اقتصاد24 - بیشتر از ۴ سال از طرح رتبه‌بندی معلمان می‌گذرد و نتیجه‌ای جز وعده و وعیدهای مسئولین نداشته است؛ طرحی که ظاهری حساب‌شده، منطقی و در جهت حمایت از جامعه فرهنگیان دارد اما بدقولی و نداشتن ساز و کار مناسب برای در نظر گرفتن بودجه، آن را به حاشیه برده است. آموزش‌وپرورشی‌ها می‌گویند دولت باید لایحه را تهیه و به مجلس ارائه کند تا به قانون تبدیل شود. وقتی هم به قانون تبدیل شود معلمان تشویق می‌شوند تا صلاحیت‌های حرفهای خود را بالا ببرند و در کنار آن افزایش حقوق هم داشته باشند. در واقع آموزش‌وپرورشی‌ها می‌گویند هدف از این طرح، افزایش حقوق نیست اما یکی از نتایجش بالا رفتن حقوق هم هست.
معلم‌ها اما می‌گویند وضعیت جامعه فرهنگیان به‌شدت با تبعیض همراه است و در این شرایط، افزایش حقوقی که قرار است در نتیجه اجرای طرح رتبه‌بندی حاصل آنها شود، حق بی‌قید و شرط خود می‌دانند نه نتیجه پاداش عملکرد یا مدرک تحصیلی بالای خود. آنها همچنین می‌گویند ایجاد فضای رقابتی به بهبود عملکرد نمی‌انجامد و وقتی حداقلی‌های یک معلم فراهم باشم قطعا می‌تواند عملکرد خوبی داشته باشد و در راستای بالابردن دانش و مهارت خود تلاش کند؛ اما وقتی دغدغه معاش داشته باشد، از خیلی چیزها بازمی‌ماند. البته اگر این طرح را با رتبه‌بندی اساتید در دانشگاه‌ها مقایسه کنیم، در صورت اجرایی‌شدن می‌تواند نتایج مثبتی به‌همراه داشته باشد. با این حال در بودجه سال ۹۸ ردیف بودجه مستقلی برای طرح رتبه‌بندی معلمان در نظر گرفته شده و آن‌طور که معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع آموزش‌وپرورش می‌گوید، امسال قطعا در مجلس تصویب و تبدیل به قانون می‌شود.
آغاز این طرح از کجا بود؟
یکی از طرح‌هایی که چند سال است در آموزش‌وپرورش مطرح است، رتبه‌بندی معلمان است. علی اصغر فانی، وزیر آموزش‌وپرورش دولت یازدهم، در سال 93 مرحله نخست این طرح را به اجرا درآورد. در این مرحله به فرهنگیانی که بیش از 5 سال سابقه آموزشی داشتند به طور میانگین حدود 200 هزار تومان اضافه شد. آن زمان گفته می‌شد که مرحله دوم این طرح، یک سال بعد به اجرا درمی‌آید، اما این اتفاق نیفتاد. اسحاق جهانگیری، معاون اول ریاست جمهوری هم در سال ۹۶ و پس از انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری گفت ما وقتی مرحله اول طرح رتبه‌بندی معلمان را اجرا کردیم حدود ۲ هزار میلیارد تومان بودجه به آن دادیم که بعد متوجه شدیم رقم بزرگی است و بعید است که دولت دیگر زیر بار مرحله دوم آن برود. در حال حاضر هم که حدود ۲۰ ماه از آن می‌گذرد مشخص شده است که آن حرف کاملا جدی و حساب‌شده بوده است و بدون برنامه‌ریزی نمی‌شود چنین ردیف بودجه‌ای برای این طرح در نظر گرفت و بعد هم آن را رها کرد.
موضوع طرح رتبه‌بندی فرهنگیان به استناد قانون برنامه ششم، نیازمند قانون است. یعنی دولت مکلف شده که لایحه رتبه‌بندی را تهیه کند و آن را به مجلس ارائه کند که تبدیل به قانون شود.
