اقتصاد۲۴- مریم بهنام راد- مهم‌ترین عامل تعیین کننده الگوی مصرفی خانوارها، درآمد آن‌ها است. امروز علی رغم ثبات درآمد هزینه خانوارها به بیش از ۳ برابر رسیده است.
براساس گزارش مرکز آمار ایران، در تیرماه امسال از میان ۵۳ قلم خوراکی منتخب در نقاط شهری، تعداد ۳۴ قلم، درصد تغییر سالانه بالاتر از نرخ تورم نقطه‌ای نقاط شهری کشور (۵۲.۸ درصد) داشته‌اند، اما تأ ثیر پذیری سایر کالا‌ها از گرانی اقلام ضروری باعث بحران جدی در بازار مواد غذایی شده است.
اردیبهشت سال جاری بود که دولت به اسم اصلاح نظام یارانه‌ای اقدام به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کرد. به دنبال این سیاست، لبنیات، روغن، مرغ و تخم مرغ مجوز افزایش قیمت را دریافت کردند.
در حالی که مسئولان اعلام کردند تنها قیمت این چهار قلم کالا افزایش می‌یابد، اما در سال جدید قیمت بسیاری از اقلام جهش قابل‌توجهی را تجربه کردند.
مواد غذایی و آشامیدنی‌ها بیش از هر کالای دیگری درگیر سیاست‌های دولت شدند گزارش جدید مرکز آمار از تورم اقلام اساسی، به نوعی روایتگر کوچک شدن شدید سفره خانوار است و اینکه هزینه خرید بسیاری از کالا‌ها تا دو یا سه برابر افزایش یافته است. این در حالی است که دستمزد، آن‌چنان تغییری نداشته و همین موضوع باعث افت شدید قدرت خرید مردم شده است.
افزایش ۵۷ درصدی دستمزد کارگران در کنار دوبرابر شدن هزینه حمل و نقل و همچنین تاثیر مالیات و مبلغ بیمه و امثالهم؛ تأثیر مستقیم بر افزایش قیمت تمامی کالا‌ها گذاشته است.
از فروردین سال ۹۷ تا به امروز؛ تولیدکنندگان ۹ بار افزایش قیمت داشته و قدرت سرمایه آن‌ها بیشتر شده، اما در نقطه مقابل به هیچ عنوان درآمد مصرف کنندگان تا این سطح افزایش پیدا نکرده است.
مرکز آمار ایران در جدیدترین گزارش خود شاخص قیمت مصرف‌کننده برای تیر ماه ۱۴۰۱ را به تفکیک استان‌ها منتشر کرد که نشان می‌دهد تورم نقطه به نقطه مواد غذایی در ۱۰ استان به بیش از ۹۰ درصد رسیده است.
تورم خوراکی و آشامیدنی در ۳۱ استان کشور از ثبت میانگین شاخص ۸۷ درصد برای تورم نقطه به نقطه در این گروه کالایی حکایت دارد.
بیشتربخوانید: کاهش حدود ۵۰ درصدی تقاضای خرید ساندویچ/ ساندویچ‌های کوچک وارد بازار شدند
سهراب هاشمی کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ می‌گوید: تورم ناشی از حذف یکباره ارز ۴۲۰۰ تومانی تبعات سنگینی را برجای گذاشته تا جایی که تیم دولت رئیسی تا کنون هیچ برنامه جامع و سیاست کارآمدی بر کنترل نرخ تورم مواد غذایی نداشته اند.
وی ادامه داد: نگرانی از افزایش شیب بیشتر گرانی تا پایان سال جاری با توجه به وضعیت کنونی قیمت‌ها بیشتر شده چراکه هنوز دولت سیزدهم در برابر کاستی‌ها و نوسانات نرخ ارز برنامه دقیق نشان نداده است.
این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: هرچند به ظاهر همه چشم به توافق وین دوخته اند، اما باور این موضوع که باید کار ریشه‌ای در قضیه کنترل تورم در داخل کشور هرچه سریعتر انجام شود برای دولتمردان کشورمان سخت است.
