اقتصاد۲۴- میانه مرداد۱۳۹۹ بود که سقوط بورس آغاز شد و با گذشت بیش از دو سال هنوز ادامه دارد. با این حال در روزهای گذشته برخی ریزش بازار را به اعتراضات اخیر ربط دادند و این درحالی است بورس در دو سال گذشته روی مدار نزول بوده است.
کارشناسان و فعالان بازار سرمایه دلایلی همچون افزایش قیمت دلار، آزادسازی سهام عدالت، عرضه ETFهای دولتی، افزایش تعداد فعالان بازار سرمایه، رشد بورس در سال‌های ۹۷ و ۹۸، دخالت دولت در بورس، افزایش تعداد
عرضه‌های اولیه، قیمت‌گذاری دستوری، فروش هیجانی حقوقی‌ها، انتخابات و وعده‌های ریاست جمهوری، فروش نامتوازن اوراق، افزایش نرخ بهره بین بانکی، تصمیمات یک شبه مسولان، اخبار ضدونقیض برجامی، جنگ اوکراین و روسیه و افزایش قیمت کامودیتی‌ها را علت ریزش بورس در دو سال اخیر دانستند.
یک بررسی سر انگشتی یا نگاه ساده به بازار سرمایه نشان می‌دهد که نزول بازار سرمایه ربطی به اعتراضات اخیر ندارد بلکه عوامل مختلف و نبود نقدینگی باعث ریزش بورس شده است.
ریزش بورس ربطی به اعتراضات ندارد
ابراهیم سماوی، کارشناس بازار سرمایه نیز در صفحه خود درخصوص ریزش بازار نوشت: روند ریزشی بورس به ۱۰ روز اخیر ختم نمی‌شود و بیش از دو سال است که بازارسهام روند منفی را در پیش گرفته بنابراین نمی‌توانیم روند ریزشی بورس را به اعتراضات گره بزنیم. اعتراضات می‌تواند دلایلی از جمله اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی باشد و بورس بخشی از انگیزه اقتصادی بوده است.
بیشتر بخوانید: راستی آزمایی یک ادعا؛ آیا اعتراضات باعث نزول بورس شد؟
اعتراضات ربطی به بورس دارد؟
همانگونه که گفته شد عوامل مختلفی خصوصا از جمله کمبود نقدینگی روی بازار سرمایه اثر دارد. درحال حاضر پولی در بازار نیست که سهامداران روی آن حساب کنند یا اینکه وضعیت خوب نیست که نقدینگی جدید وارد بازار کند.
برخی از کارشناسان در چند روز اخیر عقیده داشتند که اعتراضات مردم عامل اصلی ریزش بورس است. اما اینطور نیست و از سال ۱۳۹۹ روند بورس نزولی بوده و این روز‌ها تنها به واسطه معاملات حقیقی‌ها شاخص کل تنها چند صدم درصد افت کرده و مابقی نزول بازار مربوط روند واقعی بازار سرمایه است.
البته برخی می‌گویند که به واسطه قطعی و اختلال اینترنت نمی‌توانند به راحتی در بورس معامله کنند پس دست نگه داشته‌اند. در نتیجه صبوری سهامداران ربطی به اعتراضات ندارد و می‌توان یکی از نزول‌های بورس عملکرد مسولان در خصوص قطع اینترنت دانست؛ بنابراین باید گفت اعتراضات این روز‌ها و به واسطه آن قطعی اینترنت تنها در حد چند صدم درصد می‌تواند روی بازار سرمایه اثر بگذارد و این ریزش‌ها ناشی از روند معمول بورس در دوساله گذشته است.
نزول ۶ ماهه بورس علی‌رغم وعدهها
بر اساس وعدهها قرار بود بورس امسال رونق بسیار خوبی داشته و زیان سهامداران جبران شود، اما پس از گذشت شش ماه خبری از جبران زیان نیست و بلکه رکورد نزول بازار سرمایه پس از ۶ سال شکست.
بازدهی نیمسال نخست بورس پس از ۶ سال مجددا منفی شد. آخرین بار سال ۹۵ بود که شاخص کل سهام در ۶ ماه آغازین سال، افت ۵ درصدی را ثبت کرده بود. حالا در نیمه نخست سال ۱۴۰۱ نیز به واسطه تداوم روند کاهشی قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای که بخشی از آن به نااطمینانی سهامداران از نقطه پایانی رکودی که دو سال است روی معاملات بازار سایه انداخته است.
بخش دیگر آن مربوط به بلاتکلیفی‌های برجامی و روند رو به کاهش قیمت‌ها در بازار‌های جهانی است، شاخص کل سهام ۰.۹ درصد از نقطه شروع سال پایین‌تر نشسته است. در سال ۹۵ نیز رکود در قیمت‌های جهانی نفت و کالا و نگرانی از عقب‌نشینی بانک‌های مرکزی از سیاست‌های انبساطی عامل مهمی در شکل‌گیری ضعف مزمن بورس بود.
از ابتدای سال تا به امروز ۴۸ درصد روزهای بورس مثبت و ۵۲ روز باقی مانده منفی بوده‌اند. نکته اساسی اینجاست که روزهای مثبت بورس بسیار قوی نبوده و تنها شاخص چند درصد مثبت بوده است.