لایحه رتبه‌بندی معلمان قطعا در مجلس تصویب می‌شود
در سال جدید اما به‌نظر می‌رسد قرار است اتفاقات جدیدی رخ دهد. معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع آموزش‌وپرورش در این مورد به «خبرآنلاین» می‌گوید: «موضوع طرح رتبه‌بندی فرهنگیان به استناد قانون برنامه ششم، نیازمند قانون است. یعنی دولت مکلف شده که لایحه رتبه‌بندی را تهیه کند و آن را به مجلس ارائه کند که تبدیل به قانون شود. یک لایحه هم از طرف وزارت‌خانه تهیه شده و در کمیسیون اجتماعی دولت هم تصویب شده است که ان‌شاء‌الله زمانی که تبدیل به لایحه شد ما به مجلس می‌فرستیم. همزمان برای بودجه سال ۹۸ هم اعتباری را برای این کار پیش‌بینی کردیم که اگر در هر ماهی از امسال قانون رتبه‌بندی توسط مجلس مصوب شد، ما بتوانیم با ردیف بودجه مشخص‌شده کار را جلو ببریم.»
علی اله‌یار ترکمان در پاسخ به این سوال که چقدر احتمال دارد این لایحه در مجلس تصویب شود، می‌گوید: «قطعا تصویب می‌شود زیرا حوزه خاص است و توجه نمایندگان محترم را به دنبال دارد؛ علاوه بر این یک تکلیف قانونی است. اگر زودتر مصوبه را از دولت بگیریم و لایحه را به مجلس ببریم، این روند با سرعت انجام می‌گیرد.» او همچنین در پاسخ به این سوال که آیا تنها راه افزایش حقوق معلمان این طرح است؟ می‌گوید: «لایحه رتبه‌بندی درست است که منجر به افزایش درآمد می‌شود ولی هدف آن افزایش حقوق نیست. لایحه رتبه‌بندی در راستای ارتقای کیفیت نظام آموزشی است.»
طرح را به چشم افزایش حقوق نگاه نمی‌کنیم
او در ادامه می‌گوید: «در واقع این طرح برای این است که معلمان یک مشوقی را داشته باشند تا بتوانند صلاحیت‌های حرفهای خودشان را تقویت کنند و ضمن اینکه افزایش حقوق هم پیدا می‌کنند، بتوانند کیفیت کار خود را در نظام آموزشی ارتقا دهند. ما اصلا رتبه‌بندی را به چشم افزایش حقوق نگاه نمی‌کنیم؛ هرچند یکی از تبعاتش افزایش حقوق است. البته اینکه معلمان ما باید افزایش حقوق داشته باشند یک موضوع واضح است و باید انجام دهیم اما از طریق سازوکارهای خودش. در واقع حرف ما این است که به این طرح به چشم افزایش حقوق نگاه نکنیم که از مسیر اصلی‌اش خارج نشود.»
نظر معلم‌ها درباره طرح؛ ناکام و ناکارآمد
در همین میان مهدی بهلولی، آموزگار و کنشگر صنفی مشکل اصلی طرح رتبه‌بندی معلمان را تامین بودجه می‌داند و به «خبرآنلاین» می‌گوید: «یعنی معلوم نیست دولت دوازدهم حاضر است برای آن بودجه‌ای جداگانه و فراخور در نظر بگیرد یا نه؟ با مروری به اخبار آموزش و پرورش در دو سه سال گذشته، به آسانی روشن می‌شود که در هر هفته چند خبر درباره این طرح، از زبان فرادستان آموزش و پرورش و نمایندگان مجلس منتشر شده که اغلب نیز ناسازگار و متفاوت بوده‌اند. در حال حاضر و با گذشت حدود یک ماه و نیم از سال ۹۸، هنوز به درستی روشن نیست که در قانون بودجه ۹۸، برای این طرح، ردیف و بودجه ای درنظر گرفته شده است یا نه. در ماه‌های گذشته هم از زبان وزیر آموزش‌وپرورش و هم از زبان برخی نمایندگان مجلس، شنیده شد که دولت در بودجه ۹۸ حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان درنظر خواهد گرفت اما هنوز هم در درستی این ادعا شک و شبهه‌های بسیار وجود دارد و خبر موثقی درباره اجرای آن در سال ۹۸ منتشر نشده است.»
