اقتصاد۲۴- مرکز آمار ایران چهارم مهر ماه تصویری از اثر تورم بر دهک‌های مختلف هزینه‌ای را منتشر کرد. بر اساس این آمار تورم دهک‌های برخوردار که عمدتا در دهک دهم قرار دارند ۴۰ و تورم دهک اول ۶۰درصد اعلام شده است. بر اساس داده‌های رسمی نرخ تورم کل کشور در شهریور ماه ١٤٠١ برابر ٤٢,١درصد اعلام شد که این آمار در دهک‌های مختلف هزینه‌ای نوسان دارد. نرخ تورم برای دهک اول برابر ۶۰.۱ درصد و برای دهک دهم برابر ۴۳.۸ درصد بوده است.
محدوده تغییرات تورم دوازده ماهه در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بین ٥٧.٩درصد برای دهک پنجم، ششم و هشتم تا ٦٠.٧درصد برای دهک اول است.
همچنین در مورد گروه عمده «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» بین٣٢.٠درصد برای دهک پنجم و ششم تا ٣٥،٠درصد برای دهک دهم اعلام شده است.
فاصله تورمی در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ٠,٥ واحد درصد افزایش داشته است و در گروه عمده «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» نسبت به ماه قبل ٠.١ واحد درصد کاهش داشته است.
فاصله تورمی دهک‌های هزینه‌ای بیشتر شد
براساس اعداد مربوط به تورم در میان دهک‌های مختلف هزینه‌ای، فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ٧,٨ واحد درصد رسید که نسبت به ماه قبل (٧.٠ واحد درصد) ٠.٨ واحد درصد افزایش داشته است. فاصله تورمی در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ٠.٥ واحد درصد افزایش داشته است و در گروه عمده «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» نسبت به ماه قبل ٠.١ واحد درصد کاهش داشته است.
سیدمرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه شهید چمران اهواز در این خصوص به «اعتماد» گفت: باتوجه به آمار‌های ارایه شده از سوی مرکز آمار ایران اغلب نیاز‌های دهک‌های پایین، نیاز‌های مربوط به تهیه کالا‌های اساسی است که در یک سال گذشته به دلایل مختلف و از جمله حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بیشترین افزایش قیمت‌ها را به دنبال داشته است.
دست دهک‌های پایین به کالا‌های مصرفی گرانقیمت نمی‌رسد
این اقتصاددان با بیان اینکه دست دهک‌های اول امروز به کالا‌های مصرفی خانگی گرانقیمت کمتر می‌رسد، افزود: بر این اساس تورم این بخش برای دهک‌های اول کمتر دیده می‌شود و تورم برای کالا‌های اساسی و مواد خوراکی بیشتر بوده است و بخش قابل توجهی از درآمد خانوار‌های فقیر صرف مواد اولیه و نیاز‌های اساسی‌شان می‌شود.
این استاد دانشگاه شهید چمران اهواز تصریح کرد: براساس این داده‌ها تفاوت تورم میان دهک‌های بالا و پایین با تئوری‌های اقتصادی کاملا سازگار است و به دلیل اینکه سهم مواد خوراکی و نیاز‌های اولیه از کل درآمد قشر‌های کم‌درآمد بسیار بالاست، بنابراین میزان تورم این دهک در این خانوار‌ها بیشترین تاثیر را دارد و این آمار هم همین موضوع را تایید کرده است.
کنترل سیاست‌های توزیع درآمدی در کشور ضعیف است
او در مورد کاهش تورم میان دهک‌های بالا و پایین نیز گفت: تنها در صورتی که دولت سیاست‌های توزیع درآمدی را کنترل کند می‌تواند برای دهک‌های پایین موثر باشد و اینکه طبقات کم‌درآمد را از مرحله فقر هزینه‌ای مواد خوراکی عبور دهد و این قشر را به سمت طبقات متوسط سوق دهند در غیر این صورت دولت باید برای تامین نیاز‌های اساسی این افراد سیاستی بیندیشد تا طبقات کم‌درآمد بیش از این ضربه نبینند.
