبیت و توسعه را به‌عنوان پشتیبان مردم تقویت کنیم. نکته سوم اینکه من تیم اقتصادی را از همان اول مامور کردم راهکارهای برون‌رفت از مشکلات بورس را بررسی کنیم.»
این حرفها یادآور وعده قاضی زاده‌هاشمی‌بود؛ حالا انگار رئیسی آن سه دستور را داده است اما اتفاقی نیفتاده است!رئیسی البته یک حرف تازه هم زد؛ اینکه تصمیمات خوبی برای بورس گرفته شده و صبح فردا «وزیر اقتصادی» راهکارهای برون رفت از مشکلات بورس را اعلام خواهد کرد.
خاندوزی هم یک روز بعد در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: امروز یک شروع دیگر در اجرای مصوبات اقتصادی خواهد بود. این سخنان از همان زمان معلوم بود که تاثیر چندانی نخواهد داشت و آنچه وزیر اقتصاد از آن به عنوان «شروع دیگر» نام می‌برد، برای سهامداران که بعضا بیش از ۳۰ درصد سرمایه خود را در شش ماهه اول حیات دولت رئیسی از دست داده بودند، مفید فایده نخواهد بود. اما با گذشت زمان حتی برای خود دولتمردان هم مشخص شد که این وعده‌ها راهی به جایی نمی‌برد!
شاخص در روزی که سید ابراهیم رئیسی دولت را تحویل گرفت روی عدد یک میلیون و ۳۷۶ هزار واحد قرار داشت و تا هفتم شهریور روندی صعودی داشت و به عدد یک میلیون و ۵۷۳ هزار واحد رسید، اما پس از آن سقوط قیمت‌ها آغاز شد و تا پایان سال قبل ادامه داشت.
در بهار امسال شاخص بورس دوباره رشد یافت اما با شروع تیرماه دوباره روند کاهش قیمت‌ها آغاز شد و تا امروز شاخص کل در اکثر روزها کاهش پیدا کرده ؛ این شرایط باعث شده که شاخص کل در حال حاضر نزدیک به ۱۰۰ هزار واحد کمتر از میزان این شاخص در هفتم شهریور سال گذشته باشد که به این ترتیب باید گفت سهامداران به طور میانگین ۶ درصد از اصل سرمایه خود را از دست داده اند؛ اگرچه واقعیت این است که سرمایه گذاران خرد بسیار بیش از این زیان دیده اند.
مساله مهمتر اما چیز دیگری بود . از آبان ماه سال قبل خروج سرمایه‌های حقیقی از بورس شدت گرفت و در واقع سهامدارانی که از مرداد سال ۱۳۹۹ شاهد ریزش قیمت‌ها بودند، به طور کامل اعتماد و امید خود را به این بازار از دست دادند و با شدت گرفتن خروج سرمایه‌ها ، رونق به طور کامل از این بورس رخت بربست.
در واقع ادامه شرایط نامساعد بورس در دوره رئیسی علی رغم همه قول‌های رنگارنگ، باعث شد که در طول یک سال استقرار دولت رئیسی (مرداد ۱۴۰۰ – مرداد ۱۴۰۱) مردم ۶۳ هزار میلیارد تومان سرمایه شان را از بورس خارج کردند. اگر به طور میانگین هر نفر ۲۰ میلیون تومان از بورس خارج کرده باشد باید گفت که در مدت یک سال دولت رئیسی بیش از ۳ میلیون نفر در این یکسال از بورس رفته اند.
البته ممکن است این افراد به طور کامل نتوانسته باشند سرمایه خود را از بورس بیرون بکشند، زیرا بعضی از نمادها بسته بوده یا بخشی از سهام عدالت سهامداران قابل خرید و فروش نیست، که اگر مشکل آنها هم حل شود، بعید است این افراد آن مقدار سرمایه را هم بگذارند در بازار سرمایه بماند.
به این ترتیب می‌توان گفت که بیش از سه میلیون نفر از افرادی که همواره معترض شرایط پیش آمده در بورس بودند، با زیان از این بازار رفته اند و عطای این بازار و وعده‌های مسئولان را به لقایشان بخشیده اند و همین راز کاهش اعتراضات به وضعیت بورس است!
دولتی که قرار بود در اولین فرصت و با اولین دستورها به وزیر اقتصاد مشکل سهامداران را حل کند، دولتی که دولتمردانش پیش از دست گرفتن قدرت، تبلیغ می‌کردند ظرف سه روز مشکل بورس قابل حل شدن است و ... در این یک سال مشکل بورس را این گونه حل کردند! و البته این پایان ماجرا نیست؛ بازار سرمایه در ایران به شدت آسیب دیده و اعتماد به آن از دست رفته است و مردم حالا ترجیح می‌دهند پول خود را در بازارهای طلا و ارز سرمایه گذاری کنند و ناگفته پیداست که این وضعیت تا چه اندازه برای اقتصاد و صنعت ایران زیان آور است؛ دریغ که کسی در دولت به این موارد توجهی ندارد.
صعود بی‌جان بورس
شاخص کل بورس پس از سقوط روز یکشنبه هفته جاری، در روند معاملاتی روزگذشته یک صعود بی‌جان را تجربه کرد.شاخص کل بورس روز دوشنبه با ۴۵ واحد افزایش در رقم یک میلیون و ۴۶۳ هزار واحد ایستاد. این در حالی است که شاخص کل با معیار هم وزن ۱۷۸۲ واحد افزایش یافت و به رقم ۳۹۷ هزار و ۲۳۰ واحد رسید.
در این بازار ۳۶۳ هزار معامله به ارزش ۳۵ هزار و ۸۱ میلیارد ریال انجام شد. فولاد مبارکه اصفهان، ملی صنایع مس ایران، صنایع پتروشیمی‌خلیج فارس و معدنی و صنعتی گلگهر نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر منفی و بانک ملت، مخابرات ایران و ایران خودرو نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر مثبت را روی بورس گذاشتند.شاخص کل فرابورس روزگذشته ۲۰ واحد کاهش یافت و در رقم ۱۹ هزار و ۱۸۴ واحد ایستاد.
در این بازار ۱۷۶ هزار معامله انجام شد که ۱۵۹۲ میلیارد ریال ارزش داشت. بیمه پاسارگاد، آهن و فولاد غدیر ایرانیان، تولید برق عسلویه مپنا و پویا زرکان آق‌دره نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر منفی و پتروشیمی‌زاگرس، بهمن دیزل و سرمایه‌گذاری صبا تامین نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر مثبت را روی فرابورس گذاشتند.
منبع: مردم سالاری