اقتصاد۲۴- پس از ماجرای منتهی به مرگ مهسا امینی، دختر ۲۲ ساله سقزی که پس از دستگیری توسط گشت ارشاد درگذشت موجی از اعتراضات در سراسر کشور شکل گرفت. در این تجمعات مطالبات و میانه‌داری‌ها بیش از هر زمان دیگری سمت و سوی زنانه داشت. شعار «زن، زندگی، آزادی» که توسط کاربران شبکه‌های مجازی باز نشر می‌شود به خوبی نشانگر این واقعیت است.
برخی از پژوهشگران علوم اجتماعی بر این باور هستند که جنبش‌های اجتماعی در ایران محوریتی "زنانه" پیدا کرده اند. همین موضوع سبب شد با پژوهشگران علوم اجتماعی موضوع مطالبات معترضان را به بحث بگذاریم، برخی کارشناسان از جمله "ابراهیم فیاض" که نگاه و تحلیلی نزدیک به بخشی از حاکمیت دارد معتقد است منشاء اعتراض‌ها و مطالبه خواهی زنان در ایران جنسی است.
فیاض در گفتگو با دیده بان ایران مدعی شده: «به نظر بنده دبیرستان‌ها از حوزه صرفا جنسی خارج شده و همه چیز را از جمله دین و سیاست با هویت جنسی بررسی می‌کنند. به این ترتیب نقد سیاسی و دینی هم در رابطه با مسائل جنسی شروع می‌شوند.»
ابراهیم فیاض استاد مردم‌شناس دانشگاه تهران ضمن تأکید بر اینکه اعتراضات امروز محوریت زنانه به خود گرفته است گفت: غریزه گرسنگی غریزه مردانه است؛ غریزه جنسی هم زنانه است و زنان هستند که مطالبه جنسی دارند. فرهنگ جنسی بر عهده زنان است. سال ۶۸ تا ۸۸ ما بیشتر درگیر حوزه اقتصادی بودیم. پس از آن، اما وارد امر اجتماعی و جنسی شدیم. این امر جنسی از سال ۸۸ تا الان ادامه پیدا کرد و در معرض ورود به امر ارتباطی هستیم. در این فرهنگ جنسی دختر‌ها چه به شکل ذهنی یا حتی عینی روابط جنسی فعال دارند. زنان امروز مطالبه جنسی اجتماعی دارند. امروزه حتی دختران دبیرستانی هم مطالبات جنسی رکیک می‌کنند.
ورود به دانشگاه باعث شوک جنسی می‌شود
ابراهیم فیاض پژوهشگر اجتماعی اصول گرا در پاسخ به سوال خبرنگار دیده‌بان ایران عدم پرداخت به این موضوع را تابو بودن مسائل جسی در عرف جامعه دانست و توضیح داد: تجربه جنسی زنانه با مردانه فرق می‌کند. تا پیش از این بیشتر تجربه جنسی مردانه بود الان زنانگی جنسی مطرح می‌شود. عرف جامعه ما به گونه‌ای است که نه می‌شود درباره این مسائل حرف زد نه می‌شود درباره آن‌ها فکر کرد. از دانشجویان شنیده‌ام که تا قبل از اینکه وارد دانشگاه شویم اصلا نمی‌دانستیم که مسائل جنسی وجود دارند. این افراد وقتی وارد جامعه می‌شوند دچار شوک جنسی می‌شوند. این بحران جنسی هم در میان مذهبی‌ها هم در میان غیرمذهبی‌ها وجود دارد. این جوانان به چه وضعی افتاده اند که حتی تا ازدواج می‌کنند منجر به طلاق می‌شود.
این مردم‌شناس نزدیک به بخشی از حاکمیت در ادامه ادعا کرد: افراد از مدارسی که حتی در مقطع دبستان هم تفکیک جنسیتی شده است وارد دانشگاه می‌شوند؛ ۱۸ سالگی اوج میل جنسی است به همین دلیل دانشجویان در دانشگاه‌ها دچار شوک جنسی می‌شوند. به همین دلیل برخی معتقدند باید دانشگاه تک جنسیتی بسازیم. در حالی که یکی از نمونه‌های احساسات جنسی تند دانشگاه الزهرا است که اتفاقا دخترانه هم است.