یک ایراد به رتبه بندی معلمان شاید همین باشد که چرا وزارت‌خانه آموزش‌وپرورش و دست اندرکاران درگیر این طرح، در این چند سالی که از طرح آن می‌گذرد با گواه و پژوهش‌های نیرومند جهانی از آن دفاع نکرده و نمی‌کنند؟
بهلولی معتقد است که مشکلات این طرح به تامین بودجه آن خلاصه نمی‌شود و می‌توان از زاویه دیگری هم به نقد آن پرداخت. او می‌گوید: «رتبه‌بندی طرحی است برای انگیزه بخشیدن به آموزگاران. یعنی فلسفه پشت آن این است که حقوق آموزگاران، با توجه به مدرک تحصیلی آنها، سابقه کاری، میزان موفقیت دانش‌آموزان آنها، میزان کلاس‌های ضمن خدمت و برخی شاخص‌های دیگر به آنها داده شود. این طرح، بی‌همتا و بدون پیشینه در جهان آموزش نیست و از سال‌ها پیش تاکنون در کشورهای دیگر (البته با تفاوت‌هایی) به اجرا درآمده یا در حال اجراست. یک ایراد به رتبه بندی معلمان شاید همین باشد که چرا وزارت‌خانه آموزش‌وپرورش و دست اندرکاران درگیر این طرح، در این چند سالی که از طرح آن می‌گذرد با گواه و پژوهش‌های نیرومند جهانی از آن دفاع نکرده و نمی‌کنند؟ مگر یکی از شرایط اجرای درست و حسابی هر طرحی، این نیست که نیروی عامل و اجراکننده نهایی آن باید درستی آن را پذیرفته و به اصطلاح به خوبی توجیه شده باشد؟»
رتبه‌بندی به به‌سازی آموزش‌وپرورش کمک می‌کند؟
این معلم در واکنش به حرفهای مسئولین که می‌گویند این طرح برای ارتقای کیفیت آموزگاران است، می‌گوید: «از مسئولان شنیده شده است که این طرح با پدیدآوردن رقابت میان آموزگاران، به بهبود آموزش می‌انجامد؛ اما آیا نباید شواهد پژوهشی سنجش‌پذیر بر درستی این حکم نشان داد؟ در کدام کشورهای پیشرو آموزش‌وپرورش، اجرای طرح رتبه‌بندی به به‌سازی آموزش‌وپرورش انجامیده یا دست کم به این فرآیند یاری رسانده است؟ و اگر چنین کشور یا کشورهایی وجود دارد آیا می‌توان با ایران و شرایط کنونی آموزشی ما مقایسه شود؟ آموزگاران ایران هم اکنون به شدت احساس تبعیض می‌کنند و دستمزد خود را با دستمزد بسیاری از کارکنان دیگر نهادها مقایسه می‌کنند و فرق آشکار آن را لمس کرده و همواره و در همه جا بیان می‌کنند. این تبعیض البته چیزی است که مسئولان آموزش‌وپرورش کنونی هم به آن اشاره کرده‌اند. در این شرایط، افزایش حقوقی که قرار است در نتیجه اجرای طرح رتبه‌بندی حاصل آنها شود، حق بی‌قید و شرط خود می‌دانند نه نتیجه پاداش عملکرد یا مدرک تحصیلی بالای خود.»
منبع: خبرآنلاین