این اقتصاددان در مورد تورم ۴۲.۱ درصدی کل کشور در شهریور ماه ۱۴۰۱ خاطرنشان کرد: هر چند به نظر می‌رسد میزان تورم در کشور بیش از این ارقام باشد، اما در صورتی که این میزان تورم را هم بپذیریم نشانه این است که دولت برخلاف ادعایی که داشته و اعلام می‌کرد تمرکز اصلی‌اش را روی کنترل تورم می‌گذارد که چندان هم در این زمینه موفق عمل نکرده است و آن‌هم به دلیل نسخه‌های غلطی بوده که از سوی برخی اقتصاددا‌ن‌ها مطرح می‌شد و این افراد این تورم را ناشی از میزان نقدینگی در کشور اعلام می‌کردند.
ریشه تورم در بخش عرضه است
افقه تصریح کرد: این در حالی است که بنده دلیل اصلی افزایش تورم را حجم نقدینگی نمی‌دانم، چراکه به‌رغم اینکه دولت اعلام می‌کند که میزان نقدینگی را کنترل کرده است، اما میزان تورم همچنان بالاست و ریشه تورم بیشتر سمت عرضه است. این استاد دانشگاه در این خصوص افزود: در کشور‌های پیشرفته هم عمدتا ریشه تورم در بخش تقاضاست به این معنی که عرضه و تولید به اندازه نیاز‌های مردم انجام می‌شود، اما گاهی برخی اتفاقات می‌افتد که باعث افزایش نقدینگی می‌شود، بنابراین سرعت در بخش تقاضا بیشتر از سرعت در بخش عرضه می‌شود و بیشتر سیاست‌هایی که در این کشور‌ها وجود دارد تمرکز روی تقاضاست و اگر میزان تقاضا را کاهش می‌دهند باز هم میزان تولیدات مشکلی ندارد.
بیشتر بخوانید: جزییات تازه درباره متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان
او ادامه داد: این در حالی است بخش قابل توجهی از افزایش نرخ تورم در ایران به دلیل این است که میزان عرضه کم شده و میزان تولیدات کاهش یافته است و نیاز‌های مردم هم تامین نمی‌شود هر چند ممکن است میزان نقدینگی هم رشد داشته باشد، اما در صورتی که ریشه تورم را تولید و عرضه درنظر بگیریم و تولید را به تقاضا نزدیک کنیم مسلما وضعیت درست خواهد شد نه اینکه میزان تقاضا را کاهش بدهند.
با برداشتن پول از جیب مردم تقاضا را کم می‌کنند
این استاد دانشگاه شهید چمران تصریح کرد: اقدامی که در ایران انجام می‌شود مانند این است که به عناوین مختلف پول را از جیب مردم بیرون بکشند و همه مردم را فقیر کنند و طبیعی هم هست که میزان تقاضا به شدت افت می‌کند، اما این به این معنی نیست که مردم بتوانند نیاز‌های ضروری خود را تامین کنند.
افقه با اشاره به میزان تورم در افغانستان در ادامه گفت: میزان تورم در این کشور پایین است، اما این موضوع به این معنی نیست که مردم این کشور در رفاه هستند و در ایران هم امروز با محدود کردن بانک‌ها میزان نقدینگی را کاهش داده‌اند و بسیاری از سیاست‌هایی که به سمت سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال باید می‌رفت را کم کرده‌اند و پولی را که باید تزریق می‌شد تا تبدیل به تقاضا شود را حذف کرده‌اند و دومین موضوع هم مربوط به افزایش مالیات‌ها می‌شود که به خصوص از سال گذشته رییس سازمان برنامه و بودجه سیاست‌های به شدت انقباضی مالیاتی را در پیش گرفته است و به نوعی پول را از جیب مردم خارج کرده‌اند و از این طریق تقاضا را کاهش داده‌اند که این به معنی رفاه نیست بلکه به معنی گستردگی فقر است و طبیعی است که در این شرایط هم تورم کم می‌شود.
او گفت: متاسفانه مسوولان هدف را کاهش نقدینگی درنظر گرفته‌اند این در حالی است که هدف افزایش رفاه باید باشد تا مردم قدرت خریدشان بالا رود این در حالی است که نسخه‌های اشتباه باعث می‌شود به‌رغم کاهش نقدینگی باز هم تورم رشد داشته باشد.