به گفته هاشمی؛ حالا نتیجه همه این بی‌برنامگی‌ها کمبود‌ها و گرانی‌های تصنعی بوده که همیشه مردم را تحت‌تاثیر قرار داده است. رانت، احتکار و سوء استفاده از بی برنامگی دولت‌ها باعث شده وضعیت تورم مواد غذایی علی رغم موج جهانی در کشور ما بیش از حد بروز داده شود و مردم را تحت تأثیر قرار دهد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اگر اقتصاد با همین شرایط فعلی (سیاست دولت) و بدون در نظر گرفتن وضعیت معیشت مردم به حرکت خود ادامه دهد، روند افزایش قیمت در بخش مواد خوراکی خیلی دور از انتظار نخواهد بود، گفت: قرار بود در طرح اصلاح یارانه‌ها، قیمت مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن تغییر پیدا کند و هیچ کالای دیگری حق افزایش قیمت نداشت، اما به دلیل برخی تعلل‌ها در بی کارآمدی‌ها دولت نتوانست جلوی افزایش قیمت سایر اقلام خوراکی را بگیرد.
اصلاح یارانه برای چه قشری بود؟
مردمی کردن یارانه‌ها و عادلانه کردن آن گام مهمی بود که از ابتدا به عنوان شعار دولت سیزدهم در نظر گرفته شد، اما متأسفانه با اقدامات دولت علاوه بر عمیق‌تر شدن شکاف بین درآمد و هزینه خانوارها، نزول طبقات متوسط جامعه به طبقه فقیر بیشتر شد. در ادامه وضعیت نرخ تورم برخی از اقلا م خوراکی را در مدت زمان محدود بررسی می‌کنیم
قیمت حبوبات صعودی شد
بیش از ۷۰ درصد از نیاز داخلی در کشور تهیه و تامین می‌شود، اما افزایش نرخ حبوبات وارداتی در نرخ حبوبات داخلی نیز تاثیر می‌گذارد سال گذشته متوسط قیمت یک کیلوگرم حبوبات در ایران ۵۰ تا ۷۵ هزار تومان بود که در برخی از این محصولات شاهد رشد قیمت ۷۰ تا ۱۲۰ درصدی بودیم.
ماکارونی
در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۴۰۱ دولت تحت تاثیر افزایش قیمت‌ها در بازار‌های جهانی، چیزی در حدود ۱۹۱ درصد قیمت ماکارونی را افزایش داد.
گوشت همچنان گران
بنا به این گزارش، قیمت گوشت گوسفند در تیرماه امسال نسبت به ماه مشابه سال گدشته ۳۶.۸ درصد، گوشت گاو یا گوساله ۵۱.۱ درصد گران‌تر شده است. براساس این گزارش در ماه گذشته ۲۰ هزار و ۴۰۰ تن گوشت گاو و گوساله، ۱۲ هزار و ۴۰۰ تن گوشت گوسفند و بره و ۷۰۹ تن گوشت از انواع دام‌های دیگر تولید شده است. مقایسه عملکرد کشتارگاه‌های رسمی کشور در تیر ماه امسال نسبت به ماه مشابه سال گذشته، نشان‌دهنده افزایش ٤٤ درصدی مقدار تولید گوشت قرمز است.
سبقت برنج، مرغ و تخم مرغ از یکدیگر
گزارش جدید مرکز آمار و مقایسه قیمت اقلام اساسی در تیرماه امسال نسبت به تیرماه سال گذشته نشان می‌دهد که برنج ایرانی درجه یک ۱۸۸.۴ درصد گران‌تر شده است. البته زمان توقف افزایش قیمت این محصول هنوز مشخص نیست. همچنین تخم‌مرغ شانه‌ای ۱۰۲.۶ درصد و مرغ ۱۰۳.۷ درصد گران شده است.