بیشتر بخوانید: هنرمندان به خاطر حمایت از مهسا امینی بازداشت می‌شوند؟
فیاض در پاسخ به آن‌هایی که می‌گویند با تک جنسیتی کردن دانشگاه‌ها می‌توانیم این مسائل را جمع بکنیم گفت آیا می‌توانیم از خیابان‌ها هم جمع بکنیم؟ این ساختاری است که مدام پیشروی می‌کند. فقط باید مطالعات زیاد داشته باشیم. دانشگاه باقر العلوم قم صبح دراختیار دختران و ظهر دراختیار آقایان است. این غریزه جنسی را باید یک کاری بکنیم.
در رابطه با اینکه آیا مدارس را تک جنسیتی بکنیم آقای مطهری هم سوالی را مطرح کرد وقتی افراد و مخصوصا دختران به سن بلوغ می‌رسند و خودآگاهی جنسی پیدا می‌کنند مطالبه جنسی می‌خواهند؛ این مطالبه جنسی را چه کنیم؟ این نیاز‌ها باید مشروع ارضا شود. اگر احساس گناه باشد بدتر از خود گناه است.
دبیرستان‌ها منشأ اغتشاش هستند
این استاد دانشگاه تهران چشم‌انداز زنان ایران را با محوریت جنبش‌های تئوریک می‌دانست و گفت: این قصه با این شورش‌ها تازه شروع شده است. این اغتشاشات برمی‌گردد به دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها و در پی آن بازتولید تئوریک جنسی شروع می‌شود که به عهده زنان است. این بازتولید به فلسفه‌ها کشانده می‌شود، و دبیرستانی‌ها می‌خواهند درباره همه چیز بحث کنند. به نظر بنده دبیرستان‌ها از حوزه صرفا جنسی خارج شده و همه چیز را از جمله دین و سیاست با هویت جنسی بررسی می‌کنند. به این شکل نقد اجتماعی، سیاسی و دینی هم در رابطه با مسائل جنسی راه شروع می‌شوند.
فیاض فرمول جنبش‌ها را به این شکل توضیح داد که جنبش تبدیل به تئوری می‌شود تئوری تبدیل به جنبش می‌شود؛ وی ادامه داد: وقتی تئوری نباشد جنبش تبدیل به شورش می‌شود و مثل آنچه که می‌بینید به خشونت می‌رسد. مردم به آن چیزی شورش می‌کنند که تبدیل به تئوری بشود، و می‌شود. این فقط محدود به دانشگاه‌ها نیست و در حوزه‌های علمیه هم طلبه‌ها هم وارد قضایای روز‌های اخیر شده و برخی از آن‌ها همراه هم شده اند. اتفاقا قم هم خیلی شلوغ شده است. خود طلبه‌ها هم پیگیر جنبش هستند.
روحانیت سنتی در تقابل با روحانیت دانشگاهی؟
استاد اصولگرای دانشگاه تهران آینده حوزه را شدیداً در معرض پوست‌اندازی دانست و به دیده بان ایران گفت: من دارم می‌بینم که طلبه‌هایی که تحصیلات دانشگاهی و تخصص دارند مرجع این بحث‌ها می‌شوند. دیگر آن روحانیت سنتی که فقط بالای بحث بنشیند وجود ندارد. همه کسایی که قبل از انقلاب هم این بحث‌ها را داشتند کسانی بودند که مثل شهید مطهری، شریعتی، بهشتی و باهنر تحصیلات دانشگاهی داشتند.
فیاض در پایان گفت: هیچ کدام از این بحث‌ها در قبل از انقلاب مرجع سنتی نداشتند و مختص به کسانی بوده که تحصیلات دانشگاهی داشتند. حالا هم شک نکنید در آینده مرجعیت دینی آخوند‌های دانشگاهی خواهند بود. در آینده حوزه هم تحول ایجاد خواهد شد. ما یک جامعه پویا هستیم و از اول که انقلاب شد هم این پویایی ادامه داشته است. این پویایی نه فقط در علوم تجربی بلکه در علوم انسانی هم بوده است.
منبع: سایت دیده‌بان ایران